Wanneer Begon De Tweede Wereldoorlog

De vraag "Wanneer begon de Tweede Wereldoorlog?" lijkt eenvoudig, maar het antwoord is complexer dan het op het eerste gezicht lijkt. Hoewel de algemeen aanvaarde datum 1 september 1939 is, met de inval van Nazi-Duitsland in Polen, is het belangrijk om de voorgeschiedenis en de verschillende perspectieven te overwegen. De gebeurtenissen die tot deze cruciale dag leidden, en de verschillende conflicten die al eerder plaatsvonden, kleuren ons begrip van de werkelijke start van de wereldwijde oorlog.

De Inval in Polen: De Conventionele Startdatum

Traditioneel gezien wordt 1 september 1939 beschouwd als het begin van de Tweede Wereldoorlog. Duitsland, onder leiding van Adolf Hitler, lanceerde een blitzkrieg ("bliksemoorlog") tegen Polen, waarbij gebruik werd gemaakt van snelle, gecombineerde wapenaanvallen met tanks, vliegtuigen en infanterie. Deze agressie leidde tot de oorlogsverklaring van Frankrijk en Groot-Brittannië aan Duitsland op 3 september 1939, waardoor de oorlog een Europees conflict werd.

De Aanzet tot de Inval

De invasie was geen impulsieve daad. Hitler had al lang territoriale ambities in Oost-Europa, en Polen was een belangrijk doelwit. De Danzig-kwestie (de status van de Vrije Stad Danzig, die door Duitsland werd geclaimd) en de behandeling van de Duitse minderheid in Polen dienden als voorwendsels. Het Molotov-Ribbentroppact, een niet-aanvalsverdrag tussen Duitsland en de Sovjet-Unie, verzekerde Hitler van Sovjetneutraliteit, waardoor hij Polen kon aanvallen zonder direct een tweefrontenoorlog te riskeren. Dit pact bevatte in het geheim ook afspraken over de verdeling van Polen en andere Oost-Europese gebieden tussen Duitsland en de Sovjet-Unie.

De inval in Polen demonstreerde de effectiviteit van de blitzkrieg-tactiek. De Poolse strijdkrachten waren niet opgewassen tegen de geavanceerde Duitse militaire macht, en binnen enkele weken was het land bezet. De wreedheden die door de nazi's werden begaan, inclusief de vervolging van Joden en andere minderheden, begonnen onmiddellijk en markeerden het begin van de Holocaust.

De Sino-Japanse Oorlog: Een Eerder Wereldwijd Conflict

Hoewel de inval in Polen vaak wordt gezien als het beginpunt, argumenteren sommige historici dat de Tweede Sino-Japanse Oorlog, die begon in 1937, beschouwd moet worden als een eerdere fase van de Tweede Wereldoorlog. Dit conflict betrof twee grote mogendheden in Azië en had een aanzienlijke impact op de wereldwijde politiek.

De Incidenten die Leiden tot Oorlog

De spanningen tussen Japan en China liepen al langere tijd op. Japan had al in 1931 Mantsjoerije bezet en een marionettenstaat, Mantsjoekwo, opgericht. Het Marco Polo Brugincident in juli 1937, een schermutseling tussen Japanse en Chinese troepen nabij Peking, leidde tot een grootschalige invasie van China door Japan. Japan veroverde snel belangrijke steden zoals Shanghai, Nanking en Peking, en beging daarbij gruwelijke oorlogsmisdaden, zoals het Bloedbad van Nanking.

Deze oorlog had grote gevolgen voor de wereld. Het verzwakte China, waardoor het later vatbaarder werd voor communistische invloed. Het leidde ook tot toenemende spanningen tussen Japan en de Verenigde Staten, die China steunden met economische en militaire hulp. De Amerikaanse embargo's op strategische goederen naar Japan, zoals olie en staal, waren een belangrijke factor die Japan ertoe aanzette om Pearl Harbor aan te vallen in 1941.

Een Wereldwijd Perspectief

De Sino-Japanse Oorlog toonde aan dat de wereld al verdeeld was in rivaliserende blokken, zelfs voordat Europa in oorlog was. De Asmogendheden (Duitsland, Italië en Japan) werkten in zekere mate samen, terwijl de Geallieerden (Groot-Brittannië, Frankrijk, de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie) zich geleidelijk tegen hen begonnen te verzetten. Het is daarom begrijpelijk dat sommigen de Sino-Japanse Oorlog zien als de Aziatische fase van de Tweede Wereldoorlog.

De Spaanse Burgeroorlog: Een Generale Repetitie?

Nog een conflict dat vaak wordt genoemd in de context van de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog is de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939). Hoewel het een intern Spaans conflict was, diende het als een belangrijk testterrein voor de militaire tactieken en ideologieën die later tijdens de Tweede Wereldoorlog zouden worden gebruikt.

Een Strijd tussen Ideologieën

De Spaanse Burgeroorlog was een strijd tussen de Republikeinen, die de democratisch gekozen regering verdedigden, en de Nationalisten, een fascistische opstand onder leiding van generaal Francisco Franco. De Nationalisten werden gesteund door Nazi-Duitsland en Fascistisch Italië, die hen militaire hulp en troepen stuurden. De Republikeinen ontvingen steun van de Sovjet-Unie en internationale vrijwilligers, waaronder de Internationale Brigades.

De oorlog in Spanje was een bloedig en wreed conflict, dat gekenmerkt werd door politieke moorden, terreur en de bombardementen op burgerdoelen. Het bombardement op Guernica door de Duitse Luftwaffe in 1937, dat door Picasso werd vereeuwigd in zijn beroemde schilderij, toonde de barbaarsheid van de oorlog en de opkomst van luchtoorlogsvoering aan.

De Impact op de Toekomst

De Spaanse Burgeroorlog gaf Hitler en Mussolini de kans om hun militaire macht te testen en hun ideologieën te verspreiden. Het hielp hen ook om een bondgenootschap te smeden en de zwakte van de democratische landen te onderzoeken. De westerse democratieën, die zich in eerste instantie neutraal opstelden, begrepen pas later de ernst van de situatie en de dreiging die Franco en zijn bondgenoten vormden.

De Rol van het Appeasementbeleid

Het appeasementbeleid, dat door Groot-Brittannië en Frankrijk werd gevoerd in de jaren 1930, speelde een cruciale rol in de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog. Dit beleid hield in dat men probeerde Hitler tevreden te stellen door concessies te doen aan zijn eisen, in de hoop een oorlog te voorkomen.

De Conferentie van München

Het meest bekende voorbeeld van appeasement is de Conferentie van München in september 1938. Groot-Brittannië en Frankrijk stemden ermee in dat Duitsland het Sudetenland, een gebied van Tsjechoslowakije met een grote Duitse bevolking, annexeerde. Deze beslissing werd genomen zonder de Tsjechoslowaken zelf te raadplegen. De Britse premier Neville Chamberlain keerde terug naar Londen en verklaarde dat hij "vrede voor onze tijd" had bereikt.

Het appeasementbeleid werd later zwaar bekritiseerd omdat het Hitler had aangemoedigd om steeds agressiever te worden. Het gaf hem het gevoel dat de westerse democratieën zwak en besluiteloos waren, en dat hij ongestraft zijn gang kon gaan. De annexatie van de rest van Tsjechoslowakije in maart 1939 maakte duidelijk dat Hitlers ambities veel verder gingen dan het herstellen van Duitse gebieden.

De Kosten van Appeasement

Hoewel het appeasementbeleid bedoeld was om een oorlog te voorkomen, had het het tegenovergestelde effect. Het gaf Duitsland de tijd om zich militair te versterken en vergrootte Hitlers vastberadenheid om zijn expansionistische plannen uit te voeren. Het falen van het appeasementbeleid leidde uiteindelijk tot de erkenning dat alleen een krachtige reactie Hitler kon stoppen, en dat de oorlog onvermijdelijk was geworden.

Conclusie: Een Complex Begin

Kortom, het bepalen van het exacte begin van de Tweede Wereldoorlog is een complexe kwestie. Hoewel 1 september 1939 een belangrijk kantelpunt markeert, is het belangrijk om de gebeurtenissen die daaraan voorafgingen te begrijpen. De Sino-Japanse Oorlog, de Spaanse Burgeroorlog en het appeasementbeleid droegen allemaal bij aan de toenemende spanningen en de uiteindelijke uitbraak van de oorlog.

De vraag "Wanneer begon de Tweede Wereldoorlog?" is dus niet zozeer een kwestie van het vinden van één juiste datum, maar eerder van het begrijpen van de procesmatige aard van de gebeurtenissen die tot de oorlog leidden. Het is een herinnering aan het belang van het bestrijden van agressie en het verdedigen van democratische waarden, zelfs in de meest uitdagende omstandigheden. We moeten blijven leren van de geschiedenis om te voorkomen dat dergelijke catastrofale gebeurtenissen zich ooit herhalen. Door het bestuderen van de complexiteit van de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog, kunnen we beter begrijpen hoe politieke, economische en ideologische factoren kunnen samenkomen om tot conflict te leiden, en hoe we deze krachten in de toekomst kunnen beheersen en voorkomen.