Hand Voet Mondziekte Meerdere Keren

Hand-, voet- en mondziekte (HFM) is een veelvoorkomende, meestal milde infectieziekte die vooral bij kinderen voorkomt. De ziekte staat bekend om de karakteristieke blaasjes op de handen, voeten en in de mond. Hoewel de meeste mensen denken dat HFM eenmalig is, is het helaas mogelijk om de ziekte meerdere keren te krijgen. Dit artikel duikt dieper in op waarom dat zo is en wat je kunt doen om de kans op herinfectie te minimaliseren.

Waarom kun je Hand-, voet- en mondziekte meer dan één keer krijgen?

Het antwoord ligt in de verschillende virussen die de ziekte kunnen veroorzaken. HFM wordt voornamelijk veroorzaakt door virussen uit de enterovirusfamilie, waaronder Coxsackievirussen en Enterovirus 71 (EV71). Er zijn echter veel verschillende varianten van deze virussen.

Verschillende Virustypen

De meest voorkomende veroorzaker is het Coxsackievirus A16. Echter, ook andere varianten zoals Coxsackievirus A6 en Enterovirus 71 (EV71) kunnen HFM veroorzaken. Cruciaal is dat immuniteit tegen één type virus geen volledige bescherming biedt tegen andere types. Dit betekent dat je, nadat je HFM hebt doorgemaakt door bijvoorbeeld Coxsackievirus A16, nog steeds vatbaar bent voor HFM veroorzaakt door Coxsackievirus A6 of EV71.

Dit is vergelijkbaar met een verkoudheid. Er zijn honderden verschillende virussen die een verkoudheid kunnen veroorzaken, en immuniteit tegen één verkoudheidsvirus beschermt je niet tegen alle andere.

Veranderende Virussen

Daarnaast kunnen virussen muteren en veranderen, net zoals het griepvirus dat elk jaar doet. Hoewel mutaties bij HFM virussen over het algemeen minder frequent zijn dan bij griepvirussen, kunnen kleine veranderingen in het virus ervoor zorgen dat het immuunsysteem het virus niet meer (volledig) herkent. Dit kan leiden tot een herinfectie met een variant van een virus waar je eerder al immuun voor was, maar die nu net iets anders is.

Afname van Immuniteit

De immuniteit die je opbouwt na een infectie met een HFM-virus kan na verloop van tijd afnemen. Dit betekent dat zelfs als je immuun bent voor een specifiek virus, deze immuniteit niet levenslang hoeft te duren. Na een aantal jaren kan de bescherming afnemen, waardoor je opnieuw vatbaar wordt voor een infectie met hetzelfde virus.

Het is belangrijk om te onthouden dat de mate van immuniteit en de duur ervan kan variëren van persoon tot persoon. Sommige mensen ontwikkelen mogelijk een sterkere en langdurigere immuniteit dan anderen.

Risicofactoren voor herinfectie

Hoewel iedereen HFM meer dan één keer kan krijgen, zijn er bepaalde factoren die de kans op herinfectie kunnen vergroten:

Jonge kinderen

Jonge kinderen, vooral degenen die naar de kinderopvang gaan of andere plaatsen waar veel kinderen samenkomen, lopen een groter risico. Hun immuunsysteem is nog niet volledig ontwikkeld en ze worden vaker blootgesteld aan verschillende virussen.

Verzwakt immuunsysteem

Mensen met een verzwakt immuunsysteem, bijvoorbeeld door ziekte of medicatie, zijn vatbaarder voor infecties, waaronder HFM. Hun lichaam heeft moeite met het bestrijden van de virussen.

Slechte hygiëne

Slechte hygiënepraktijken, zoals het niet vaak genoeg wassen van de handen, kunnen de verspreiding van het virus bevorderen en de kans op infectie vergroten. HFM verspreidt zich via direct contact met blaasjesvocht, speeksel of ontlasting van een besmet persoon.

Symptomen bij een herinfectie

De symptomen van HFM bij een herinfectie kunnen variëren. Sommige mensen ervaren mildere symptomen dan bij de eerste infectie, terwijl anderen juist ernstiger symptomen kunnen hebben. De meest voorkomende symptomen zijn:

• Koorts
• Keelpijn
• Verminderde eetlust
• Blaasjes in de mond (aften)
• Huiduitslag met blaasjes op de handen en voeten

Soms kan de uitslag ook voorkomen op de billen en in de liesstreek. Bij een herinfectie kan de uitslag ook op andere plekken voorkomen dan bij de eerste infectie.

In zeldzame gevallen kan HFM leiden tot complicaties, zoals meningitis (hersenvliesontsteking) of encefalitis (hersenontsteking). Deze complicaties komen vaker voor bij infecties met EV71.

Preventie en behandeling

Hoewel er geen vaccin is tegen HFM, zijn er wel maatregelen die je kunt nemen om de kans op infectie en herinfectie te verkleinen:

Goede hygiëne

De belangrijkste preventieve maatregel is een goede handhygiëne. Was je handen regelmatig en grondig met water en zeep, vooral na het verschonen van luiers, na het gebruik van het toilet en voor het bereiden van eten.

Vermijd contact

Vermijd nauw contact met mensen die besmet zijn met HFM. Leer kinderen om hun handen uit de buurt van hun mond en ogen te houden. Deel geen bekers, bestek of handdoeken met anderen.

Reiniging en desinfectie

Reinig en desinfecteer oppervlakken die vaak worden aangeraakt, zoals speelgoed, deurknoppen en tafels, met een desinfectiemiddel op basis van alcohol of chloor.

Thuisblijven bij ziekte

Als je kind ziek is, houd hem of haar dan thuis van de kinderopvang of school om verdere verspreiding van het virus te voorkomen.

Behandeling van de symptomen

Er is geen specifieke behandeling voor HFM. De behandeling is gericht op het verlichten van de symptomen. Dit kan met:

• Pijnstillers, zoals paracetamol of ibuprofen, om koorts en pijn te verminderen.
• Mondspoelingen met een zoutoplossing of een speciale mondspoeling om de pijn van de blaasjes in de mond te verlichten.
• Voldoende drinken om uitdroging te voorkomen.
• Zachte voeding die makkelijk door te slikken is.

Het is belangrijk om een arts te raadplegen als de symptomen ernstig zijn of als je je zorgen maakt. Vooral bij baby's en jonge kinderen is het belangrijk om alert te zijn op tekenen van uitdroging.

Real-world data en voorbeelden

Onderzoeken hebben aangetoond dat herinfectie met HFM voorkomt, maar de exacte frequentie is moeilijk vast te stellen omdat veel gevallen niet worden gediagnosticeerd. Een studie gepubliceerd in het Journal of Medical Virology toonde aan dat verschillende Coxsackievirussen circuleerden in een populatie, wat de mogelijkheid van herinfectie aannemelijk maakt.

In Azië, waar EV71 meer frequent voorkomt, zijn er gevallen bekend van ernstige complicaties bij herinfectie met verschillende EV71 stammen. Dit benadrukt het belang van monitoring van de circulerende virussen.

Een anekdotisch voorbeeld: een moeder vertelde dat haar kind op tweejarige leeftijd HFM kreeg, vermoedelijk veroorzaakt door Coxsackievirus A16. Drie jaar later, op vijfjarige leeftijd, kreeg haar kind opnieuw HFM, waarbij de dokter ditmaal vermoedde dat Coxsackievirus A6 de veroorzaker was. Dit illustreert hoe verschillende virustypen kunnen leiden tot herhaalde infecties.

Conclusie

Hand-, voet- en mondziekte kan zeker meer dan één keer voorkomen. Dit komt door de verscheidenheid aan virussen die de ziekte kunnen veroorzaken en de mogelijkheid van afnemende immuniteit. Hoewel er geen vaccin is, kan een goede hygiëne de kans op infectie aanzienlijk verkleinen. Wees alert op de symptomen en raadpleeg een arts bij twijfel of ernstige symptomen. Door bewust te zijn van de mogelijkheid van herinfectie en de juiste maatregelen te nemen, kun je de impact van HFM op jezelf en je omgeving minimaliseren. Informeer jezelf goed en deel deze informatie met anderen!