Fictieve Vervreemding Aanmerkelijk Belang Overlijden

Het verlies van een dierbare is een ingrijpende gebeurtenis, zowel emotioneel als praktisch. Naast het verdriet komt er vaak een complexe wirwar van juridische en financiële zaken op je pad. Eén van die zaken, die vaak voor verwarring en onzekerheid zorgt, is de fictieve vervreemding van een aanmerkelijk belang bij overlijden. Begrijpen wat dit inhoudt en welke impact het kan hebben, is essentieel om weloverwogen beslissingen te kunnen nemen in deze moeilijke periode.

Wat is een aanmerkelijk belang?

Laten we beginnen met het begrip 'aanmerkelijk belang' (ab). Je hebt een aanmerkelijk belang als je, al dan niet samen met je partner, minstens 5% van de aandelen, winstbewijzen of stemrechten in een vennootschap (meestal een BV) bezit. Het aanmerkelijk belang is dus in feite een substantieel belang in een onderneming. Het is belangrijk om dit goed te begrijpen, omdat dit de sleutel is tot de fictieve vervreemding.

Stel je voor: Jan overlijdt. Hij bezat 10% van de aandelen in BV 'De Zonnebloem'. Jan had dus een aanmerkelijk belang in deze BV. Wat betekent dit nu in de context van zijn nalatenschap?

De Fictieve Vervreemding: Belastingheffing bij Overlijden

Hier komt de fictieve vervreemding om de hoek kijken. De fictieve vervreemding houdt in dat de wetgever, voor de belastingheffing, doet alsof Jan zijn aandelen in 'De Zonnebloem' vóór zijn overlijden heeft verkocht, tegen de waarde in het economisch verkeer op dat moment. Met andere woorden, alsof hij zijn aandelen heeft 'vervreemd'. Deze fictie heeft belangrijke gevolgen voor de erfbelasting.

Waarom deze fictie? Het doel van deze regeling is om te voorkomen dat belasting over de waardeaangroei van de aandelen (het aanmerkelijk belang) voor onbepaalde tijd wordt uitgesteld. Zonder deze regeling zou de belasting pas verschuldigd zijn bij een daadwerkelijke verkoop van de aandelen door de erfgenamen. De wetgever wil voorkomen dat deze waardeaangroei belastingvrij overgaat op de volgende generatie.

Concreet: De Belastingaanslag

Door de fictieve vervreemding ontstaat er een belastingaanslag in de inkomstenbelasting (box 2). Over de winst uit de fictieve verkoop – het verschil tussen de waarde van de aandelen op het moment van overlijden en de oorspronkelijke kostprijs (verkrijgingsprijs) – is inkomstenbelasting verschuldigd. Dit is de zogenoemde aanmerkelijk belangheffing.

Laten we teruggaan naar het voorbeeld van Jan en BV 'De Zonnebloem'. Stel dat de aandelen van Jan op het moment van zijn overlijden €100.000 waard zijn. De oorspronkelijke kostprijs (verkrijgingsprijs) van de aandelen was €10.000. De winst uit de fictieve verkoop is dan €90.000 (€100.000 - €10.000). Over deze €90.000 is aanmerkelijk belangheffing verschuldigd, tegen het dan geldende tarief in box 2.

Wie Betaalt de Belasting?

De belasting die voortvloeit uit de fictieve vervreemding wordt in principe betaald uit de nalatenschap. De erfgenamen zijn dus uiteindelijk verantwoordelijk voor de betaling van deze belasting. Dit kan een flinke impact hebben op de omvang van de erfenis die zij uiteindelijk ontvangen.

Het is belangrijk om te beseffen dat deze belastingaanslag losstaat van de erfbelasting. Erfbelasting wordt geheven over de waarde van de gehele erfenis, inclusief de aandelen (of de waarde daarvan na aftrek van de inkomstenbelasting). De fictieve vervreemding is dus een extra belastingdruk die bovenop de erfbelasting komt.

De Waarde van de Aandelen: Een Cruciaal Element

De waarde van de aandelen op het moment van overlijden is cruciaal voor de berekening van de aanmerkelijk belangheffing. Het is belangrijk om deze waarde op een realistische en onderbouwde manier vast te stellen. Vaak is het verstandig om hiervoor een taxateur in te schakelen, die een onafhankelijke waardebepaling kan uitvoeren. Een goede waardebepaling kan aanzienlijke verschillen maken in de uiteindelijke belastingaanslag.

Waardevermindering en Kortingen

In bepaalde situaties kan er sprake zijn van een waardevermindering van de aandelen, bijvoorbeeld als de onderneming in zwaar weer verkeert. Ook kan er, afhankelijk van de omstandigheden, recht bestaan op bepaalde kortingen. Het is van belang om deze mogelijkheden goed te onderzoeken en te benutten, om de belastingdruk te minimaliseren.

Wat Kun Je Doen? Praktische Tips

De fictieve vervreemding kan een complexe materie zijn. Hier zijn enkele praktische tips om je voor te bereiden en te zorgen dat je de juiste beslissingen neemt:

• Informeer je goed: Lees je in over de regels en wetgeving rondom de fictieve vervreemding en het aanmerkelijk belang. Er zijn diverse bronnen beschikbaar, zowel online als offline.
• Zoek professioneel advies: Schakel een fiscalist, notaris of erfrechtadvocaat in. Zij kunnen je helpen om de situatie te analyseren en de beste strategie te bepalen.
• Maak een goede waardebepaling: Laat de waarde van de aandelen professioneel taxeren. Dit kan aanzienlijk schelen in de belastingaanslag.
• Denk aan de financiering: Bedenk hoe de belasting betaald kan worden. Is er voldoende liquiditeit in de nalatenschap? Zijn er mogelijkheden om de betaling uit te stellen of in termijnen te voldoen?
• Plan vooruit: Als je een aanmerkelijk belang hebt, denk dan na over de gevolgen voor je erfgenamen. Overweeg om maatregelen te treffen om de belastingdruk te verlagen, bijvoorbeeld door een schenking op papier of door de aandelen over te dragen aan een holdingmaatschappij. Let op: dit vereist deskundig advies en moet zorgvuldig worden overwogen.

Conclusie

De fictieve vervreemding van een aanmerkelijk belang bij overlijden is een complex, maar belangrijk onderwerp. Door je goed te informeren en professioneel advies in te winnen, kun je ervoor zorgen dat je de juiste beslissingen neemt en de impact op je nalatenschap minimaliseert. Het is essentieel om je te realiseren dat planning en voorbereiding van groot belang zijn, zeker als je een aanmerkelijk belang bezit. Neem de tijd om je in deze materie te verdiepen, zodat je de toekomst van je onderneming en je dierbaren zo goed mogelijk kunt waarborgen.

De wetgeving op dit gebied is complex en kan in de loop der tijd veranderen. Raadpleeg daarom altijd een deskundige voor actueel en specifiek advies op jouw persoonlijke situatie.