Bordwell Film Art An Introduction

Film Art: An Introduction van David Bordwell en Kristin Thompson is al decennialang een essentieel handboek voor studenten en filmliefhebbers over de hele wereld. Het boek biedt een diepgaand en toegankelijk overzicht van de formele elementen van film, en leert lezers hoe ze films niet alleen kunnen bekijken, maar ook analyseren en interpreteren. Dit artikel duikt in de belangrijkste argumenten en concepten die in Film Art worden gepresenteerd, en illustreert deze met concrete voorbeelden.

De Formalistische Benadering

Bordwell en Thompson staan bekend om hun formalistische benadering van filmanalyse. Dit houdt in dat ze de formele aspecten van de film – zoals cinematografie, montage, mise-en-scène en geluid – beschouwen als de basis voor het begrip van de film. In plaats van zich primair te richten op de sociale, politieke of psychologische context van een film, concentreren ze zich op hoe de film is gemaakt en welke effecten deze keuzes creëren.

Mise-en-Scène: De Visuele Wereld

Mise-en-scène, een Franse term die letterlijk "in scène zetten" betekent, verwijst naar alles wat zich voor de camera bevindt en de manier waarop het is gerangschikt. Dit omvat decors, rekwisieten, kostuums, make-up en de performance van de acteurs.

Bordwell en Thompson benadrukken hoe mise-en-scène kan worden gebruikt om betekenis te creëren en de emotionele impact van een scène te versterken. Denk bijvoorbeeld aan de donkere, claustrofobische decors in Fritz Langs Metropolis (1927). Deze mise-en-scène versterkt het gevoel van onderdrukking en desillusie dat centraal staat in de film. Door de mise-en-scène te analyseren, kunnen we beter begrijpen hoe Lang zijn verhaal vertelt en welke emoties hij bij de kijker wil oproepen.

Cinematografie: Het Oog van de Camera

Cinematografie omvat alle technische aspecten van het filmen, zoals camerahoek, camerabeweging, belichting en kleur. Bordwell en Thompson leggen uit hoe cinematografische keuzes de perspectief van de kijker kunnen beïnvloeden en de toon van een scène kunnen bepalen.

Een voorbeeld hiervan is het gebruik van lage camerahoeken in Orson Welles' Citizen Kane (1941). Deze hoeken laten Kane er imposant en dominant uitzien, vooral in zijn jeugd. Later in de film, wanneer Kane's macht afneemt, gebruikt Welles vaker hoge camerahoeken, waardoor Kane er kwetsbaar en geïsoleerd uitziet. Door deze cinematografische keuzes wordt de transformatie van Kane's personage visueel weergegeven.

Montage: De Kunst van het Knippen

Montage, ook wel bekend als editing, is het proces van het samenvoegen van verschillende shots tot een samenhangende sequentie. Bordwell en Thompson benadrukken hoe montage kan worden gebruikt om ritme te creëren, informatie over te brengen en emoties op te wekken.

Een beroemd voorbeeld van krachtige montage is de douchescène in Alfred Hitchcock's Psycho (1960). Door een reeks snelle shots, gecombineerd met het indringende geluid van de vioolmuziek, creëert Hitchcock een gevoel van chaos, geweld en terreur. De montage is zo effectief dat de scène, ondanks dat er weinig direct geweld te zien is, nog steeds als een van de meest angstaanjagende scènes in de filmgeschiedenis wordt beschouwd.

Geluid: Meer dan Alleen Dialogen

Geluid is een essentieel onderdeel van film, en Bordwell en Thompson besteden er veel aandacht aan. Geluid omvat niet alleen dialogen, maar ook muziek, geluidseffecten en stilte. Het kan worden gebruikt om de sfeer te bepalen, informatie over te brengen en de emotionele impact van een scène te versterken.

Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van niet-diëgetisch geluid (geluid dat niet uit de wereld van de film komt) in de horrorfilm The Exorcist (1973). De unheimische muziek en angstaanjagende geluidseffecten dragen bij aan de onbehaaglijke sfeer van de film en versterken het gevoel van spanning en angst. Ook het gebruik van stilte kan een krachtig effect hebben, bijvoorbeeld om de aandacht te vestigen op een cruciaal moment of om een gevoel van isolement te creëren.

Het belang van Filmstijl

Bordwell en Thompson benadrukken het belang van filmstijl, dat wil zeggen de manier waarop de formele elementen van een film worden gecombineerd om een unieke visuele ervaring te creëren. Elke regisseur heeft een eigen stijl, die herkenbaar is aan de manier waarop hij of zij gebruikmaakt van mise-en-scène, cinematografie, montage en geluid.

Door de filmstijl van een regisseur te analyseren, kunnen we een dieper inzicht krijgen in zijn of haar artistieke visie en bedoelingen. Denk bijvoorbeeld aan de lange takes en complexe camerabewegingen die kenmerkend zijn voor de films van Orson Welles. Deze stilistische keuzes dragen bij aan het gevoel van realisme en complexiteit dat zijn films kenmerkt.

Interpretatie en Betekenis

Hoewel Bordwell en Thompson de nadruk leggen op de formele aspecten van film, erkennen ze dat films ook betekenis kunnen hebben. Betekenis kan worden afgeleid uit de narratieve structuur, de thema's en de symboliek die in de film voorkomen.

Het is belangrijk om te benadrukken dat interpretatie niet arbitrair is. Bordwell en Thompson pleiten voor een onderbouwde interpretatie, die gebaseerd is op een zorgvuldige analyse van de formele elementen van de film. Met andere woorden, de betekenis die we aan een film toekennen, moet worden ondersteund door bewijs uit de film zelf.

Conclusie en Oproep tot Actie

Film Art: An Introduction biedt een uitgebreide en toegankelijke inleiding tot de wereld van de filmanalyse. Door de nadruk te leggen op de formele elementen van film, leert het boek lezers hoe ze films op een dieper niveau kunnen begrijpen en waarderen.

Film Art is niet alleen een theoretisch handboek, maar ook een praktische gids. Het moedigt lezers aan om actief naar films te kijken en hun eigen interpretaties te ontwikkelen. Door de formele elementen van film te bestuderen, kunnen we de kracht en complexiteit van film als kunstvorm beter begrijpen.

Dus, waar wacht je nog op? Pak een film, analyseer de mise-en-scène, cinematografie, montage en geluid. Ontdek hoe de formele elementen samenwerken om een verhaal te vertellen, emoties op te wekken en betekenis te creëren. Word een actieve kijker en ontdek de magie van film! Bestudeer Film Art!