Artikel 285 Lid 1 Wetboek Van Strafrecht

Artikel 285 lid 1 van het Wetboek van Strafrecht, een bepaling die zich richt op bedreiging, is een fundamentele hoeksteen van de Nederlandse rechtsorde. Het beschermt individuen tegen angst en intimidatie door strafbaar te stellen het uiten van bepaalde vormen van bedreigingen. Dit artikel is niet alleen van belang voor juristen en rechtshandhavers, maar raakt ook het dagelijks leven van burgers. Het doel van deze bepaling is tweeledig: het beschermen van de persoonlijke veiligheid en het handhaven van de openbare orde.

De Kern van Artikel 285 lid 1 Sr

Artikel 285 lid 1 Sr luidt in essentie dat iemand strafbaar is die een ander bedreigt met een misdrijf tegen het leven gericht, met zware mishandeling of met brandstichting. De crux van de bepaling ligt in de vraag wat onder een bedreiging wordt verstaan en wanneer een bedreiging voldoende ernstig is om strafbaar te zijn.

De Elementen van de Bedreiging

Om te bepalen of een bedreiging strafbaar is in de zin van artikel 285 lid 1 Sr, moeten een aantal elementen worden vastgesteld:

De uiting: Er moet sprake zijn van een concrete uiting, hetzij verbaal, schriftelijk of door middel van gebaren of gedragingen. Een vage opmerking of een algemeen gevoel van onbehagen is doorgaans niet voldoende.
De inhoud: De uiting moet betrekking hebben op een misdrijf tegen het leven gericht (zoals moord of doodslag), zware mishandeling of brandstichting. De genoemde misdrijven vormen een limitatieve opsomming; bedreigingen met andere misdrijven vallen niet onder deze bepaling.
De objectieve beangstiging: De bedreiging moet objectief gezien geschikt zijn om bij de bedreigde redelijke vrees te veroorzaken dat het misdrijf daadwerkelijk zal worden gepleegd. Dit betekent dat de context van de bedreiging en de omstandigheden van het geval van belang zijn.
Het opzet: De dader moet opzettelijk de bedreiging hebben geuit. Dit betekent dat hij/zij bewust moet zijn geweest van de mogelijkheid dat de bedreiging angst zou veroorzaken bij de bedreigde.

Het is belangrijk om te benadrukken dat de vraag of de bedreigde daadwerkelijk bang is geworden, niet doorslaggevend is. Het gaat erom of de bedreiging objectief gezien geschikt is om angst te veroorzaken. Dit betekent dat ook bedreigingen die niet daadwerkelijk tot angst leiden, strafbaar kunnen zijn.

De Context van de Bedreiging

De context waarin de bedreiging wordt geuit, is van groot belang bij de beoordeling van de strafbaarheid. Zo zal een bedreiging geuit in een hevige ruzie anders worden beoordeeld dan een bedreiging die planmatig en doelbewust wordt geuit. Ook de relatie tussen de bedreiger en de bedreigde speelt een rol. Zo zal een bedreiging geuit door een bekende van de bedreigde waarschijnlijk meer impact hebben dan een bedreiging geuit door een onbekende.

Verder is van belang of de bedreiging in het openbaar of in privé is geuit. Bedreigingen in het openbaar hebben doorgaans een grotere impact en kunnen sneller leiden tot verstoring van de openbare orde.

De Afwezigheid van Rechtvaardigingsgronden

Ook al is aan alle bovengenoemde elementen voldaan, dan nog kan de bedreiging niet strafbaar zijn als er sprake is van een rechtvaardigingsgrond. Een voorbeeld hiervan is noodweer. Als iemand wordt aangevallen en zich verdedigt door te dreigen met geweld, kan dit onder omstandigheden gerechtvaardigd zijn. De grens tussen gerechtvaardigde zelfverdediging en strafbare bedreiging is echter vaak dun.

Voorbeelden uit de Rechtspraak

De rechtspraak over artikel 285 lid 1 Sr is zeer divers. Hieronder enkele voorbeelden ter illustratie:

Dreigbrief: Een man stuurt een dreigbrief naar een politicus waarin hij dreigt hem te zullen doden als hij niet aftreedt. De man wordt veroordeeld voor bedreiging.
Verbale bedreiging: Tijdens een ruzie roept een man tegen zijn buurman: "Ik maak je kapot!". De man wordt veroordeeld voor bedreiging, omdat de uiting objectief gezien geschikt is om angst te veroorzaken.
Online bedreiging: Iemand plaatst op social media een bericht waarin hij oproept om een bepaalde persoon te vermoorden. De persoon wordt veroordeeld voor bedreiging, ook al is de bedreigde zich niet bewust van het bericht.

Deze voorbeelden laten zien dat de rechter per geval beoordeelt of een bedreiging strafbaar is. De context, de inhoud van de uiting en de omstandigheden van het geval spelen hierbij een cruciale rol.

De Relatie met de Vrijheid van Meningsuiting

Artikel 285 lid 1 Sr staat in spanning met de vrijheid van meningsuiting, zoals vastgelegd in artikel 10 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). De vrijheid van meningsuiting is een fundamenteel recht in een democratische samenleving, maar dit recht is niet onbegrensd. Het mag worden beperkt in het belang van onder meer de bescherming van de rechten van anderen en de handhaving van de openbare orde.

De rechter moet bij de beoordeling van de strafbaarheid van een bedreiging een afweging maken tussen de vrijheid van meningsuiting van de bedreiger en het recht op bescherming tegen bedreiging van de bedreigde. Hierbij is van belang of de uiting een bijdrage levert aan het publieke debat of dat de uiting uitsluitend is gericht op het intimideren van de bedreigde. Ook de toon en de context van de uiting zijn van belang.

De jurisprudentie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) speelt een belangrijke rol bij deze afweging. Het EHRM heeft benadrukt dat de vrijheid van meningsuiting een essentiële basis is van een democratische samenleving, maar dat deze vrijheid niet mag worden misbruikt om anderen te intimideren of aan te zetten tot geweld.

De Strafmaat

Op bedreiging met een misdrijf tegen het leven gericht, met zware mishandeling of met brandstichting staat een gevangenisstraf van ten hoogste twee jaren of een geldboete van de vierde categorie. De strafmaat kan hoger zijn als de bedreiging wordt geuit in vereniging, bijvoorbeeld als onderdeel van een georganiseerde criminele organisatie. Ook recidive kan leiden tot een hogere straf.

De rechter bepaalt de strafmaat aan de hand van de omstandigheden van het geval, zoals de ernst van de bedreiging, de impact op de bedreigde en de persoonlijke omstandigheden van de dader.

Artikel 285a Sr: Bedreiging van een Ambtenaar

Naast artikel 285 lid 1 Sr is er ook artikel 285a Sr, dat zich richt op de bedreiging van een ambtenaar in functie. Deze bepaling is in het leven geroepen om ambtenaren beter te beschermen tegen intimidatie en geweld. Op bedreiging van een ambtenaar in functie staat een hogere straf dan op een 'gewone' bedreiging.

Artikel 285a Sr is van belang omdat ambtenaren een belangrijke rol spelen in de samenleving en het van essentieel belang is dat zij hun werkzaamheden veilig en zonder intimidatie kunnen uitvoeren. De bepaling draagt bij aan de bescherming van de rechtsstaat.

Conclusie

Artikel 285 lid 1 Sr is een cruciale bepaling in het Wetboek van Strafrecht die bijdraagt aan de bescherming van individuen tegen angst en intimidatie. De bepaling is echter complex en de toepassing ervan vereist een zorgvuldige afweging van verschillende belangen, waaronder de vrijheid van meningsuiting. De context van de bedreiging, de inhoud van de uiting en de omstandigheden van het geval spelen een cruciale rol bij de beoordeling van de strafbaarheid.

Het is van belang dat burgers zich bewust zijn van de grenzen van de vrijheid van meningsuiting en dat zij zich niet schuldig maken aan bedreigingen. Bedreigingen kunnen ernstige gevolgen hebben voor de bedreigde en kunnen leiden tot strafrechtelijke vervolging. Als u zich bedreigd voelt, is het raadzaam om aangifte te doen bij de politie. De politie kan de bedreiging onderzoeken en maatregelen treffen om uw veiligheid te waarborgen.

Wees bewust van je woorden en handelingen. Draag bij aan een veilige en respectvolle samenleving voor iedereen.