Waarom Is Tbs Erger Dan Gevangenisstraf

Stel je voor: je hebt een misdaad begaan. De impact op de slachtoffers en hun families is onherstelbaar. De rechtbank heeft geoordeeld dat je strafbaar bent. Je zou denken dat gevangenisstraf de zwaarste straf is, maar wat als er een alternatief is dat voor sommigen nog angstaanjagender is: TBS?

Veel mensen denken dat TBS (Terbeschikkingstelling) een 'minder zware' straf is dan gevangenisstraf. Het klinkt misschien alsof je 'alleen maar' behandeld wordt. Maar de realiteit is vaak complexer en voor velen zelfs ingrijpender dan een traditionele celstraf.

Waarom TBS anders is dan Gevangenisstraf

Het fundamentele verschil ligt in het doel. Gevangenisstraf is primair gericht op straf en het tijdelijk uitschakelen van de dader uit de samenleving. TBS daarentegen, is gericht op behandeling en het verminderen van het recidiverisico. Het is een maatregel die wordt opgelegd aan daders met een psychische stoornis of verstandelijke beperking, die ten tijde van het delict ontoerekeningsvatbaar of verminderd toerekeningsvatbaar waren.

Maar wat maakt TBS dan voor sommigen erger dan gevangenisstraf?

1. De Onzekerheid van de Duur

Een van de meest frustrerende aspecten van TBS is de onbepaaldheid van de duur. Bij een gevangenisstraf weet je, min of meer, wanneer je vrijkomt. Je kunt aftellen. Met TBS is dat anders. De maatregel wordt telkens verlengd met maximaal twee jaar, zolang het recidiverisico aanwezig is. Dit betekent dat iemand jarenlang, zelfs decennia, in een TBS-kliniek kan verblijven.

Dit voortdurende gevoel van onzekerheid kan een enorme psychologische tol eisen. Patiënten ervaren vaak een gevoel van machteloosheid en hopeloosheid, omdat ze geen controle hebben over hun eigen vrijlating. Ze zijn afhankelijk van de beoordeling van behandelaren en de rechtbank.

Een onderzoek van de Universiteit Leiden wees uit dat de gemiddelde duur van TBS met dwangverpleging in Nederland ongeveer 8 jaar is, maar dat er significante variatie is. Sommige patiënten verblijven slechts enkele jaren, terwijl anderen meer dan 20 jaar in behandeling blijven.

2. De Intensiteit van de Behandeling

TBS is een intensieve behandeling. Patiënten worden geconfronteerd met hun eigen problematiek en moeten hard werken aan hun herstel. Dit kan bestaan uit individuele therapie, groepstherapie, medicatie, en diverse andere vormen van behandeling. De confrontatie met de eigen daden en de onderliggende psychische problemen kan zeer zwaar zijn.

De behandeling is niet altijd prettig. Soms zijn er terugvallen en moeilijke momenten. Het proces kan langdurig en frustrerend zijn. Bovendien is er de druk om te voldoen aan de verwachtingen van de behandelaren, om aan te tonen dat het recidiverisico voldoende is afgenomen.

Een voorbeeld: een patiënt met een agressieprobleem kan worden geconfronteerd met rollenspellen waarin hij wordt uitgedaagd en zijn agressie leert beheersen. Dit kan emotioneel erg belastend zijn.

3. Het Stigma en de Maatschappelijke Acceptatie

TBS-patiënten worden vaak geconfronteerd met een enorm stigma. De maatschappij kijkt met argwaan naar mensen die een misdaad hebben begaan en een psychische stoornis hebben. Dit stigma kan het moeilijk maken om na de behandeling weer te integreren in de samenleving.

Het vinden van werk, een woning, en sociale contacten kan een grote uitdaging zijn. Mensen zijn vaak bang of wantrouwend. Dit kan leiden tot gevoelens van isolatie en eenzaamheid.

Uit onderzoek blijkt dat ex-TBS-patiënten vaak moeite hebben om een baan te vinden, zelfs als ze een goede opleiding hebben. Werkgevers zijn vaak terughoudend om iemand aan te nemen met een dergelijk verleden.

4. De Beperkingen van de Vrijheid

Hoewel TBS gericht is op behandeling, zijn er beperkingen van de vrijheid. Patiënten verblijven in een beveiligde omgeving en hun bewegingsvrijheid is beperkt. Er zijn regels en procedures waaraan ze zich moeten houden. Dit kan leiden tot een gevoel van opsluiting en controleverlies.

Hoewel de mate van vrijheid kan toenemen naarmate de behandeling vordert, blijft er altijd een zekere mate van controle en toezicht. Dit kan frustrerend zijn voor patiënten die ernaar verlangen om weer een normaal leven te leiden.

In vergelijking met een gevangenis, waar de focus ligt op opsluiting, is er in een TBS-kliniek meer aandacht voor behandeling en resocialisatie. Echter, de beperkingen van de vrijheid kunnen alsnog als zeer belastend worden ervaren.

5. De Afhankelijkheid van Anderen

TBS-patiënten zijn afhankelijk van de beoordeling van behandelaren en de rechtbank. Hun vrijlating hangt af van de vraag of het recidiverisico voldoende is afgenomen. Dit kan leiden tot een gevoel van onmacht en afhankelijkheid.

De behandelaren hebben een belangrijke rol bij het beoordelen van de vorderingen van de patiënt. Hun rapporten zijn van cruciaal belang voor de beslissing over verlenging van de TBS-maatregel. Dit kan leiden tot een ongelijke machtsverhouding en een gevoel van controleverlies.

Patiënten voelen zich soms gedwongen om zich anders voor te doen dan ze zich voelen, om te voldoen aan de verwachtingen van de behandelaren. Dit kan de behandeling ondermijnen en het herstel bemoeilijken.

Is TBS dan nooit een goede optie?

Nee, zeker niet! Het is belangrijk om te benadrukken dat TBS in veel gevallen een noodzakelijke en effectieve maatregel is. Voor daders met een psychische stoornis of verstandelijke beperking, die een gevaar vormen voor de samenleving, kan TBS de enige manier zijn om hen te behandelen en het recidiverisico te verminderen.

TBS biedt de mogelijkheid om de onderliggende oorzaken van het criminele gedrag aan te pakken en de patiënt te helpen om een stabiel en delictvrij leven te leiden. Voor sommige patiënten is TBS dan ook een kans op een beter leven.

Het succes van TBS hangt echter af van verschillende factoren, zoals de kwaliteit van de behandeling, de motivatie van de patiënt, en de maatschappelijke acceptatie na de behandeling.

Wat Kunnen We Doen om TBS te Verbeteren?

Er zijn verschillende manieren om TBS te verbeteren en de negatieve aspecten te verminderen:

Conclusie: TBS is complex en voor sommigen wellicht een grotere straf dan men denkt. Het is cruciaal om de verschillende aspecten van TBS te begrijpen, zodat we een afgewogen oordeel kunnen vormen over de voor- en nadelen van deze maatregel. Hoewel TBS soms als 'erger' wordt ervaren dan gevangenisstraf vanwege de onzekerheid en afhankelijkheid, biedt het ook een unieke kans op behandeling en een delictvrij leven voor mensen met een psychische stoornis.

Uiteindelijk moeten we als maatschappij streven naar een rechtvaardig en humaan strafrechtsysteem, waarin zowel de veiligheid van de samenleving als de belangen van de dader worden gewaarborgd.