Brandwonden Wat Moet Je Doen

Brandwonden zijn een veelvoorkomend letsel dat variërend in ernst kan zijn. Van kleine, oppervlakkige verbrandingen door bijvoorbeeld een hete pan, tot ernstige, diepe brandwonden die medische noodhulp vereisen. Het is cruciaal om te weten hoe je moet handelen bij een brandwond, omdat direct en correct handelen de schade kan beperken en het genezingsproces kan bevorderen.

Eerste Hulp bij Brandwonden: De Basisprincipes

De eerste minuten na een brandwond zijn essentieel. Het doel is om de hittebron te stoppen, de brandwond te koelen en verdere schade te voorkomen. Hieronder volgen de belangrijkste stappen:

1. Stop de Brand

Het allerbelangrijkste is om de oorzaak van de brandwond te stoppen. Haal het slachtoffer weg van de hittebron (vuur, hete vloeistof, elektriciteit, etc.). Zorg er ook voor dat je jezelf beschermt om te voorkomen dat je zelf ook gewond raakt.

2. Koelen met Lauw Water

Koel de brandwond minstens 10-20 minuten met lauw, stromend water. Dit is cruciaal! Gebruik geen ijskoud water, omdat dit de bloedvaten kan vernauwen en de schade juist kan verergeren. Het koelen helpt om de hitte uit de huid te halen en verdere weefselschade te voorkomen.

Een veelgemaakte fout is het gebruik van ijs. Hoewel de verkoeling prettig aanvoelt, kan ijs frostbite veroorzaken en de doorbloeding in het verbrande gebied belemmeren. Lauw water is de beste keuze.

3. Verwijder Knellende Sieraden en Kleding

Verwijder voorzichtig ringen, horloges, riemen en andere knellende items rondom de brandwond. Dit is belangrijk omdat de verbrande huid kan gaan zwellen. Doe dit zo snel mogelijk, voordat de zwelling optreedt.

4. Bedek de Brandwond Steriel

Bedek de brandwond losjes met een steriel verband, schone doek of plastic huishoudfolie. Dit beschermt de wond tegen infectie en lucht. Gebruik geen katoenen watten of pluizige materialen, omdat deze aan de wond kunnen blijven plakken. Gebruik ook geen zalf of andere middeltjes, tenzij geadviseerd door een arts.

De folie, doek of verband moet losjes worden aangebracht om te voorkomen dat er druk op de brandwond komt. Zorg ervoor dat het materiaal de brandwond volledig bedekt.

5. Pijnstilling

Geef, indien nodig, een pijnstiller zoals paracetamol of ibuprofen. Lees altijd de bijsluiter voor de juiste dosering.

Wanneer Moet Je een Arts Raadplegen?

Het is essentieel om te weten wanneer een brandwond medische aandacht vereist. Raadpleeg altijd een arts in de volgende gevallen:

• Diepe brandwonden: Brandwonden waarbij de huid wit of zwart is en geen pijn meer voelt (door zenuwbeschadiging).
• Grote brandwonden: Brandwonden groter dan de handpalm van het slachtoffer.
• Brandwonden op gevoelige plekken: Brandwonden op het gezicht, de handen, voeten, geslachtsdelen of over gewrichten.
• Inhalatieletsel: Als er rook is ingeademd, wat kan leiden tot ademhalingsproblemen. Symptomen zijn onder andere: roet in de neus of mond, heesheid, moeite met ademhalen.
• Elektrische brandwonden: Deze kunnen interne schade veroorzaken, zelfs als de brandwond er klein uitziet.
• Chemische brandwonden: Deze vereisen specifieke behandeling, afhankelijk van de chemische stof.
• Baby's en kinderen: Brandwonden bij baby's en jonge kinderen moeten altijd door een arts worden beoordeeld.
• Slecht genezende brandwonden: Brandwonden die na enkele dagen geen tekenen van genezing vertonen of tekenen van infectie vertonen (roodheid, zwelling, pus).
• Brandwonden bij ouderen of mensen met chronische aandoeningen: Deze groepen hebben een hoger risico op complicaties.

De Diepte van Brandwonden: Een Overzicht

Brandwonden worden ingedeeld in verschillende gradaties, afhankelijk van de diepte van de schade:

Eerstegraads Brandwond

Dit is de meest oppervlakkige brandwond. De huid is rood, pijnlijk en gezwollen, maar er zijn geen blaren. Een voorbeeld is een lichte zonnebrand. Eerstegraads brandwonden genezen meestal binnen een week zonder littekens.

Tweedegraads Brandwond

Deze brandwond is dieper dan een eerstegraads brandwond. De huid is rood, pijnlijk en er zijn blaren aanwezig. Een tweedegraads brandwond kan enkele weken duren om te genezen en kan mogelijk littekens achterlaten. Het is belangrijk om de blaren niet door te prikken, omdat ze een beschermende barrière vormen tegen infectie.

Derdegraads Brandwond

Dit is de ernstigste vorm van brandwond. De huid is beschadigd tot in de diepere lagen. De huid kan wit, zwart of leerachtig zijn en kan geen pijn meer voelen, omdat de zenuwuiteinden zijn beschadigd. Derdegraads brandwonden vereisen altijd medische behandeling en vaak huidtransplantatie. Ze genezen langzaam en laten vaak ernstige littekens achter.

Vierdegraads Brandwond

Deze brandwond is de meest verwoestende. Het gaat door de huid en het onderliggende weefsel heen, inclusief spieren en botten. Deze brandwonden vereisen onmiddellijke medische interventie en kunnen leiden tot blijvende invaliditeit of zelfs de dood.

Praktische Voorbeelden en Data

Volgens cijfers van VeiligheidNL zijn brandwonden een van de meest voorkomende letsels in Nederlandse huishoudens. Jaarlijks belanden duizenden mensen in het ziekenhuis als gevolg van brandwonden. De meeste brandwonden ontstaan door ongelukken met hete vloeistoffen (kokend water, hete olie), vuur (open haard, barbecue) en hete oppervlakken (fornuis, oven).

Een casus: Een jong kind trekt aan een tafelkleed waar een pan met kokend water op staat. Het kokende water komt over het kind heen en veroorzaakt tweedegraads brandwonden op de borst en armen. Door snel te handelen en de brandwonden direct te koelen met lauw water, kon de schade beperkt worden en was de genezing sneller.

Een ander voorbeeld: Een volwassene raakt een hete grill tijdens het barbecueën. De persoon koelt de brandwond niet direct en smeert er boter op. Dit verergert de brandwond en leidt tot een infectie. Boter en andere vetten isoleren de hitte en bevorderen de groei van bacteriën. Het is dus essentieel om alleen lauw water te gebruiken en geen andere middeltjes.

Preventie van Brandwonden

Voorkomen is beter dan genezen. Er zijn veel manieren om brandwonden te voorkomen, zowel in huis als buitenshuis:

• Houd kinderen uit de buurt van de keuken tijdens het koken.
• Draai de handvatten van pannen naar binnen.
• Gebruik een fornuisbeschermer.
• Test de temperatuur van badwater voordat je een kind erin zet.
• Plaats hete dranken buiten bereik van kinderen.
• Wees voorzichtig met open vuur (kaarsen, open haard, barbecue).
• Zorg voor werkende rookmelders in huis.
• Bewaar brandbare stoffen veilig en buiten bereik van kinderen.
• Draag beschermende kleding bij het werken met hete oppervlakken of vloeistoffen.
• Gebruik zonnebrandcrème om zonnebrand te voorkomen.

Conclusie en Oproep tot Actie

Brandwonden kunnen ernstige gevolgen hebben, maar door snel en correct te handelen kan de schade worden beperkt. Onthoud de belangrijkste stappen: stop de brand, koel met lauw water, verwijder knellende items, bedek steriel en raadpleeg indien nodig een arts. Ken de signalen van een ernstige brandwond en weet wanneer je professionele hulp moet inschakelen.

Deel deze informatie met je familie, vrienden en collega's. Kennis is macht, en in het geval van brandwonden kan het zelfs levens redden. Leer jezelf en anderen de basisprincipes van eerste hulp bij brandwonden. Volg een EHBO-cursus om je kennis en vaardigheden verder te ontwikkelen. Wees voorbereid, wees alert en wees veilig!