Geef Me De Vijf Autisme

Autisme is een complexe neurologische ontwikkelingsstoornis die de manier beïnvloedt waarop iemand de wereld ervaart en ermee omgaat. Het uit zich op een breed spectrum, wat betekent dat de kenmerken en intensiteit ervan enorm kunnen variëren van persoon tot persoon. Om autisme beter te begrijpen en er effectiever mee om te gaan, heeft Colette de Bruin "Geef me de 5" ontwikkeld, een praktische methode die structuur en overzicht biedt. Deze methode, oorspronkelijk bedoeld voor kinderen en jongeren met autisme, blijkt verrassend nuttig voor een breder publiek, inclusief volwassenen en hun omgeving.

Kernpunten van "Geef me de 5"

“Geef me de 5” is gebaseerd op vijf cruciale vragen die iemand met autisme helpen om een situatie te begrijpen en er gepast op te reageren. Deze vragen vormen samen een duidelijk kader dat angst vermindert en de communicatie verbetert.

1. Wat is er aan de hand? (Wat is het probleem?)

De eerste vraag is bedoeld om de situatie helder te definiëren. Personen met autisme hebben vaak moeite met abstractie en generaliseren. Het is belangrijk om de situatie concreet en specifiek te omschrijven, zonder vage termen of aannames. Wat gebeurt er precies? Wie is erbij betrokken? Waar en wanneer vindt het plaats? Het antwoord op deze vraag biedt een fundament voor verder begrip.

Voorbeeld: In plaats van te zeggen "Het is hier een rotzooi," zou je kunnen zeggen: "De woonkamer is rommelig. Er liggen speelgoed op de grond, boeken op de bank en er staat een lege beker op tafel."

2. Wat is het gevolg? (Waarom is dit belangrijk?)

Deze vraag helpt om de relevantie van de situatie te begrijpen. Waarom is het belangrijk dat dit probleem wordt opgelost? Wat zijn de consequenties als er niets gebeurt? Dit kan helpen om motivatie te creëren en de noodzaak tot actie te benadrukken. De gevolgen moeten duidelijk en logisch zijn. Abstracte straffen of beloningen zijn vaak minder effectief.

Voorbeeld: "Als de woonkamer rommelig is, kunnen we struikelen over het speelgoed en ons bezeren. Ook kan het bezoek zich minder prettig voelen."

3. Wat is de oplossing? (Wat kunnen we eraan doen?)

Nu het probleem en de gevolgen helder zijn, is het tijd om naar oplossingen te zoeken. Het is belangrijk om concrete en haalbare oplossingen te bedenken. Breek de oplossing op in kleine stappen. Dit maakt het overzichtelijker en minder overweldigend. Betrek de persoon met autisme bij het bedenken van de oplossing, zodat hij of zij zich gehoord en betrokken voelt.

Voorbeeld: "We kunnen het speelgoed in de speelgoedkist doen, de boeken terug in de kast zetten en de beker naar de keuken brengen. Ik zal de stofzuiger pakken en even de woonkamer stofzuigen"

4. Wat is mijn rol? (Wat is mijn aandeel?)

Deze vraag specificeert de verantwoordelijkheid van de persoon met autisme. Wat wordt er van hem of haar verwacht? Maak het duidelijk en eenvoudig. Vermijd vage opdrachten zoals "Help even mee." Specificeer: "Jij kunt het speelgoed in de speelgoedkist doen." Visualiseer de taak eventueel met behulp van plaatjes of een stappenplan.

Voorbeeld: "Jij kunt de boeken terug in de kast zetten. Ik help je met het sorteren, zodat ze op de juiste plek staan."

5. Wat zijn de regels? (Wat zijn de afspraken?)

Deze vraag creëert helderheid over de verwachtingen en grenzen. Welke regels gelden er? Wat is wel en niet toegestaan? De regels moeten consistent en voorspelbaar zijn. Wanneer regels worden overtreden, is het belangrijk om de consequenties duidelijk te benoemen en te handhaven. Het helpt als de persoon met autisme betrokken is bij het opstellen van de regels.

Voorbeeld: "De regel is dat we na het spelen het speelgoed opruimen, voordat we iets anders gaan doen. Als we dit niet doen, kunnen we de volgende keer niet spelen."

Toepassing in de praktijk

De "Geef me de 5" methode kan worden toegepast in diverse situaties, zowel thuis, op school als op het werk. Hier zijn enkele voorbeelden:

* Thuis: Bij conflicten, het uitvoeren van taken, of het aanleren van nieuwe vaardigheden. Bijvoorbeeld, bij het tandenpoetsen: Wat is er aan de hand? (Tandenpoetsen). Wat is het gevolg? (Gezonde tanden). Wat is de oplossing? (Tanden poetsen met tandpasta). Wat is mijn rol? (Zelf poetsen, ouder helpt eventueel). Wat zijn de regels? (2 minuten poetsen, 's ochtends en 's avonds).

* Op school: Bij het begrijpen van opdrachten, het omgaan met sociale situaties, of het reguleren van emoties. Bijvoorbeeld, bij een groepsopdracht: Wat is er aan de hand? (Groepsopdracht presenteren). Wat is het gevolg? (Goed cijfer voor hele groep). Wat is de oplossing? (Taken verdelen en samenwerken). Wat is mijn rol? (Onderzoek doen en presenteren). Wat zijn de regels? (Iedereen draagt bij, respecteer elkaars mening).

* Op het werk: Bij het begrijpen van werkinstructies, het samenwerken met collega's, of het oplossen van problemen. Bijvoorbeeld, bij een nieuwe taak: Wat is er aan de hand? (Nieuwe rapportage maken). Wat is het gevolg? (Overzicht van resultaten voor management). Wat is de oplossing? (Data verzamelen en rapport opstellen volgens template). Wat is mijn rol? (Data analyseren en rapport schrijven). Wat zijn de regels? (Deadline respecteren, template gebruiken).

Data en Onderzoek: Hoewel er geen uitgebreide wetenschappelijke studies zijn die de effectiviteit van "Geef me de 5" specifiek aantonen, zijn er veel anekdotische bewijzen van ouders, leerkrachten en begeleiders die positieve resultaten rapporteren. De methode sluit aan bij bewezen effectieve principes zoals visualisatie, structuur en sociale vaardigheidstraining. Verder onderzoek naar de specifieke effectiviteit van "Geef me de 5" zou waardevol zijn.

Aanpassingen en Flexibiliteit

Het is belangrijk om te benadrukken dat "Geef me de 5" geen one-size-fits-all oplossing is. De methode moet worden aangepast aan de individuele behoeften en mogelijkheden van de persoon met autisme. Sommige mensen hebben baat bij een visuele weergave van de vragen, terwijl anderen genoeg hebben aan een verbale uitleg. Het is ook belangrijk om flexibel te zijn en de methode aan te passen naarmate de persoon zich ontwikkelt en nieuwe vaardigheden leert.

Belangrijk: Het is cruciaal dat de methode samen met de persoon met autisme wordt toegepast en niet aan hem of haar wordt opgelegd. De samenwerking en het wederzijds begrip zijn essentieel voor het succes.

Conclusie en Oproep tot Actie

“Geef me de 5” is een waardevolle tool om communicatie en begrip te bevorderen tussen mensen met en zonder autisme. De methode biedt een helder kader om situaties te analyseren, oplossingen te bedenken en verantwoordelijkheid te nemen. Hoewel verder onderzoek wenselijk is, is de methode reeds in de praktijk bewezen als een nuttig hulpmiddel voor het verminderen van angst, het vergroten van de zelfredzaamheid en het verbeteren van de sociale interactie.

Als je te maken hebt met autisme, of het nu bij jezelf, een familielid, een leerling of een collega is, probeer dan "Geef me de 5" eens uit. Experimenteer met de methode, pas het aan aan de specifieke behoeften en deel je ervaringen. Laten we samen werken aan een begripvollere en inclusievere wereld voor mensen met autisme.

Neem de tijd om te leren over autisme en de verschillende manieren waarop het zich kan uiten. Wees geduldig en respectvol in de omgang met mensen met autisme. Bied structuur en voorspelbaarheid, maar sta open voor individuele behoeften. Samen kunnen we een positief verschil maken.