Wat Is Bovendruk En Onderdruk

Voel je je soms duizelig als je opstaat? Of heb je ooit gehoord van de 'bovendruk' en 'onderdruk' bij het meten van je bloeddruk, maar weet je niet precies wat ze betekenen? Deze termen kunnen verwarrend zijn, maar het is belangrijk om ze te begrijpen. Dit artikel is geschreven voor iedereen die meer wil leren over bloeddruk, specifiek de bovendruk (systolische druk) en onderdruk (diastolische druk), en waarom ze essentieel zijn voor onze gezondheid.

Wat is bloeddruk en waarom is het belangrijk?

Bloeddruk is de kracht van je bloed tegen de wanden van je slagaders. Slagaders zijn de bloedvaten die bloed van je hart naar de rest van je lichaam transporteren. Bloeddruk wordt gemeten in millimeters kwik (mmHg) en weergegeven als twee getallen: de bovendruk (systolische druk) en de onderdruk (diastolische druk). Een gezonde bloeddruk is cruciaal voor het functioneren van al onze organen. Een te hoge of te lage bloeddruk kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen.

De twee getallen: Bovendruk en Onderdruk

Stel je voor dat je hart een pomp is die bloed door je lichaam duwt. Elke keer dat je hart samentrekt, wordt het bloed met kracht de slagaders in geperst. Dit is de systole. Tussen de hartslagen door ontspant je hart en vullen de kamers zich weer met bloed. Dit is de diastole. De bloeddruk varieert dus continu.

Laten we de twee getallen eens nader bekijken:

Bovendruk (Systolische druk): Dit is de druk in je slagaders wanneer je hart samentrekt en bloed rondpompt. Het is het hoogste punt van de druk in je slagaders en het eerste getal dat wordt weergegeven bij een bloeddrukmeting. Een normale systolische druk ligt meestal rond de 120 mmHg.
Onderdruk (Diastolische druk): Dit is de druk in je slagaders wanneer je hart ontspant tussen de hartslagen. Het is het laagste punt van de druk in je slagaders en het tweede getal dat wordt weergegeven. Een normale diastolische druk ligt meestal rond de 80 mmHg.

Dus, als je bloeddruk bijvoorbeeld 120/80 mmHg is, dan is je bovendruk 120 mmHg en je onderdruk 80 mmHg.

Waarom zijn zowel de bovendruk als de onderdruk belangrijk?

Zowel de bovendruk als de onderdruk geven cruciale informatie over je hartgezondheid. Vroeger werd de nadruk meer gelegd op de diastolische druk (onderdruk), maar recent onderzoek heeft aangetoond dat de systolische druk (bovendruk), vooral bij oudere volwassenen, een betere voorspeller kan zijn van hart- en vaatziekten.

Hoge bloeddruk (hypertensie), ongeacht of het de bovendruk of de onderdruk betreft, of beide, verhoogt het risico op ernstige gezondheidsproblemen, waaronder:

Hartaanval
Beroerte
Hartfalen
Nierfalen
Oogproblemen (zoals blindheid)

Het is dus van groot belang om je bloeddruk regelmatig te laten controleren en, indien nodig, maatregelen te nemen om deze op een gezond niveau te houden.

Wat is een gezonde bloeddruk?

De ideale bloeddruk wordt algemeen beschouwd als minder dan 120/80 mmHg. Er zijn echter verschillende categorieën van bloeddruk, die aangeven hoe je bloeddruk zich verhoudt tot het ideale niveau en of er actie nodig is:

Normaal: Minder dan 120/80 mmHg
Verhoogd: Systolische druk tussen 120-129 mmHg en diastolische druk minder dan 80 mmHg
Hypertensie stadium 1: Systolische druk tussen 130-139 mmHg of diastolische druk tussen 80-89 mmHg
Hypertensie stadium 2: Systolische druk 140 mmHg of hoger, of diastolische druk 90 mmHg of hoger
Hypertensieve crisis: Systolische druk hoger dan 180 mmHg en/of diastolische druk hoger dan 120 mmHg. Dit vereist onmiddellijke medische aandacht.

Deze categorieën zijn algemene richtlijnen. Je arts kan een ander streefniveau aanbevelen, afhankelijk van je leeftijd, algehele gezondheid en eventuele andere medische aandoeningen.

Wat beïnvloedt mijn bloeddruk?

Verschillende factoren kunnen je bloeddruk beïnvloeden. Sommige factoren kun je niet veranderen, zoals je leeftijd of genetische aanleg. Andere factoren kun je wel beïnvloeden door veranderingen in je levensstijl.

Factoren die je bloeddruk kunnen verhogen:

Leeftijd: De bloeddruk stijgt doorgaans met de leeftijd.
Familiegeschiedenis: Als je ouders of andere naaste familieleden een hoge bloeddruk hebben, heb je meer kans om het zelf ook te ontwikkelen.
Ras: Bepaalde bevolkingsgroepen, zoals Afro-Amerikanen, hebben een hoger risico op hoge bloeddruk.
Overgewicht of obesitas: Overgewicht verhoogt de belasting van je hart en bloedvaten.
Ongezond dieet: Een dieet met veel zout, verzadigde vetten en cholesterol kan je bloeddruk verhogen.
Gebrek aan lichaamsbeweging: Regelmatige lichaamsbeweging helpt je bloeddruk te verlagen.
Roken: Nicotine vernauwt je bloedvaten en verhoogt je bloeddruk.
Overmatig alcoholgebruik: Overmatig alcoholgebruik kan je bloeddruk verhogen.
Stress: Langdurige stress kan bijdragen aan hoge bloeddruk.
Bepaalde medicijnen: Sommige medicijnen, zoals pijnstillers en decongestiva, kunnen je bloeddruk verhogen.
Onderliggende medische aandoeningen: Bepaalde aandoeningen, zoals nierziekte, diabetes en slaapapneu, kunnen je bloeddruk verhogen.

Wat kan ik doen om mijn bloeddruk te verlagen?

Gelukkig zijn er veel dingen die je kunt doen om je bloeddruk te verlagen en je hartgezondheid te verbeteren. Vaak zijn kleine veranderingen in je levensstijl al voldoende om een groot verschil te maken.

Tips voor een gezondere bloeddruk:

Eet een gezond dieet: Kies voor een dieet met veel fruit, groenten, volle granen en magere eiwitten. Beperk de inname van zout, verzadigde vetten, cholesterol en toegevoegde suikers. Het DASH-dieet (Dietary Approaches to Stop Hypertension) is speciaal ontworpen om de bloeddruk te verlagen.
Beweeg regelmatig: Streef naar minstens 30 minuten matige lichaamsbeweging per dag, de meeste dagen van de week. Wandelen, fietsen, zwemmen en dansen zijn allemaal goede opties.
Beheers je gewicht: Afvallen, zelfs een paar kilo, kan je bloeddruk aanzienlijk verlagen.
Stop met roken: Roken is schadelijk voor je hart en bloedvaten.
Beperk je alcoholgebruik: Als je alcohol drinkt, doe dit dan met mate. Voor vrouwen betekent dit maximaal één alcoholische drank per dag, en voor mannen maximaal twee.
Beheers stress: Zoek manieren om stress te verminderen, zoals meditatie, yoga of ademhalingsoefeningen.
Neem je medicijnen zoals voorgeschreven: Als je arts je medicijnen heeft voorgeschreven voor een hoge bloeddruk, is het belangrijk om ze precies zo in te nemen als voorgeschreven.
Controleer je bloeddruk regelmatig: Thuisbloeddrukmeters zijn handig om je bloeddruk tussen de bezoeken aan je arts te controleren.

Wanneer moet ik naar de dokter?

Het is belangrijk om naar de dokter te gaan als:

Je bloeddruk consistent hoger is dan 130/80 mmHg.
Je symptomen ervaart die kunnen wijzen op een hoge bloeddruk, zoals hoofdpijn, duizeligheid, wazig zien of kortademigheid.
Je een familiegeschiedenis van hoge bloeddruk hebt.
Je andere medische aandoeningen hebt die je risico op hoge bloeddruk kunnen verhogen.

Je arts kan je bloeddruk meten, je onderzoeken en je adviseren over de beste manier om je bloeddruk te beheersen.

Conclusie: Neem de controle over je bloeddruk!

Het begrijpen van je bovendruk en onderdruk is een belangrijke stap in het nemen van de controle over je hartgezondheid. Door een gezonde levensstijl aan te nemen en je bloeddruk regelmatig te laten controleren, kun je je risico op hart- en vaatziekten aanzienlijk verlagen en een langer en gezonder leven leiden. Onthoud dat preventie altijd beter is dan genezen! Dus begin vandaag nog met kleine veranderingen en investeer in je toekomst. Praat met je huisarts over wat de beste aanpak is voor jou. Jouw gezondheid is het waard!