Dichter Wordt Gerekend Tot De Tachtigers

De literaire beweging van de Tachtigers, ook wel bekend als de Beweging van Tachtig, vormt een cruciaal moment in de Nederlandse literatuurgeschiedenis. Deze vernieuwende groep dichters en schrijvers, actief rond 1880, keerde zich af van de traditionele, vaak moraliserende poëzie en proza van hun voorgangers. De vraag of een dichter tot de Tachtigers gerekend kan worden, is echter zelden eenduidig. Verschillende factoren, waaronder stilistische kenmerken, thematische overeenkomsten en persoonlijke connecties, spelen een rol bij deze classificatie.

De Kern van de Beweging: Een Afbakening

Om te begrijpen wie tot de Tachtigers behoort, is het essentieel om de kernprincipes van de beweging te definiëren. De Tachtigers streefden naar een l'art pour l'art-benadering, oftewel 'kunst om de kunst'. Dit betekende dat de schoonheid van de taal en de esthetische ervaring centraal stonden, in plaats van didactische of moraliserende intenties. Persoonlijke expressie, subjectiviteit en de verheerlijking van de schoonheid van de natuur waren eveneens kenmerkende elementen.

Belangrijkste Kenmerken van Tachtig-poëzie:

Sensualiteit en Naturalisme: Een intense beleving van de zintuiglijke wereld en een gedetailleerde, soms bijna wetenschappelijke, beschrijving van de natuur. De dichters probeerden de werkelijkheid zo nauwkeurig mogelijk weer te geven.

Subjectiviteit: De persoonlijke emoties en ervaringen van de dichter staan centraal. De 'ik' in het gedicht is niet langer een abstracte verteller, maar een individu met gevoelens en gedachten.

Verwerping van moraliserende intenties: De poëzie is niet bedoeld om de lezer te onderwijzen of te verbeteren, maar om een esthetische ervaring te bieden.

Nieuwe Vorm: De Tachtigers braken met de traditionele strakke versvormen en experimenteerden met nieuwe ritmes, rijmsoorten en beeldspraak. De vorm moest de inhoud dienen en de emotie versterken.

Wie Behoorden Tot de Kern?

De meest bekende en onbetwiste leden van de Tachtigers zijn Willem Kloos, Albert Verwey, Herman Gorter, Frederik van Eeden en Jacques Perk. Deze dichters publiceerden in het tijdschrift De Nieuwe Gids, dat als het platform van de beweging fungeerde. Hun werk vertoont duidelijk de kenmerken die hierboven zijn beschreven. Willem Kloos, bijvoorbeeld, staat bekend om zijn sonnetten waarin hij zijn persoonlijke gevoelens en de schoonheid van de natuur beschrijft. Herman Gorters 'Mei', een episch gedicht vol zintuiglijke beschrijvingen, is een ander iconisch voorbeeld van Tachtig-poëzie.

Grensgevallen en Twijfelgevallen

De afbakening van de groep is echter niet altijd zo helder. Sommige dichters vertonen wel kenmerken van de Tachtigers, maar wijken op bepaalde punten af of zijn slechts een periode van hun carrière beïnvloed door de beweging. Deze dichters vormen de grensgevallen of twijfelgevallen.

Voorbeelden van grengevallen:

Carel Scharten: Hoewel Scharten schreef in de geest van het naturalisme, deelde hij niet volledig de esthetische idealen van de kernleden. Zijn werk is meer gericht op sociale problematiek dan op pure schoonheid.

Hélène Swarth: Haar poëzie is onmiskenbaar persoonlijk en emotioneel, maar soms ook sentimenteel en moraliserend, wat in strijd is met de l'art pour l'art-benadering.

Lodewijk van Deyssel: Van Deyssel was een belangrijke criticus en essayist die de Tachtigers steunde. Hoewel hij zelf geen dichter was, had hij een grote invloed op de beweging en werd hij er soms, ten onrechte, toe gerekend.

Het is belangrijk te benadrukken dat de classificatie van een dichter als 'Tachtiger' niet zwart-wit is. Het is eerder een kwestie van gradatie en interpretatie. Literaire historici kunnen verschillen van mening over de precieze afbakening van de groep.

De Invloed van De Nieuwe Gids

De Nieuwe Gids, opgericht in 1885, was het centrale podium voor de Tachtigers. Het tijdschrift bood ruimte aan nieuwe literaire experimenten en scherpe kritieken op de gevestigde literaire orde. De redactie, bestaande uit onder andere Kloos, Verwey en Van Eeden, bepaalde in grote mate welke auteurs en werken tot de 'nieuwe' literatuur werden gerekend. Publicatie in De Nieuwe Gids was een belangrijke, zo niet cruciale, factor om als Tachtiger beschouwd te worden.

De rol van literaire kritiek:

De Tachtigers waren niet alleen dichters en schrijvers, maar ook invloedrijke critici. Hun kritieken in De Nieuwe Gids waren vaak polemisch en hadden als doel om de literaire smaak van het publiek te beïnvloeden. Ze formuleerden nieuwe criteria voor goede literatuur en verwierpen de oude normen en waarden. Deze kritieken droegen bij aan de vorming van de Tachtig-canon en bepaalden mede wie er wel en niet tot de beweging werd gerekend.

De Impact van de Tachtigers op de Nederlandse Literatuur

De Tachtigers hebben een onomkeerbare verandering teweeggebracht in de Nederlandse literatuur. Ze bevrijdden de poëzie van moraliserende intenties en openden de weg voor persoonlijke expressie en esthetische experimenten. Hun invloed is tot op de dag van vandaag voelbaar in de Nederlandse poëzie en proza. Veel moderne dichters en schrijvers zijn schatplichtig aan de vernieuwingen die de Tachtigers hebben geïnitieerd.

Voorbeelden van de blijvende invloed:

De nadruk op subjectiviteit en persoonlijke ervaringen is een kenmerk dat in veel moderne poëzie terug te vinden is.

Het experimenteren met taal en vorm, dat door de Tachtigers werd gestimuleerd, is nog steeds een belangrijk aspect van de hedendaagse literatuur.

De verheerlijking van de natuur en de aandacht voor de zintuiglijke ervaring blijven belangrijke thema's in de Nederlandse literatuur.

Conclusie: Een Complexe Beoordeling

Het beantwoorden van de vraag of een dichter tot de Tachtigers gerekend kan worden, is dus geen eenvoudige kwestie. Het is een complexe beoordeling die gebaseerd is op een combinatie van factoren, waaronder stilistische kenmerken, thematische overeenkomsten, persoonlijke connecties en de receptie van het werk door tijdgenoten en latere generaties. Hoewel de kernleden van de beweging duidelijk afgebakend zijn, zijn er ook grensgevallen en twijfelgevallen die tot discussie kunnen leiden. Uiteindelijk is de classificatie van een dichter als 'Tachtiger' een interpretatie die kan variëren afhankelijk van de literaire context en de persoonlijke voorkeur van de lezer.

Om zelf een oordeel te vellen, wordt aangeraden om de werken van de genoemde dichters te lezen en te vergelijken met de kenmerken van de Tachtigers. Door zich te verdiepen in de poëzie en de context van de beweging, kan men een beter begrip krijgen van de betekenis en de impact van de Tachtigers op de Nederlandse literatuur. Lees, analyseer en oordeel zelf!