Welke Vitale Functie Controleer Je Als Eerste Bij Ieder Slachtoffer

Stel je voor: je bent getuige van een ongeval. Een fietser is gevallen, een sporter ligt roerloos op het veld, of iemand zakt plotseling in elkaar op straat. Wat doe je als eerste? Paniek kan toeslaan, maar juist in die eerste cruciale seconden en minuten is snel en doeltreffend handelen van levensbelang. Dit artikel is geschreven voor iedereen die wil weten hoe te handelen in zo'n noodsituatie, van leken tot mensen met enige EHBO-kennis. We bespreken de allereerste vitale functie die je moet controleren bij elk slachtoffer, en waarom dat zo belangrijk is.

De Cruciale Eerste Stap: Bewustzijn en Ademhaling

Bij het aantreffen van een slachtoffer is het prioriteit nummer één om de veiligheid te waarborgen. Zorg ervoor dat je zelf niet in gevaar komt voordat je het slachtoffer benadert. Denk aan verkeer, vallende objecten, of andere potentiele risico's. Pas als de omgeving veilig is, kun je het slachtoffer benaderen.

De eerste vitale functie die je controleert is de combinatie van bewustzijn en ademhaling. Waarom deze twee functies samen? Omdat ze direct gekoppeld zijn en cruciaal voor het overleven. Iemand die niet bewust is, kan zijn ademhaling niet adequaat controleren, waardoor er risico is op verstikking.

Waarom is dit de belangrijkste eerste stap?

• Direct levensbedreigend: Een gebrek aan ademhaling leidt snel tot zuurstoftekort in de hersenen, wat binnen enkele minuten onherstelbare schade kan veroorzaken.
• Snel te beoordelen: Bewustzijn en ademhaling zijn relatief eenvoudig en snel te controleren, zelfs zonder medische achtergrond.
• Bepalend voor vervolgstappen: De aanwezigheid of afwezigheid van bewustzijn en ademhaling bepaalt direct welke acties je vervolgens moet ondernemen.

Hoe Controleer Je Bewustzijn?

Het controleren van het bewustzijn doe je door het slachtoffer aan te spreken en voorzichtig te schudden.

• Aanspreken: Spreek het slachtoffer duidelijk en luid aan. Gebruik simpele vragen zoals "Gaat het?" of "Bent u oké?".
• Voorzichtig schudden: Als het slachtoffer niet reageert op aanspreken, schud dan voorzichtig aan de schouders (indien mogelijk en veilig). Let op bij vermoedens van nekletsel! In dat geval vermijd je het schudden en kun je proberen pijnprikkels toe te dienen (bijvoorbeeld door zachtjes over het borstbeen te wrijven).

Let op: Reageert het slachtoffer op je aanraking of vragen? Dan is hij/zij bewust. Blijft een reactie uit, dan is het slachtoffer bewusteloos.

Hoe Controleer Je Ademhaling?

Als het slachtoffer bewusteloos is, is het essentieel om de ademhaling te controleren. Dit doe je door te kijken, luisteren en voelen:

• Kijken: Kijk of de borstkas op en neer gaat. Zie je beweging?
• Luisteren: Luister of je ademhalingsgeluiden hoort bij de mond en neus van het slachtoffer.
• Voelen: Voel of je ademhaling voelt op je wang wanneer je deze dicht bij de mond en neus van het slachtoffer houdt.

Gebruik maximaal 10 seconden om te beoordelen of de ademhaling normaal is. Normale ademhaling is regelmatig en moeiteloos. Snakkende ademhaling (ook wel 'gasping' genoemd) is geen normale ademhaling en wordt beschouwd als afwezigheid van ademhaling.

Wat te Doen bij Bewustzijn en Ademhaling

De vervolgstappen zijn afhankelijk van de situatie:

Slachtoffer is Bewust en Ademt

• Stel gerust: Blijf kalm en stel het slachtoffer gerust. Leg uit wat er is gebeurd en dat je hulp hebt ingeschakeld.
• Onderzoek verdere letsels: Vraag wat er pijn doet en onderzoek het slachtoffer op zichtbare verwondingen.
• Bel 112: Indien nodig, bel 112 of laat iemand anders dat doen. Geef een duidelijke beschrijving van de situatie, de locatie en het aantal slachtoffers.
• Blijf bij het slachtoffer: Laat het slachtoffer niet alleen achter en blijf de situatie in de gaten houden.

Slachtoffer is Bewusteloos en Ademt Normaal

• Stabiele zijligging: Breng het slachtoffer in de stabiele zijligging om te voorkomen dat hij/zij stikt in braaksel of de tong.
• Bel 112: Bel direct 112 en geef een duidelijke beschrijving van de situatie.
• Controleer regelmatig: Blijf de ademhaling controleren tot de hulpdiensten arriveren.

Slachtoffer is Bewusteloos en Ademt Niet (of Snakt)

• Bel 112: Bel direct 112 of laat iemand anders dat doen. Vermeld dat het slachtoffer bewusteloos is en niet ademt.
• Start reanimatie: Begin direct met reanimatie (30 borstcompressies, 2 beademingen) tot de hulpdiensten arriveren of tot het slachtoffer weer ademt.
• AED: Indien beschikbaar, gebruik een AED (Automatische Externe Defibrillator) volgens de instructies van het apparaat.

Belangrijk: Reanimatie en AED

Reanimatie en het gebruik van een AED zijn levensreddende vaardigheden die iedereen zou moeten leren. Volg een EHBO-cursus om te leren hoe je deze technieken correct toepast. Een AED geeft duidelijke instructies en is ontworpen voor gebruik door leken.

Samenvatting: De Essentiële Controle

In een noodsituatie is het controleren van het bewustzijn en de ademhaling de eerste en meest cruciale stap. Dit stelt je in staat om snel te bepalen welke actie nodig is om het slachtoffer te helpen. Door te spreken, schudden, kijken, luisteren en voelen, kun je in korte tijd de situatie beoordelen en de juiste hulp bieden.

Onthoud: je kunt het verschil maken! Zelfs als je geen medische professional bent, kun je door snel en doeltreffend te handelen een leven redden. Wees voorbereid, ken de stappen en durf te handelen. Volg een EHBO-cursus om je kennis en vaardigheden verder te ontwikkelen.

Dit artikel is bedoeld als algemene informatie en vervangt geen professioneel medisch advies. Raadpleeg altijd een arts of gekwalificeerde zorgverlener bij gezondheidsproblemen of noodsituaties.