Article 14 Of The European Convention On Human Rights

We kennen allemaal het gevoel van oneerlijk behandeld worden. Of het nu gaat om een situatie op het werk, in het onderwijs of in contact met de overheid, het gevoel dat iemand anders bevoordeeld wordt puur vanwege wie ze zijn kan diep ingrijpend zijn. Dit gevoel van onrechtvaardigheid is precies waar Artikel 14 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) over gaat. Het is een artikel dat misschien niet zo vaak in de schijnwerpers staat als bijvoorbeeld het recht op vrije meningsuiting of het recht op een eerlijk proces, maar het is niettemin cruciaal voor een eerlijke en rechtvaardige samenleving. In essentie zegt Artikel 14 dat de rechten en vrijheden die in het EVRM zijn vastgelegd, zonder discriminatie moeten worden gewaarborgd. Laten we eens dieper duiken in wat dit in de praktijk betekent.

Wat is Artikel 14 precies?

Artikel 14 stelt: "Het genot van de in dit Verdrag erkende rechten en vrijheden moet worden verzekerd zonder enig onderscheid op welke grond dan ook, zoals geslacht, ras, kleur, taal, godsdienst, politieke of andere overtuiging, nationale of maatschappelijke afkomst, het behoren tot een nationale minderheid, vermogen, geboorte of andere status."

Het is belangrijk om te begrijpen dat Artikel 14 geen zelfstandig recht is. Dat wil zeggen, je kunt je er niet op beroepen als er geen ander recht uit het EVRM in het geding is. Het werkt als een "add-on" aan een ander recht. Bijvoorbeeld:

Stel, je wordt gediscrimineerd op basis van je ras bij het zoeken naar een woning. Als de huisvestingswetgeving in jouw land in overeenstemming is met Artikel 8 van het EVRM (recht op privé-, familie- en gezinsleven), kun je Artikel 14 inroepen om te betogen dat je recht op gezinsleven (via huisvesting) wordt geschonden door discriminatie.
Of, stel dat een school bepaalde religieuze symbolen toestaat, maar anderen verbiedt. Dit zou een schending kunnen vormen van Artikel 14 in combinatie met Artikel 9 (vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst).

Kortom, Artikel 14 biedt een extra beschermingslaag tegen discriminatie wanneer een ander recht uit het EVRM in het spel is.

De Gronden van Discriminatie

Artikel 14 noemt een aantal specifieke gronden van discriminatie, zoals geslacht, ras, godsdienst en politieke overtuiging. De lijst is echter niet uitputtend. De zinsnede "of andere status" laat ruimte voor de bescherming tegen discriminatie op grond van andere kenmerken die vergelijkbaar zijn met de genoemde gronden. Dit heeft geleid tot de inclusie van bijvoorbeeld seksuele geaardheid, genderidentiteit en handicap onder de bescherming van Artikel 14.

Het is cruciaal om te onthouden dat discriminatie niet altijd direct en openlijk plaatsvindt. Het kan ook indirect zijn. Indirecte discriminatie houdt in dat een beleid of praktijk die op het eerste gezicht neutraal lijkt, in de praktijk een onevenredig nadelig effect heeft op een bepaalde groep mensen. Een voorbeeld hiervan zou een lengtevereiste voor een bepaalde baan kunnen zijn, wat indirect discrimineert tegen vrouwen uit bepaalde etnische groepen die gemiddeld kleiner zijn.

Real-World Impact: Voorbeelden uit de Praktijk

Artikel 14 heeft een aanzienlijke impact gehad op de levens van mensen in Europa. Hier zijn een paar voorbeelden:

Seksuele geaardheid: In verschillende zaken heeft het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) geoordeeld dat discriminerende wetten die verschillende rechten toekennen aan heteroseksuele en homoseksuele partners een schending vormen van Artikel 14 in combinatie met andere artikelen van het EVRM. Deze uitspraken hebben geleid tot belangrijke wetgevende hervormingen in verschillende landen, zoals de legalisatie van het homohuwelijk en de erkenning van partnerschappen.
Handicap: Het EHRM heeft ook geoordeeld dat het niet verstrekken van redelijke aanpassingen aan mensen met een handicap een schending van Artikel 14 in combinatie met andere rechten kan vormen. Dit kan bijvoorbeeld betrekking hebben op de toegang tot onderwijs, werkgelegenheid of openbare diensten.
Etnische afkomst: Discriminatie op grond van etniciteit komt helaas nog steeds veel voor. Het EHRM heeft verschillende zaken behandeld waarbij mensen werden gediscrimineerd op grond van hun etniciteit bij de toegang tot huisvesting, werkgelegenheid of gezondheidszorg.

Deze voorbeelden laten zien dat Artikel 14 niet alleen een abstract juridisch concept is, maar een krachtig instrument om de rechten van gemarginaliseerde groepen te beschermen en een meer inclusieve en rechtvaardige samenleving te bevorderen.

Counterpoints: Kritiek en Uitdagingen

Zoals bij elk mensenrechteninstrument, is Artikel 14 niet zonder kritiek. Sommige critici beweren dat de interpretatie van "andere status" te breed is en leidt tot een voortdurende uitbreiding van de gronden van discriminatie, wat het voor staten moeilijk maakt om aan hun verplichtingen te voldoen. Anderen zijn van mening dat het vereiste dat Artikel 14 in combinatie met een ander recht uit het EVRM moet worden ingeroepen, de effectiviteit ervan beperkt.

Het is waar dat de interpretatie van Artikel 14 kan evolueren in de loop van de tijd, aangezien de maatschappelijke opvattingen over wat als discriminatie wordt beschouwd veranderen. Echter, deze evolutie is juist een teken van de relevantie en het aanpassingsvermogen van het EVRM. Het zorgt ervoor dat het Verdrag relevant blijft in een veranderende wereld. Het EHRM speelt een cruciale rol bij het afwegen van de verschillende belangen en het vaststellen van de grenzen van de bescherming van Artikel 14.

Daarnaast is het belangrijk te benadrukken dat het vereiste van een verband met een ander recht uit het EVRM juist bedoeld is om de reikwijdte van Artikel 14 te beperken tot situaties waarin er een daadwerkelijke inbreuk is op een fundamenteel recht. Het is niet bedoeld om de bescherming tegen discriminatie in het algemeen te ondermijnen.

Een Oplossingsgerichte Aanpak

Wat kunnen we doen om Artikel 14 effectiever te maken?

Bewustwording vergroten: Veel mensen zijn zich niet bewust van het bestaan van Artikel 14 of van de bescherming die het biedt. Het is belangrijk om het bewustzijn over Artikel 14 te vergroten, zodat mensen hun rechten kennen en weten waar ze terecht kunnen als ze worden gediscrimineerd.
Toegang tot rechtspraak verbeteren: Het moet voor mensen gemakkelijker zijn om een beroep te doen op Artikel 14, ook als ze geen financiële middelen hebben. Dit kan door juridische bijstand te verstrekken en de procedures voor het indienen van een klacht te vereenvoudigen.
Nationale wetgeving aanpassen: Staten moeten hun nationale wetgeving aanpassen om te voldoen aan de verplichtingen van Artikel 14. Dit kan betekenen dat ze discriminerende wetten moeten afschaffen en nieuwe wetten moeten invoeren om discriminatie te bestrijden.
Opleiding en training: Rechters, advocaten en ambtenaren moeten worden opgeleid over Artikel 14 en over de manier waarop het moet worden toegepast.

Uiteindelijk is het de verantwoordelijkheid van ons allemaal om discriminatie te bestrijden en een inclusieve samenleving te bevorderen. Artikel 14 is een krachtig instrument dat ons daarbij kan helpen.

Conclusie

Artikel 14 van het EVRM is een essentiële waarborg voor een eerlijke en rechtvaardige samenleving. Hoewel het geen zelfstandig recht is, biedt het een cruciale beschermingslaag tegen discriminatie wanneer een ander recht uit het EVRM in het geding is. Door ons bewust te zijn van Artikel 14 en door actief discriminatie te bestrijden, kunnen we bijdragen aan een samenleving waarin iedereen gelijkwaardig wordt behandeld.

Waar denk jij dat de grootste uitdaging ligt in het bestrijden van discriminatie en het realiseren van de doelstellingen van Artikel 14 in de praktijk?