Dementie Fase 2 Verdwaalde Ik

Kent u dat gevoel, dat vage onbehagen, dat iets niet meer helemaal klopt? Misschien herkent u het bij een dierbare. In de wirwar van dementie bestaat er een cruciale fase: Fase 2, vaak omschreven als 'Verdwaalde Ik'. Het is een periode waarin herkenning plaatsmaakt voor verwarring, en zelfstandigheid langzaam afbrokkelt. Dit artikel is bedoeld voor iedereen die te maken heeft met dementie in deze fase: familieleden, vrienden, mantelzorgers, en professionals. Ons doel is u te voorzien van inzicht, praktische tips, en emotionele steun om deze uitdagende periode zo goed mogelijk te begeleiden.

Wat is Dementie Fase 2: Verdwaalde Ik?

Dementie is geen ziekte op zich, maar een verzamelnaam voor een reeks symptomen die worden veroorzaakt door verschillende hersenaandoeningen. Alzheimer is de meest voorkomende vorm. Fase 2, de 'Verdwaalde Ik' fase, volgt op een periode waarin de eerste signalen (zoals vergeetachtigheid) zich beginnen te manifesteren. De overgang tussen fases is zelden abrupt, maar verloopt geleidelijk. Deze fase kenmerkt zich door:

Toenemende verwardheid: De persoon heeft moeite met het onthouden van recente gebeurtenissen, namen en afspraken. Orientatie in tijd en plaats verslechtert.
Problemen met dagelijkse taken: Simpele handelingen zoals koken, aankleden, of betalen worden moeilijker.
Taalproblemen (afasie): Het vinden van de juiste woorden wordt lastiger; zinnen kunnen onvolledig of verward zijn.
Gedragsveranderingen: Prikkelbaarheid, angst, achterdocht en stemmingswisselingen komen vaker voor.
Verlies van initiatief: De persoon wordt passiever en minder geïnteresseerd in activiteiten.

Het is belangrijk te onthouden dat de symptomen en de snelheid van progressie per individu verschillen. Wat voor de ene persoon geldt, hoeft niet per se voor de andere op te gaan. De term 'Verdwaalde Ik' benadrukt de innerlijke strijd die de persoon doormaakt: het besef dat er iets verandert en de frustratie over het verlies van controle.

De Impact op de Persoon met Dementie

Stelt u zich eens voor: u staat 's ochtends op en herkent uw eigen huis niet meer. U probeert uw tanden te poetsen, maar weet niet meer hoe de elektrische tandenborstel werkt. U wilt iets vertellen, maar de woorden komen niet. Dit is de realiteit voor iemand in Fase 2. De voortdurende verwarring en het besef van het verlies van vaardigheden leiden tot:

Angst en onzekerheid: De onvoorspelbaarheid van de aandoening creëert een gevoel van constante angst.
Frustratie en boosheid: Het niet meer kunnen doen wat men vroeger moeiteloos deed, leidt tot frustratie, die zich kan uiten in boosheid.
Depressie: Het verlies van controle en het afnemen van de levenskwaliteit kunnen tot een depressie leiden.
Schaamte: Mensen kunnen zich schamen voor hun vergeetachtigheid en de afhankelijkheid van anderen.
Isolement: Door de problemen met communicatie en het verlies van initiatief kunnen mensen zich terugtrekken uit sociale contacten.

Het is cruciaal om compassie te tonen en te erkennen dat de persoon niet opzettelijk moeilijk doet. Hun gedrag is een direct gevolg van de hersenaandoening.

Hoe kunt u iemand in Fase 2 ondersteunen?

Het begeleiden van iemand in Fase 2 vereist geduld, creativiteit en aanpassingsvermogen. Hier zijn enkele praktische tips:

Communicatie:

Spreek rustig en duidelijk: Gebruik korte, eenvoudige zinnen. Vermijd jargon en moeilijke woorden.
Maak oogcontact: Dit toont aandacht en betrokkenheid.
Wees geduldig: Geef de persoon de tijd om te antwoorden. Val niet in de rede.
Stel gesloten vragen: Vragen waarop met 'ja' of 'nee' geantwoord kan worden, zijn makkelijker te begrijpen.
Herhaal de vraag indien nodig: Gebruik dezelfde woorden.
Beperk afleiding: Zorg voor een rustige omgeving zonder achtergrondgeluid.
Gebruik non-verbale communicatie: Een vriendelijke glimlach, een aanraking op de arm kunnen veel betekenen.
Vermijd correcties: Het steeds corrigeren van iemand met dementie kan leiden tot frustratie en schaamte. Probeer mee te gaan in hun realiteit (zolang het geen gevaar oplevert).

Dagelijkse Routine:

Structuur en regelmaat: Een vaste dagindeling biedt veiligheid en voorspelbaarheid.
Vereenvoudig taken: Breek complexe taken op in kleine, overzichtelijke stappen.
Gebruik hulpmiddelen: Aangepast bestek, kleding met klittenband, of een herinneringsklok kunnen helpen.
Creëer een veilige omgeving: Verwijder obstakels, zorg voor goede verlichting, en beveilig gevaarlijke plekken (zoals het fornuis).
Betrek de persoon bij activiteiten: Zelfs als ze niet meer alles zelfstandig kunnen doen, is het belangrijk om ze te betrekken bij activiteiten.

Omgaan met Gedragsproblemen:

Probeer de oorzaak te achterhalen: Gedragsproblemen zijn vaak een uiting van onbehagen, pijn, angst, of frustratie.
Blijf kalm: Reageer niet boos of gefrustreerd.
Leid af: Probeer de aandacht te verleggen naar iets anders.
Creëer een veilige omgeving: Zorg ervoor dat de persoon zich veilig en geborgen voelt.
Zoek professionele hulp: Een arts of gedragswetenschapper kan helpen bij het analyseren en behandelen van gedragsproblemen.

Zorg voor Uzelf:

Mantelzorg voor iemand met dementie is intensief en veeleisend. Het is essentieel om goed voor uzelf te zorgen. Dit betekent:

Neem voldoende rust: Zorg voor voldoende slaap en ontspanning.
Eet gezond: Een gezonde voeding geeft u energie.
Beweeg regelmatig: Beweging helpt stress te verminderen.
Zoek steun: Praat met familie, vrienden, of een professionele hulpverlener.
Sluit u aan bij een lotgenotengroep: Het contact met andere mantelzorgers kan steun en herkenning bieden.
Aanvaard hulp: Schroom niet om hulp te vragen aan anderen.
Respecteer uw grenzen: Het is belangrijk om uw eigen grenzen te kennen en te respecteren.

Professionele Hulp:

Naast de steun van familie en vrienden, is professionele hulp onmisbaar. Denk hierbij aan:

De huisarts: Voor de medische begeleiding en eventuele medicatie.
De casemanager dementie: Een vaste contactpersoon die u kan adviseren en ondersteunen bij alle vragen rondom dementie.
De thuiszorg: Voor hulp bij de dagelijkse verzorging.
De fysiotherapeut: Voor het behoud van de mobiliteit.
De ergotherapeut: Voor advies over hulpmiddelen en aanpassingen in huis.
De psycholoog: Voor begeleiding bij de emotionele impact van dementie.
Dagbesteding: Een plek waar de persoon met dementie actief kan blijven en sociale contacten kan onderhouden.
Woonzorgcentrum: Een optie wanneer thuis wonen niet meer mogelijk is.

Rechtspositionele Aspecten

Het is belangrijk om tijdig na te denken over de rechtspositionele aspecten. Denk hierbij aan:

Volmacht: Regel een volmacht zodat iemand anders namens de persoon met dementie beslissingen kan nemen wanneer hij/zij dat zelf niet meer kan.
Testament: Zorg ervoor dat het testament up-to-date is.
Mentorschap en bewindvoering: Indien nodig, kan een mentor of bewindvoerder worden aangesteld om de persoonlijke en financiële belangen te behartigen.
Wilsverklaring: Leg de wensen van de persoon met dementie vast in een wilsverklaring, bijvoorbeeld over medische behandelingen en euthanasie.

Tot Slot: Een Boodschap van Hoop

De diagnose dementie is ingrijpend, maar het is geen einde van het leven. Met de juiste ondersteuning en begeleiding kan de persoon met dementie nog een waardevolle tijd beleven. Het is belangrijk om de focus te leggen op wat nog wel mogelijk is en te genieten van de kleine momenten. Door compassie, geduld en liefde te tonen, kunt u een verschil maken in het leven van iemand met dementie en hun omgeving. Onthoud: U bent niet alleen. Er is hulp en ondersteuning beschikbaar. Neem die hulp aan en blijf zoeken naar manieren om de kwaliteit van leven te verbeteren, zowel voor de persoon met dementie als voor uzelf.