Wanneer Krijg Je Een Stoma

Een stoma is een opening die chirurgisch wordt gecreëerd op de buikwand, om de ontlasting of urine uit het lichaam te leiden. Dit kan een ingrijpende verandering in iemands leven zijn. Het is daarom essentieel om te begrijpen wanneer een stoma noodzakelijk wordt geacht en welke factoren daarbij een rol spelen. Deze tekst geeft inzicht in de verschillende situaties waarin een stoma overwogen of aangelegd kan worden.

Wanneer is een Stoma Noodzakelijk?

De noodzaak van een stoma varieert sterk per individu en is afhankelijk van de specifieke medische aandoening. Over het algemeen wordt een stoma overwogen wanneer de normale functie van de darmen of urinewegen ernstig is aangetast en niet meer op een andere manier kan worden hersteld.

Aandoeningen van de Darm

Verschillende darmziekten kunnen leiden tot de aanleg van een stoma. Hieronder vallen:

• Darmkanker: Wanneer een tumor de doorgang van de darm blokkeert of wanneer een groot deel van de darm verwijderd moet worden, kan een stoma noodzakelijk zijn. Dit kan zowel een tijdelijke als een permanente stoma zijn.
• Ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa (Inflammatoire Darmziekten - IBD): In ernstige gevallen, wanneer medicatie en andere behandelingen falen om de ontsteking te controleren, kan een stoma een optie zijn om de darm te ontlasten en de patiënt te laten herstellen. Soms is dit permanent, maar in sommige gevallen kan de stoma later weer worden opgeheven.
• Diverticulitis: Ernstige ontstekingen van divertikels (uitstulpingen in de darmwand) kunnen leiden tot perforaties en abcessen. In dergelijke gevallen kan een stoma nodig zijn om de darm te laten genezen.
• Darmobstructie: Een blokkade in de darm, bijvoorbeeld door verklevingen na eerdere operaties of door een tumor, kan de doorgang van ontlasting belemmeren. Een stoma kan dan tijdelijk of permanent worden aangelegd om de druk te verlichten.
• Trauma: Ernstige verwondingen aan de darm, bijvoorbeeld door een ongeluk, kunnen leiden tot de noodzaak van een stoma.

Voorbeeld: Een 58-jarige man wordt gediagnosticeerd met darmkanker die een groot deel van zijn sigmoïd kolon aantast. De chirurg adviseert een operatie waarbij een deel van de darm wordt verwijderd en een colostoma wordt aangelegd. Dit is nodig om de tumor te verwijderen en te voorkomen dat de ontlasting langs de geopereerde plek gaat, waardoor deze kan genezen.

Aandoeningen van de Urinewegen

Ook problemen met de urinewegen kunnen een stoma noodzakelijk maken. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij:

• Blaaskanker: Wanneer de blaas verwijderd moet worden (cystectomie), bijvoorbeeld vanwege kanker, moet de urine op een andere manier worden afgevoerd. Dit kan door middel van een urostoma, waarbij een stukje darm wordt gebruikt om een nieuwe blaas te creëren (ileum conduit) of een continent reservoir (Kock pouch).
• Blaasdisfunctie: Bepaalde neurologische aandoeningen of structurele problemen kunnen leiden tot een blaas die niet goed functioneert. Dit kan leiden tot incontinentie of retentie (het niet kunnen legen van de blaas). In sommige gevallen kan een suprapubische katheter of een andere vorm van urostoma een oplossing bieden.
• Urinewegobstructie: Blokkades in de urinewegen, bijvoorbeeld door nierstenen of tumoren, kunnen de afvoer van urine belemmeren. Een nefrostomie (een stoma direct in de nier) of een andere vorm van urostoma kan dan nodig zijn.
• Congenitale afwijkingen: Sommige kinderen worden geboren met afwijkingen aan de urinewegen die een stoma noodzakelijk maken.

Voorbeeld: Een 62-jarige vrouw ondergaat een radicale cystectomie (verwijdering van de blaas) vanwege blaaskanker. Om de urine af te voeren, wordt een ileum conduit urostoma aangelegd. Hierbij wordt een stukje dunne darm gebruikt om een buis te vormen die naar de buikwand wordt geleid. De urine stroomt dan via deze buis in een opvangzak.

Andere Redenen voor een Stoma

Naast darm- en urinewegproblemen, zijn er nog andere situaties waarin een stoma overwogen kan worden:

• Necrotiserende enterocolitis (NEC) bij premature baby's: Deze ernstige darminfectie kan bij premature baby's leiden tot de noodzaak van een stoma om de darm te ontlasten en te laten genezen.
• Complicaties na operaties: Soms kunnen er na een operatie complicaties optreden, zoals een lekkage van een darmnaad. Een stoma kan dan worden aangelegd om de darm te ontlasten en de genezing te bevorderen.
• Aangeboren afwijkingen: Bijvoorbeeld bij kinderen met de ziekte van Hirschsprung, waarbij een deel van de darm geen zenuwcellen heeft en daardoor niet goed functioneert.

Tijdelijk versus Permanent

Een stoma kan zowel tijdelijk als permanent zijn. De beslissing of een stoma tijdelijk of permanent is, hangt af van de specifieke aandoening en de prognose.

Tijdelijke Stoma

Een tijdelijke stoma wordt aangelegd om een deel van de darm of urinewegen te ontlasten en de gelegenheid te geven te genezen. Zodra de aandoening is genezen of gestabiliseerd, kan de stoma weer worden opgeheven en de darm of urinewegen weer met elkaar worden verbonden. Dit wordt een stoma-reversie genoemd.

Voorbeeld: Na een operatie voor diverticulitis kan een tijdelijke colostoma worden aangelegd om de darm te ontlasten en de ontsteking te laten genezen. Na enkele maanden kan de stoma dan weer worden opgeheven.

Permanente Stoma

Een permanente stoma wordt aangelegd wanneer de normale functie van de darmen of urinewegen niet meer kan worden hersteld. Dit is vaak het geval bij ernstige aandoeningen zoals darmkanker of blaaskanker, waarbij een groot deel van de darm of blaas verwijderd moet worden.

Voorbeeld: Na een radicale cystectomie vanwege blaaskanker is een permanente urostoma noodzakelijk omdat de blaas permanent is verwijderd.

De Beslissing tot een Stoma

De beslissing om een stoma aan te leggen is een belangrijke beslissing die in overleg met de arts wordt genomen. De arts zal de voor- en nadelen van een stoma uitleggen, evenals de alternatieve behandelingen. Het is belangrijk om alle vragen en zorgen te bespreken met de arts voordat een beslissing wordt genomen.

Vaak is er een stomaverpleegkundige betrokken bij de voorbereiding en nazorg. De stomaverpleegkundige kan advies geven over de verzorging van de stoma en de leefstijl met een stoma. Zij kan ook praktische tips geven over het omgaan met de stoma en het voorkomen van complicaties.

Leven met een Stoma

Leven met een stoma kan een grote aanpassing zijn. Het is belangrijk om te leren hoe de stoma te verzorgen en hoe om te gaan met de veranderingen in het lichaam. Met de juiste begeleiding en ondersteuning kunnen mensen met een stoma een normaal en actief leven leiden. Er zijn veel hulpmiddelen en ondersteuningsgroepen beschikbaar om mensen met een stoma te helpen.

Belangrijk: Een stoma is geen einde, maar een nieuwe start. Het is een hulpmiddel dat het leven kan verbeteren door pijn te verlichten, de functie te herstellen of het leven te verlengen. Met de juiste zorg en een positieve instelling is een volwaardig leven met een stoma mogelijk.

Conclusie

De aanleg van een stoma is een ingrijpende beslissing die genomen wordt wanneer de normale functie van de darmen of urinewegen ernstig is aangetast. Of een stoma noodzakelijk is, hangt af van de specifieke medische aandoening en de prognose. Een stoma kan zowel tijdelijk als permanent zijn. Het is belangrijk om de voor- en nadelen van een stoma te bespreken met de arts en om de juiste begeleiding en ondersteuning te krijgen. Als je meer wilt weten over stoma's, bespreek dit dan met je arts of stomaverpleegkundige. Vraag om informatie en laat je begeleiden. Er is veel ondersteuning beschikbaar om je te helpen bij deze aanpassing.