Avondmaal In De Bijbel

Het Avondmaal, een heilige handeling van herinnering en verbinding, is een kernmoment in de christelijke traditie, diep geworteld in de Schrift. Beschouwing van de Bijbelse oorsprong en betekenis ervan vereist nauwkeurigheid en respect voor de godsdienstige gevoeligheden die eraan verbonden zijn.

De Instelling van het Avondmaal

De fundamentele bron voor ons begrip van het Avondmaal ligt in de Evangelies. Matteüs, Marcus en Lucas, de synoptische Evangelies, beschrijven allen de gebeurtenissen tijdens de laatste maaltijd die Jezus met zijn discipelen deelde vóór zijn kruisiging. Deze maaltijd, de Pesachmaaltijd, had een diepe betekenis in de Joodse cultuur, een herdenking van de bevrijding van het volk Israël uit de slavernij in Egypte. Jezus gaf aan deze traditionele maaltijd een nieuwe dimensie en betekenis.

In Matteüs 26:26-29 lezen we: "Terwijl zij aten, nam Jezus een brood, sprak de zegen uit, brak het en gaf het aan zijn discipelen en zei: 'Neem, eet, dit is mijn lichaam.' Hij nam een beker, sprak de dankzegging uit en gaf hun die, en zei: 'Drink allen hieruit, want dit is mijn bloed, het bloed van het verbond, dat voor velen wordt vergoten tot vergeving van zonden. Ik zeg u dat ik van nu aan van deze vrucht van de wijnstok niet meer zal drinken tot die dag dat ik hem met u nieuw zal drinken in het Koninkrijk van mijn Vader.'"

Marcus 14:22-25 en Lucas 22:14-20 presenteren gelijkaardige verhalen, die elk aspecten van Jezus' woorden en handelingen benadrukken. De nadruk ligt op het breken van het brood en het delen van de beker als symbolen van Jezus’ lichaam en bloed, gegeven voor de vergeving van zonden.

De apostel Paulus biedt een verdere belangrijke beschrijving van het Avondmaal in zijn eerste brief aan de Korintiërs (1 Korintiërs 11:23-26). Paulus beweert deze instructies rechtstreeks van de Heer te hebben ontvangen, wat de autoriteit en het belang ervan onderstreept. Hij schrijft: "Want ik heb van de Heer ontvangen, wat ik ook aan u heb doorgegeven: dat de Heer Jezus in de nacht waarin Hij verraden werd, een brood nam, de dankzegging uitsprak, het brak en zei: 'Dit is mijn lichaam, dat voor u gebroken wordt. Doe dit telkens opnieuw om Mij te gedenken.' Evenzo nam Hij na de maaltijd ook de beker en zei: 'Deze beker is het nieuwe verbond in mijn bloed. Doe dit telkens opnieuw, zo dikwijls als u die drinkt, om Mij te gedenken.' Want telkens als u dit brood eet en uit de beker drinkt, verkondigt u de dood van de Heer, totdat Hij komt."

Paulus benadrukt de herdenkingsaspect van het Avondmaal. Het is een daad van herinnering aan Jezus’ offer, zijn dood en opstanding. Het is ook een proclamatie van het evangelie, een verklaring van geloof in de verlossende kracht van Christus. De frequentie van de viering wordt impliciet aangegeven als "telkens opnieuw," wat wijst op een regelmatige praktijk binnen de vroege christelijke gemeenschap.

Het Avondmaal als Gemeenschap

Het Avondmaal is niet louter een individuele handeling van herinnering; het is ook een krachtige uitdrukking van gemeenschap. Deelnemen aan het Avondmaal betekent deelnemen aan het lichaam van Christus, dat is de kerk. Paulus waarschuwt in 1 Korintiërs 10:16-17: "De beker van de zegen, die wij zegenen, is die geen gemeenschap met het bloed van Christus? Het brood dat wij breken, is dat geen gemeenschap met het lichaam van Christus? Omdat het brood één is, zijn wij, hoewel velen, één lichaam, want wij hebben allen deel aan het ene brood."

Dit benadrukt de eenheid van de gelovigen in Christus. Door gezamenlijk deel te nemen aan het Avondmaal, bevestigen christenen hun gemeenschappelijke geloof en hun verbondenheid met elkaar. Het is een moment van verzoening, een gelegenheid om relaties te herstellen en de liefde van Christus te tonen aan elkaar.

De Waardigheid van Deelname

Paulus waarschuwt in 1 Korintiërs 11:27-32 krachtig tegen onwaardig deelnemen aan het Avondmaal: "Wie dus op onwaardige wijze het brood eet of uit de beker van de Heer drinkt, zondigt tegen het lichaam en bloed van de Heer. Laat iedereen zichzelf onderzoeken, voordat hij van het brood eet en uit de beker drinkt. Want wie eet en drinkt zonder zich rekenschap te geven van het lichaam van de Heer, die eet en drinkt een oordeel over zichzelf. Daarom zijn er onder u velen zwak en ziek, en zijn er ergeren ontslapen. Als wij onszelf zouden beoordelen, zouden wij niet geoordeeld worden. Maar als wij geoordeeld worden, worden wij door de Heer getuchtigd, opdat wij niet samen met de wereld zouden worden veroordeeld."

Deze passage benadrukt de ernst van het Avondmaal. Het is geen ritueel dat lichtvaardig moet worden opgevat. Deelnemers worden opgeroepen tot zelfonderzoek, tot bezinning op hun relatie met God en met hun medegelovigen. Onwaardige deelname kan betekenen dat men zich niet bewust is van de betekenis van het offer van Christus, of dat men leeft in onberouwvolle zonde. Het vereist oprechtheid, berouw en een verlangen om in overeenstemming met de wil van God te leven.

De implicaties van het Avondmaal

De praktijk van het Avondmaal heeft door de eeuwen heen verschillende interpretaties gekend. Sommige theologische tradities benadrukken de reële aanwezigheid van Christus in de elementen van brood en wijn, terwijl andere de symbolische betekenis van de elementen benadrukken. Ongeacht de specifieke theologische interpretatie, is de kernbetekenis van het Avondmaal consistent: het is een heilige handeling van herinnering, gemeenschap en hoop.

Het herinnert christenen aan het ultieme offer van Jezus Christus voor de vergeving van zonden. Het is een herinnering aan de liefde van God, die zo groot was dat Hij zijn enige Zoon gaf voor de redding van de wereld.

Het bevestigt de eenheid van de gelovigen in Christus. Door gezamenlijk deel te nemen aan het Avondmaal, bekrachtigen christenen hun verbondenheid met elkaar en hun commitment aan de kerk.

Het biedt hoop voor de toekomst. Het Avondmaal is een vooruitblik op de toekomstige bruiloftsmaaltijd van het Lam, wanneer christenen in volmaakte gemeenschap met Christus zullen verkeren in het Koninkrijk van God.

Het Avondmaal is meer dan een ritueel; het is een levende uitdrukking van geloof, hoop en liefde. Het is een gelegenheid om de diepte van Gods genade te ervaren en om zich opnieuw te verbinden met de kernwaarden van het christelijk geloof. Het is een heilige handeling die vraagt om eerbied, respect en oprechte deelname, zodat men werkelijk deel kan hebben aan de zegeningen die het biedt.