Adhd Op Latere Leeftijd Test

ADHD, of Aandachtstekortstoornis met Hyperactiviteit, wordt vaak gezien als een aandoening die in de kindertijd begint. Toch komt het steeds vaker voor dat mensen pas op latere leeftijd, soms zelfs pas als volwassene, de diagnose ADHD krijgen. Dit roept veel vragen op: Hoe kan dat? Wat zijn de symptomen op latere leeftijd? En hoe wordt de diagnose gesteld? Deze vragen zullen we in dit artikel beantwoorden.

ADHD op latere leeftijd: Een groeiend bewustzijn

Lange tijd werd gedacht dat ADHD een aandoening was die 'uitgroeide' met de leeftijd. Nu weten we dat dit niet het geval is. De symptomen van ADHD kunnen veranderen naarmate iemand ouder wordt, maar de onderliggende neurologische verschillen blijven bestaan. Het groeiende bewustzijn rondom ADHD, mede dankzij betere diagnostische tools en meer onderzoek, heeft geleid tot een toename van diagnoses op latere leeftijd.

Waarom pas later een diagnose?

Er zijn verschillende redenen waarom ADHD pas op latere leeftijd wordt ontdekt:

Compensatiestrategieën: In de kindertijd kan ADHD zich uiten in hyperactiviteit en impulsiviteit. Volwassenen hebben vaak geleerd om deze symptomen te maskeren of te compenseren met behulp van structuren, routines of andere strategieën.
Verandering in levensomstandigheden: De eisen van het volwassen leven, zoals werk, relaties en het beheren van een huishouden, kunnen de symptomen van ADHD meer aan het licht brengen. Wat vroeger nog hanteerbaar was, kan nu overweldigend worden.
Verkeerde diagnose: De symptomen van ADHD, zoals concentratieproblemen en stemmingswisselingen, kunnen soms worden verward met andere aandoeningen, zoals depressie of angststoornissen.
Gebrek aan kennis: Zowel bij de persoon zelf als bij zorgverleners kan er een gebrek aan kennis zijn over hoe ADHD zich bij volwassenen kan manifesteren.

Symptomen van ADHD bij volwassenen

De symptomen van ADHD bij volwassenen kunnen subtieler en complexer zijn dan bij kinderen. Enkele veelvoorkomende symptomen zijn:

Aandachtsproblemen

Volwassenen met ADHD kunnen moeite hebben met:

Concentratie: Snel afgeleid zijn, moeite hebben met het vasthouden van de aandacht, dagdromen.
Organisatie: Moeite hebben met plannen, organiseren en structureren van taken en activiteiten.
Prioriteiten stellen: Moeite hebben met het bepalen van wat belangrijk is en taken op tijd afmaken.
Vergeten: Afspraken vergeten, spullen kwijtraken, moeite hebben met het onthouden van details.

Voorbeeld: Iemand met ADHD kan moeite hebben met het afronden van een project op het werk, omdat ze constant worden afgeleid door e-mails, telefoontjes of andere taken. Ze kunnen ook moeite hebben met het bijhouden van hun administratie, waardoor ze rekeningen te laat betalen of deadlines missen.

Hyperactiviteit en impulsiviteit

Hoewel hyperactiviteit bij volwassenen minder opvallend kan zijn dan bij kinderen, kan het zich uiten in:

Rusteloosheid: Moeite hebben met stilzitten, friemelen, wiebelen.
Overmatig praten: Veel praten, moeite hebben met luisteren.
Impulsiviteit: Impulsieve beslissingen nemen, ongeduldig zijn, moeite hebben met wachten.
Snel gefrustreerd: Snel boos of geïrriteerd raken, moeite hebben met frustratietolerantie.

Voorbeeld: Iemand met ADHD kan impulsief een dure aankoop doen zonder er goed over na te denken, of ongeduldig worden in de rij bij de supermarkt en onnodig ruzie zoeken.

Emotionele disregulatie

Een belangrijk, maar vaak over het hoofd gezien aspect van ADHD bij volwassenen is emotionele disregulatie. Dit kan zich uiten in:

Stemmingswisselingen: Snelle en intense stemmingswisselingen.
Moeite met emotieregulatie: Moeite hebben met het beheersen van emoties, zoals boosheid, verdriet of angst.
Overgevoeligheid: Overgevoeligheid voor kritiek of afwijzing.
Laag zelfbeeld: Een negatief zelfbeeld als gevolg van constante struggles en mislukkingen.

Voorbeeld: Iemand met ADHD kan extreem reageren op een kleine tegenslag, bijvoorbeeld door boos te worden of in tranen uit te barsten. Ze kunnen ook moeite hebben met het verwerken van kritiek, waardoor ze zich gekwetst en afgewezen voelen.

De ADHD Op Latere Leeftijd Test: Een eerste stap

Er bestaan verschillende vragenlijsten en screeningsinstrumenten die kunnen helpen bij het identificeren van mogelijke ADHD-symptomen bij volwassenen. Deze tests zijn geen diagnose, maar kunnen wel een nuttige eerste stap zijn om te bepalen of verder onderzoek nodig is. Bekende tests zijn bijvoorbeeld de ASRS (Adult ADHD Self-Report Scale) en de CAARS (Conners’ Adult ADHD Rating Scales).

Belangrijk: Een online test kan nooit de beoordeling van een gekwalificeerde professional vervangen. Het is cruciaal om een arts of psycholoog te raadplegen voor een volledige diagnose.

Diagnose van ADHD bij volwassenen

De diagnose ADHD bij volwassenen is een complex proces dat bestaat uit verschillende onderdelen:

Klinisch interview: Een uitgebreid gesprek met een arts of psycholoog over de huidige symptomen, de levensgeschiedenis en eventuele andere psychische problemen.
Vragenlijsten: Het invullen van gestandaardiseerde vragenlijsten over ADHD-symptomen.
Informatie van anderen: Indien mogelijk, het verzamelen van informatie van partners, familieleden of vrienden over het gedrag en functioneren van de persoon.
Psychologisch onderzoek: In sommige gevallen kan er aanvullend psychologisch onderzoek nodig zijn om andere mogelijke oorzaken van de symptomen uit te sluiten.

Diagnostische criteria

Om de diagnose ADHD te kunnen stellen, moet er aan bepaalde criteria worden voldaan, zoals beschreven in de DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders). Deze criteria omvatten onder andere:

Aanwezigheid van een significant aantal ADHD-symptomen: Er moeten voldoende symptomen van aandachtsproblemen en/of hyperactiviteit-impulsiviteit aanwezig zijn.
Begin van de symptomen in de kindertijd: Hoewel de diagnose pas op latere leeftijd wordt gesteld, moeten er aanwijzingen zijn dat de symptomen al in de kindertijd aanwezig waren. Dit kan soms lastig te achterhalen zijn, maar het is een belangrijk onderdeel van de diagnose.
Significante belemmeringen: De symptomen moeten leiden tot significante belemmeringen in het dagelijks leven, zoals problemen op het werk, in relaties of met de financiën.
Uitsluiting van andere aandoeningen: Er moet worden uitgesloten dat de symptomen beter verklaard kunnen worden door een andere psychische aandoening, zoals een depressie of een angststoornis.

Behandeling van ADHD bij volwassenen

ADHD bij volwassenen is goed te behandelen. De behandeling bestaat vaak uit een combinatie van:

Medicatie: Stimulerende medicatie (zoals methylfenidaat en dexamfetamine) en niet-stimulerende medicatie (zoals atomoxetine) kunnen helpen om de symptomen van ADHD te verminderen.
Psychotherapie: Cognitieve gedragstherapie (CGT) kan helpen om copingstrategieën te ontwikkelen en negatieve gedachten en gedragspatronen te veranderen.
Psycho-educatie: Informatie en begeleiding over ADHD, zodat de persoon en zijn omgeving de aandoening beter begrijpen.
Coaching: ADHD-coaching kan helpen om praktische vaardigheden te ontwikkelen op het gebied van organisatie, time management en planning.

Belangrijk: De meest effectieve behandeling is vaak een combinatie van medicatie en therapie. Het is belangrijk om samen met een arts of psycholoog een individueel behandelplan op te stellen.

Real-world data: onderzoek naar ADHD bij volwassenen

Onderzoek wijst uit dat ADHD bij volwassenen aanzienlijke impact kan hebben op verschillende levensgebieden. Een studie gepubliceerd in het Journal of Attention Disorders toonde aan dat volwassenen met ADHD vaker problemen hebben met hun werk, relaties en financiën dan volwassenen zonder ADHD. Daarnaast hebben ze een verhoogd risico op depressie, angststoornissen en middelenmisbruik.

Een ander onderzoek, gepubliceerd in JAMA Psychiatry, suggereerde dat ADHD bij volwassenen vaak ondergediagnosticeerd blijft, vooral bij vrouwen. Dit kan leiden tot onnodig lijden en een verminderde kwaliteit van leven.

Conclusie

ADHD op latere leeftijd is een realiteit die steeds meer aandacht krijgt. Het is belangrijk om de symptomen te herkennen en een diagnose te laten stellen door een gekwalificeerde professional. Een ADHD op latere leeftijd test kan een eerste indicatie geven, maar is geen vervanging voor een professionele beoordeling. Met de juiste behandeling kunnen volwassenen met ADHD hun symptomen beheersen en een productief en bevredigend leven leiden.

Neem actie: Vermoed je dat je ADHD hebt? Raadpleeg dan je huisarts of een psycholoog voor een diagnose en behandeladvies. Er is hulp beschikbaar!