Als Het Effe Kan Lex Goudsmit

De uitdrukking "Als het effe kan, Lex Goudsmit" is diep geworteld in de Nederlandse taal en cultuur. Het is meer dan alleen een slogan; het is een complete levenshouding, een uitdrukking van optimisme, opportunisme, en een tikkeltje zelfspot. Maar wie was Lex Goudsmit, en hoe is zijn naam synoniem geworden met deze gevleugelde woorden?

De Man Achter de Uitdrukking

Lex Goudsmit (1913-1999) was een geliefd Nederlands acteur, cabaretier en zanger. Hij was een allround entertainer die zowel in serieuze rollen als in komische producties schitterde. Zijn populariteit steeg enorm in de jaren '60 en '70, waardoor zijn naam een begrip werd in Nederland.

Zijn Carrière en Populariteit

Goudsmit was een veelzijdig talent. Hij speelde in toneelstukken, musicals, films en televisieseries. Zijn rollen varieerden van de serieuze toneelstukken van Shakespeare tot luchtige komedies. Wat hem echter echt onderscheidde, was zijn vermogen om authenticiteit en warmte uit te stralen. Hij wist een breed publiek aan zich te binden, ongeacht de rol die hij vertolkte.

Een van zijn meest memorabele rollen was die van Tevye in de musical Anatevka (Fiddler on the Roof). Hij speelde deze rol honderden keren, en zijn vertolking wordt nog steeds beschouwd als iconisch. Ook zijn werk in de televisieserie 't Schaep met de 5 Pooten, waarin hij de rol van Kootje de Beer vertolkte, droeg bij aan zijn populariteit.

De Ontstaan van de Uitdrukking

De uitdrukking "Als het effe kan, Lex Goudsmit" is ontstaan tijdens opnames van een reclamespotje voor Koffie HAG in de jaren '70. Het was geen vooraf geschreven tekst, maar een spontane improvisatie van Goudsmit zelf.

Het Reclamespotje

In het reclamespotje stond Goudsmit achter een koffieautomaat. De regisseur wilde dat hij de slogan van Koffie HAG zou zeggen: "HAG, de lekkerste cafeïnevrije koffie". Maar Goudsmit improviseerde en zei, met een knipoog naar de camera: "HAG, lekker, als het effe kan, Lex Goudsmit".

Deze spontane toevoeging sloeg direct aan. Het spotje werd een enorm succes, en de uitdrukking "Als het effe kan, Lex Goudsmit" werd al snel een vaste waarde in het Nederlandse taalgebruik.

De Betekenis en Gebruik van de Uitdrukking

De uitdrukking "Als het effe kan, Lex Goudsmit" heeft een complexe betekenis die verder reikt dan alleen de letterlijke woorden. Het is een uitdrukking van optimisme, opportunisme, en een relativerende houding.

Optimisme en Opportunisme

De uitdrukking drukt de wens uit om dingen op een gemakkelijke en aangename manier te laten verlopen. Het impliceert een zekere flexibiliteit en de bereidheid om van de gelegenheid gebruik te maken als die zich voordoet. Het is een soort van "als het even meezit, dan graag"-houding.

Relativering en Zelfspot

Tegelijkertijd bevat de uitdrukking ook een element van relativering en zelfspot. Het is niet een eis, maar een wens. Het is een manier om te zeggen: "Ik zou het fijn vinden als het zo zou gaan, maar als het niet kan, dan is het ook goed". De toevoeging van Goudsmit's eigen naam geeft het geheel een speelse en humoristische draai.

Voorbeelden van Gebruik

De uitdrukking wordt in allerlei situaties gebruikt, zowel formeel als informeel. Hier zijn een paar voorbeelden:

• In een zakelijke context: "We hopen de deadline te halen, als het effe kan, Lex Goudsmit". (Het is onze wens, maar we realiseren ons dat het misschien niet lukt.)
• In een vriendschappelijke context: "Zullen we vanavond uit eten gaan? Als het effe kan, Lex Goudsmit". (Ik zou het leuk vinden, maar ik begrijp het als je geen tijd hebt.)
• Als reactie op een verzoek: "Ik zal proberen je te helpen, als het effe kan, Lex Goudsmit". (Ik ga mijn best doen, maar ik kan niets garanderen.)

De uitdrukking is zo breed toepasbaar dat het een vast onderdeel is geworden van de Nederlandse spreektaal. Het wordt gebruikt door mensen van alle leeftijden en achtergronden.

De Culturele Impact

De uitdrukking "Als het effe kan, Lex Goudsmit" heeft een aanzienlijke culturele impact gehad in Nederland. Het is niet alleen een veelgebruikte uitdrukking, maar het is ook een symbool geworden van de Nederlandse mentaliteit.

Een Symbool van Nederlandse Mentaliteit

De uitdrukking weerspiegelt een aantal typisch Nederlandse eigenschappen, zoals pragmatisme, nuchterheid en humor. Het is een manier om te zeggen dat we graag willen dat dingen goed gaan, maar dat we ons ook realiseren dat het niet altijd zo is. We proberen het leven niet te serieus te nemen en er een beetje plezier aan te beleven.

De uitdrukking is ook een voorbeeld van de Nederlandse directheid. We zijn niet bang om onze wensen uit te spreken, maar we doen dat wel op een vriendelijke en relativerende manier.

De Erfenis van Lex Goudsmit

De uitdrukking "Als het effe kan, Lex Goudsmit" heeft ervoor gezorgd dat de naam van Lex Goudsmit onsterfelijk is geworden in de Nederlandse cultuur. Zelfs mensen die hem niet persoonlijk kennen, kennen de uitdrukking en associëren die met zijn naam.

Zijn bijdrage aan de Nederlandse theater- en televisiewereld wordt nog steeds gewaardeerd, en zijn naam zal altijd verbonden blijven met deze iconische uitdrukking.

Conclusie

De uitdrukking "Als het effe kan, Lex Goudsmit" is meer dan alleen een reclameslogan. Het is een uitdrukking van de Nederlandse mentaliteit, een combinatie van optimisme, opportunisme, relativering en humor. De spontane improvisatie van Lex Goudsmit heeft ervoor gezorgd dat zijn naam onlosmakelijk verbonden is met deze gevleugelde woorden.

De volgende keer dat je de uitdrukking hoort of gebruikt, denk dan even aan Lex Goudsmit, de man die ons leerde om het leven met een knipoog te benaderen. En onthoud: als het effe kan, Lex Goudsmit!

Laten we de humor en de relativeringszin die in deze uitdrukking besloten liggen, koesteren en doorgeven aan volgende generaties. Het is een waardevolle les in het omgaan met de ups en downs van het leven, met een vleugje Nederlandse nuchterheid. De erfenis van Lex Goudsmit leeft voort in deze eenvoudige, maar krachtige woorden.