Wat Is Het Verschil Tussen Add En Adhd

Veel mensen gebruiken de termen ADD en ADHD door elkaar, wat tot verwarring kan leiden. Hoewel beide aandoeningen overeenkomsten vertonen, zijn er belangrijke verschillen. In dit artikel leggen we uit wat ADD en ADHD zijn, wat de belangrijkste verschillen zijn, en hoe ze zich in de praktijk manifesteren.

Wat is ADHD?

ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder, ofwel aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit. Het is een neurologische ontwikkelingsstoornis die gekenmerkt wordt door problemen met aandacht, impulsiviteit en, in sommige gevallen, hyperactiviteit.

De officiële diagnosecriteria voor ADHD zijn vastgelegd in de DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5th Edition). Om de diagnose ADHD te stellen, moeten symptomen aanwezig zijn voor de leeftijd van 12 jaar, in meerdere omgevingen voorkomen (bijvoorbeeld thuis en op school) en een significante impact hebben op het functioneren.

De drie hoofdkenmerken van ADHD:

Aandachtsproblemen: Moeite met concentreren, snel afgeleid zijn, slordigheidsfouten maken, taken moeilijk afmaken.
Hyperactiviteit: Overmatig bewegen, moeite met stilzitten, friemelen, constant in beweging zijn. (Dit kenmerk is niet altijd aanwezig bij alle vormen van ADHD).
Impulsiviteit: Moeite met wachten, dingen eruit flappen, beslissingen nemen zonder na te denken, anderen onderbreken.

Er zijn drie verschillende presentaties van ADHD, afhankelijk van welke symptomen dominant zijn:

Voornamelijk onoplettend: Dit is het type dat het meest overeenkomt met wat vroeger ADD werd genoemd.
Voornamelijk hyperactief-impulsief: Dit type vertoont vooral hyperactieve en impulsieve symptomen.
Gecombineerd: Dit type vertoont een combinatie van zowel onoplettende als hyperactief-impulsieve symptomen.

Wat is ADD?

Vroeger stond ADD voor Attention Deficit Disorder, ofwel aandachtstekortstoornis, zonder de hyperactiviteit. Echter, in de DSM-5 bestaat de diagnose ADD niet meer. Wat vroeger ADD werd genoemd, valt nu onder de subtype ADHD 'voornamelijk onoplettend'.

De kern van 'ADD' ligt dus bij aandachtsproblemen. Personen met dit type hebben moeite met het vasthouden van de aandacht, het organiseren van taken en het afronden van projecten. Echter, ze vertonen weinig tot geen hyperactief gedrag.

Kernkenmerken van 'ADD' (ADHD, voornamelijk onoplettend):

Moeite met concentratie: Snel afgeleid, dagdromen, moeite met focussen op taken, ook als ze interessant zijn.
Organisatieproblemen: Moeite met plannen, prioriteiten stellen, opruimen, spullen kwijtraken.
Vergeetachtigheid: Afspraken vergeten, taken vergeten, spullen kwijtraken.
Lage motivatie: Moeite met het beginnen van taken, snel verveeld zijn, uitstelgedrag vertonen.
Mentale traagheid: Langzaam in het verwerken van informatie, moeite met het volgen van instructies, langzaam reageren.

De Belangrijkste Verschillen Uitgelegd

Hoewel de termen vroeger als verschillende aandoeningen werden gezien, is het nu belangrijk te begrijpen dat 'ADD' feitelijk een subtype is van ADHD. Het voornaamste verschil zit in de afwezigheid of de minimale aanwezigheid van hyperactief gedrag.

Hier is een samenvatting van de belangrijkste verschillen, met de focus op de DSM-5 terminologie:

Kenmerk	ADHD (Gecombineerd of Hyperactief-Impulsief)	ADHD (Voornamelijk Onoplettend) - Voorheen 'ADD'
Hyperactiviteit	Vaak aanwezig: Overmatig bewegen, friemelen, moeite met stilzitten.	Afwezig of minimaal: Weinig tot geen overmatig bewegen.
Impulsiviteit	Vaak aanwezig: Moeite met wachten, eruit flappen, onderbreken.	Kan aanwezig zijn, maar minder prominent dan bij hyperactief-impulsieve ADHD.
Aandachtsproblemen	Aanwezig: Moeite met concentreren, snel afgeleid.	Aanwezig: Moeite met concentreren, snel afgeleid, dagdromen, mentale traagheid.
Extern gedrag	Vaak zichtbaar: Onrustig gedrag, storend gedrag.	Minder zichtbaar: Rustiger, introverter, minder storend voor de omgeving.
Interne ervaring	Kan aanwezig zijn, maar vaak gemaskeerd door hyperactiviteit.	Vaak sterker aanwezig: Gevoel van innerlijke onrust, leegte, snel overweldigd.

Real-World Voorbeelden en Data

Een kind met ADHD (gecombineerd type) kan bijvoorbeeld voortdurend uit zijn stoel komen in de klas, de leraar onderbreken en moeite hebben met het afmaken van opdrachten. Een kind met ADHD (voornamelijk onoplettend type), daarentegen, zit wellicht stil in de klas, maar droomt weg, maakt slordigheidsfouten en vergeet regelmatig huiswerk.

Uit onderzoek blijkt dat ADHD (alle subtypes) voorkomt bij ongeveer 5-7% van de schoolgaande kinderen wereldwijd. De prevalentie van het voornamelijk onoplettende subtype (voorheen ADD) is moeilijker vast te stellen, omdat het vaak minder snel wordt herkend dan de hyperactief-impulsieve presentatie. Meisjes hebben vaker het voornamelijk onoplettende type dan jongens, wat kan leiden tot onderdiagnose omdat hun symptomen minder opvallend zijn.

Een volwassene met ADHD (gecombineerd type) kan moeite hebben met het vasthouden van een baan, impulsieve aankopen doen en relatieproblemen ervaren. Een volwassene met ADHD (voornamelijk onoplettend type) kan chronisch te laat zijn, moeite hebben met het organiseren van zijn financiën en zich overweldigd voelen door de dagelijkse taken.

De impact van beide vormen kan aanzienlijk zijn. Onbehandelde ADHD, ongeacht het subtype, kan leiden tot problemen op school, op het werk, in relaties en met de eigenwaarde. Angst en depressie komen ook vaker voor bij mensen met ADHD.

Behandeling en Ondersteuning

De behandeling voor ADHD, ongeacht het subtype, is vaak hetzelfde en omvat een combinatie van:

Medicatie: Stimulerende medicatie (zoals methylfenidaat) en niet-stimulerende medicatie (zoals atomoxetine) kunnen helpen de aandacht te verbeteren en impulsiviteit te verminderen.
Gedragstherapie: Cognitieve gedragstherapie (CGT) kan helpen om vaardigheden te ontwikkelen op het gebied van organisatie, planning en impulscontrole.
Psycho-educatie: Inzicht krijgen in de aandoening en leren omgaan met de symptomen.
Ouderbegeleiding/Familie therapie: Voor kinderen met ADHD kan het betrekken van de ouders en het gezin bij de behandeling essentieel zijn.
Coaching: Een ADHD-coach kan helpen met het ontwikkelen van strategieën voor time management, planning en organisatie.

Het is belangrijk om te benadrukken dat de juiste behandeling individueel is. Wat voor de ene persoon werkt, werkt mogelijk niet voor de andere. Een grondige diagnose en een persoonlijk behandelplan zijn cruciaal.

Conclusie en Call to Action

Hoewel de termen ADD en ADHD vaak door elkaar worden gebruikt, is het belangrijk te onthouden dat ADD in de huidige DSM-5 classificatie wordt beschouwd als een subtype van ADHD (voornamelijk onoplettend). Het belangrijkste verschil ligt in de afwezigheid of minimale aanwezigheid van hyperactiviteit bij het voornamelijk onoplettende type.

Als je vermoedt dat jij of iemand die je kent ADHD heeft, is het belangrijk om professionele hulp te zoeken. Een diagnose kan gesteld worden door een psychiater, (GZ-)psycholoog of een andere gekwalificeerde zorgverlener. Een vroege diagnose en behandeling kunnen een enorm verschil maken in het leven van iemand met ADHD, ongeacht het subtype.

Neem de volgende stappen:

Informeer jezelf: Lees meer over ADHD en de verschillende subtypes. Betrouwbare informatie is te vinden op websites van erkende organisaties.
Raadpleeg een professional: Maak een afspraak met een arts of psycholoog voor een evaluatie.
Zoek steun: Sluit je aan bij een steungroep voor mensen met ADHD en hun families.
Wees geduldig: Het vinden van de juiste behandeling kan tijd kosten. Geef niet op en blijf zoeken naar wat voor jou werkt.

Onthoud: Je bent niet alleen. Met de juiste diagnose en behandeling kunnen mensen met ADHD een succesvol en vervullend leven leiden.