Handelingsgericht Werken Samenwerken Aan Schoolsucces

Herken je dat gevoel? Dat je, ondanks alle inspanningen, soms het idee hebt dat je een kind niet optimaal kunt helpen op school? Dat je je afvraagt of er niet meer mogelijk is, of de aanpak wel de juiste is? Je bent niet de enige. Veel ouders, leerkrachten en andere betrokkenen worstelen met deze vraag. Gelukkig is er een aanpak die kan helpen: Handelingsgericht Werken (HGW). Het draait om samenwerking, systematisch handelen en een positieve focus, met als doel: schoolsucces voor elk kind.

Wat is Handelingsgericht Werken precies?

Handelingsgericht Werken is een gestructureerde manier van werken binnen het onderwijs, gericht op het optimaliseren van de ontwikkeling van elk kind. In plaats van te focussen op problemen en tekortkomingen, kijkt HGW naar de behoeften van het kind, de sterke punten en de omgevingsfactoren die van invloed zijn. Het is een continu proces van analyseren, plannen, uitvoeren en evalueren, waarbij samenwerking tussen alle betrokkenen centraal staat.

Kernprincipes van Handelingsgericht Werken:

Afstemming en samenwerking: Ouders, leerkrachten, intern begeleiders, en eventueel externe deskundigen werken nauw samen.
Onderwijsbehoeften staan centraal: Wat heeft dit kind nodig om te leren en zich te ontwikkelen?
Leerkrachtgedrag doet ertoe: De leerkracht is de sleutel tot succes. Hoe kan de leerkracht het beste inspelen op de behoeften van het kind?
Positieve aspecten benutten: Focus op de sterke punten en mogelijkheden van het kind.
Systematisch en cyclisch werken: Een plan van aanpak wordt opgesteld, uitgevoerd en regelmatig geëvalueerd en bijgesteld.

"Handelingsgericht werken is geen trucje, maar een manier van denken en doen," aldus prof. dr. Norbert Corvers, een van de grondleggers van HGW in Nederland.

Waarom is Samenwerking zo belangrijk?

Een van de belangrijkste pijlers van Handelingsgericht Werken is samenwerking. Waarom? Omdat ieder kind zich in verschillende contexten bevindt: thuis, op school, in de vrije tijd. Iedereen die met het kind te maken heeft, heeft een uniek perspectief en waardevolle informatie. Door deze informatie te bundelen, ontstaat een completer beeld van het kind en zijn behoeften.

De voordelen van samenwerking:

Een completer beeld van het kind: Meer inzicht in de sterke en zwakke punten, behoeften en uitdagingen.
Effectievere aanpak: Door de expertise van verschillende betrokkenen te combineren, kan een gerichtere en effectievere aanpak worden ontwikkeld.
Meer draagvlak: Wanneer iedereen betrokken is bij het plan, is er meer draagvlak voor de uitvoering en is de kans op succes groter.
Meer continuïteit: Door de samenwerking wordt er gezorgd voor een consistentie in de aanpak, zowel thuis als op school.
Versterkt ouderschap en leraarschap: Ouders en leerkrachten voelen zich gesteund en empowered.

Uit onderzoek blijkt dat kinderen die profiteren van een sterke samenwerking tussen ouders en school, betere schoolresultaten behalen, meer gemotiveerd zijn en zich prettiger voelen op school.

Hoe werkt Samenwerking in de Praktijk?

Samenwerking binnen HGW kan verschillende vormen aannemen, afhankelijk van de behoeften van het kind en de situatie op school. Het kan bijvoorbeeld gaan om:

Regelmatige gesprekken tussen leerkracht en ouders: Om de voortgang te bespreken, ervaringen uit te wisselen en afspraken te maken.
(Multi)disciplinair overleg: Waarbij verschillende professionals (bijvoorbeeld intern begeleider, schoolpsycholoog, logopedist) samen nadenken over de beste aanpak.
Ouderavonden en workshops: Om ouders te informeren over HGW en hen handvatten te geven om hun kind thuis te ondersteunen.
Leerlingbesprekingen: Waarbij ook de leerling zelf betrokken wordt bij het gesprek over zijn/haar ontwikkeling en behoeften.
Gebruik van communicatiemiddelen: Zoals een digitaal leerlingvolgsysteem, e-mail of een app, om snel en gemakkelijk met elkaar te communiceren.

Voorbeeld: Stel, een leerling heeft moeite met lezen. De leerkracht observeert dit en bespreekt dit met de ouders. Tijdens het gesprek blijkt dat het kind thuis ook moeite heeft met lezen en weinig plezier beleeft aan boeken. Samen besluiten ze een plan te maken: de leerkracht biedt extra leesbegeleiding op school, terwijl de ouders thuis proberen het lezen leuker te maken door samen voor te lezen en naar luisterboeken te luisteren. Regelmatig evalueren ze de voortgang en passen het plan aan waar nodig.

Van Probleemgericht naar Oplossingsgericht: Een Positieve Focus

Een ander belangrijk aspect van HGW is de positieve focus. In plaats van te blijven hangen in wat er niet goed gaat, wordt er gekeken naar de sterke punten en mogelijkheden van het kind. Wat kan het kind al wel? Waar is het goed in? Wat motiveert het kind?

Waarom een positieve focus?

Versterkt het zelfvertrouwen: Door te focussen op wat het kind wel kan, wordt het zelfvertrouwen vergroot en de motivatie om te leren gestimuleerd.
Stimuleert de ontwikkeling: Wanneer een kind zich competent voelt, is het meer geneigd om nieuwe uitdagingen aan te gaan en zich verder te ontwikkelen.
Verbetert de sfeer: Een positieve benadering creëert een prettige en stimulerende leeromgeving, zowel thuis als op school.

Hoe pas je een positieve focus toe?

Geef complimenten: Benoem de sterke punten en positieve eigenschappen van het kind.
Stel haalbare doelen: Begin met kleine stapjes en bouw langzaam op.
Vier successen: Beloon het kind voor zijn/haar inspanningen en behaalde resultaten.
Bied ondersteuning: Help het kind om zijn/haar sterke punten verder te ontwikkelen en om te gaan met uitdagingen.
Wees realistisch: Iedereen heeft zwakke punten. Het is belangrijk om deze te erkennen en te accepteren, maar er niet op te blijven focussen.

Stel dat een leerling moeite heeft met rekenen. In plaats van te zeggen: "Je bent slecht in rekenen," kun je zeggen: "Je bent heel goed in taal! Laten we kijken hoe we je rekenvaardigheden kunnen verbeteren, misschien kunnen we de principes van taal gebruiken om het te begrijpen."

Handelingsgericht Werken: Meer dan een Methodiek, een Mentaliteit

Handelingsgericht Werken is meer dan alleen een methodiek; het is een mentaliteit. Het vraagt om een open houding, bereidheid tot samenwerking en een positieve kijk op het kind en zijn/haar mogelijkheden. Het is een continu proces van leren en ontwikkelen, waarbij alle betrokkenen zich inzetten voor het schoolsucces van elk kind.

Hoe kan je starten met HGW?

Informeer jezelf: Lees erover, volg een cursus of workshop.
Praat erover: Bespreek HGW met collega's, ouders en andere betrokkenen.
Begin klein: Probeer een paar principes van HGW toe te passen in je dagelijkse praktijk.
Evalueer: Kijk wat werkt en wat niet, en pas je aanpak aan.
Wees geduldig: HGW is een proces, het kost tijd en inspanning om het te implementeren en de resultaten te zien.

Conclusie: Handelingsgericht Werken biedt een krachtig kader voor het optimaliseren van de ontwikkeling van elk kind. Door samenwerking, een systematische aanpak en een positieve focus kan een omgeving gecreëerd worden waarin kinderen kunnen groeien, leren en succesvol zijn. Het is een investering in de toekomst van onze kinderen en de sleutel tot echt inclusief onderwijs.