Hoe Behandel Je Een Open Botbreuk

Een open botbreuk, ook wel een gecompliceerde fractuur genoemd, is een ernstige aandoening waarbij een gebroken bot door de huid steekt. Dit creëert een directe verbinding tussen de buitenwereld en het bot, waardoor een hoog risico op infectie ontstaat. Snelle en adequate behandeling is cruciaal om ernstige complicaties te voorkomen en de kans op herstel te maximaliseren.

Wat is een Open Botbreuk?

In tegenstelling tot een gesloten botbreuk, waarbij de huid intact blijft, is bij een open botbreuk de beschermende barrière van de huid doorbroken. Dit maakt het bot en het omliggende weefsel kwetsbaar voor bacteriën en andere schadelijke stoffen. De ernst van een open botbreuk kan variëren, afhankelijk van de grootte van de wond, de mate van schade aan de omliggende weefsels (spieren, zenuwen, bloedvaten) en de locatie van de breuk.

Graad van Open Botbreuken (Gustilo-Anderson Classificatie)

De Gustilo-Anderson classificatie is een veelgebruikt systeem om de ernst van open botbreuken te beoordelen. Deze classificatie helpt artsen bij het bepalen van de beste behandelstrategie en het inschatten van de prognose. Er zijn drie hoofdgradaties:

Type I: Een kleine, schone wond (< 1 cm) met minimale schade aan de omliggende weefsels. De botbreuk is meestal eenvoudig.
Type II: Een matige wond (1-10 cm) met matige schade aan de omliggende weefsels. Er kan sprake zijn van een meer complexe botbreuk.
Type III: Een grote, ernstige wond (> 10 cm) met uitgebreide schade aan de omliggende weefsels, inclusief spieren, zenuwen en bloedvaten. Type III wordt verder onderverdeeld in IIIA (voldoende weefselbedekking van het bot), IIIB (onvoldoende weefselbedekking, vaak vereist reconstructie) en IIIC (schade aan een belangrijke arterie).

Eerste Hulp bij een Open Botbreuk

Directe actie op de plaats van het ongeval is essentieel om verdere schade te voorkomen en de kans op infectie te minimaliseren. Hier zijn de belangrijkste stappen:

Bel 112

De allerbelangrijkste stap is het onmiddellijk bellen van de hulpdiensten (112). Beschrijf de situatie zo nauwkeurig mogelijk, inclusief de locatie en de ernst van de verwonding. Wacht niet en probeer de persoon niet zelf te verplaatsen, tenzij er acuut gevaar dreigt (bijvoorbeeld brand of verkeer).

Stop Bloedingen

Als er een bloeding is, probeer deze dan te stoppen door directe druk uit te oefenen op de wond met een schone doek of verband. Als de bloeding hevig is, kan een tourniquet (alleen als je hierin getraind bent) overwogen worden, maar dit is een laatste redmiddel. Zorg ervoor dat je de tijd van aanbrengen van de tourniquet noteert.

Bescherm de Wond

Bedek de wond met een steriel verband of een schone doek om verdere besmetting te voorkomen. Probeer niet het uitstekende bot terug te duwen of de wond schoon te maken. Dit kan meer schade veroorzaken. Fixeer eventueel het gebroken ledemaat met een spalk (indien mogelijk) om verdere beweging te voorkomen.

Houd de Persoon Warm en Rustig

De persoon kan in shock raken. Houd hem of haar warm met een deken en stel gerust. Probeer de persoon zo min mogelijk te laten bewegen en wacht op de komst van de ambulance.

Medische Behandeling in het Ziekenhuis

In het ziekenhuis zal een team van specialisten, waaronder orthopedisch chirurgen, traumachirurgen en eventueel plastisch chirurgen, de patiënt beoordelen en behandelen. De behandeling van een open botbreuk is complex en omvat doorgaans de volgende stappen:

Reanimatie en Stabilisatie

De eerste prioriteit is het stabiliseren van de patiënt. Dit omvat het controleren van de vitale functies (ademhaling, hartslag, bloeddruk) en het behandelen van eventuele shock. Er wordt een infuus ingebracht om vocht en medicatie toe te dienen. Pijn wordt bestreden met pijnstillers.

Spoedeisende Chirurgische Debridement

Een chirurgische debridement is een essentieel onderdeel van de behandeling van een open botbreuk. Hierbij wordt de wond grondig schoongemaakt en worden alle dode, beschadigde en besmette weefsels verwijderd. Dit helpt om het risico op infectie te minimaliseren. De debridement kan meerdere keren herhaald worden, afhankelijk van de ernst van de wond.

Antibiotica

Antibiotica worden intraveneus toegediend om een infectie te voorkomen of te behandelen. De keuze van het antibioticum hangt af van de aard van de verwonding en de waarschijnlijke veroorzakers van de infectie. Een langdurige antibioticakuur is vaak noodzakelijk.

Botfixatie

Het gebroken bot moet worden gestabiliseerd om genezing mogelijk te maken. Dit kan op verschillende manieren gebeuren:

Externe fixatie: Hierbij wordt een frame buiten het lichaam gebruikt om de botfragmenten op hun plaats te houden. Pinnen of schroeven worden door de huid in het bot geplaatst en verbonden met het frame. Dit is vaak de eerste keuze bij ernstige open botbreuken, omdat het de wond toegankelijk houdt voor verdere behandelingen.
Interne fixatie: Hierbij worden platen, schroeven, pennen of nagels gebruikt om de botfragmenten direct aan elkaar te bevestigen. Dit kan pas worden overwogen als de wond schoon en gezond is.

Wondsluiting en Reconstructie

Nadat de wond is schoongemaakt en het bot is gefixeerd, moet de wond worden gesloten. Dit kan op verschillende manieren gebeuren:

Primaire sluiting: De wond wordt direct gesloten met hechtingen. Dit is alleen mogelijk als de wond schoon is en er voldoende huid is om de wondranden bij elkaar te brengen.
Vertraagde primaire sluiting: De wond wordt eerst open gelaten om te genezen en wordt pas na enkele dagen gesloten.
Huidtransplantatie of spierflappen: Bij grote wonden met veel weefselverlies kan een huidtransplantatie of een spierflap nodig zijn om de wond te bedekken. Dit is een complexere procedure die vaak wordt uitgevoerd door een plastisch chirurg.

Rehabilitatie

Na de operatie begint een langdurig revalidatieproces. Een fysiotherapeut zal de patiënt helpen om de kracht en beweeglijkheid van het gebroken ledemaat te herstellen. Dit omvat oefeningen om de spieren te versterken, de gewrichten soepel te maken en de coördinatie te verbeteren. De revalidatie kan maanden duren, afhankelijk van de ernst van de breuk en de complicaties.

Mogelijke Complicaties

Ondanks de beste behandeling kunnen er complicaties optreden bij een open botbreuk:

Infectie: Dit is de meest gevreesde complicatie. Infectie kan leiden tot vertraagde genezing, botverlies (osteomyelitis) en zelfs amputatie.
Non-union: Het bot geneest niet of onvoldoende. Dit kan leiden tot chronische pijn en instabiliteit.
Malunion: Het bot geneest in een verkeerde positie. Dit kan leiden tot functionele beperkingen.
Zenuwschade: Beschadiging van zenuwen kan leiden tot gevoelloosheid, pijn of verlamming.
Vaatschade: Beschadiging van bloedvaten kan leiden tot bloedingen of een verminderde bloedtoevoer naar het gebroken ledemaat.
Complex Regionaal Pijn Syndroom (CRPS): Een chronische pijnlijke aandoening die zich kan ontwikkelen na een blessure.

Real-World Voorbeeld en Data

Studies tonen aan dat de kans op infectie bij open botbreuken varieert van 2% tot 25%, afhankelijk van de graad van de breuk en de kwaliteit van de behandeling. Een artikel gepubliceerd in het Journal of Orthopaedic Trauma benadrukte het belang van snelle en agressieve debridement bij het verminderen van het infectierisico. Data van grote traumacentra laten zien dat de overlevingskans van een ledemaat aanzienlijk verbetert wanneer de behandeling binnen zes uur na het letsel start.

Een voorbeeld: Een 28-jarige man raakte betrokken bij een motorongeval en liep een type IIIB open scheenbeenbreuk op. Hij werd onmiddellijk naar het traumacentrum gebracht, waar hij binnen twee uur na het ongeval een chirurgische debridement onderging. Hij kreeg intraveneuze antibiotica en een externe fixateur werd geplaatst. Na meerdere debridementen en een spierflapreconstructie genas de wond uiteindelijk. Na een jaar revalidatie kon hij weer volledig functioneren.

Conclusie en Oproep tot Actie

Een open botbreuk is een ernstige aandoening die snelle en gespecialiseerde medische behandeling vereist. Door onmiddellijk 112 te bellen, bloedingen te stoppen, de wond te beschermen en de persoon gerust te stellen, kun je een levensreddend verschil maken. Wees je bewust van de risico's en complicaties en zoek onmiddellijk medische hulp bij een vermoeden van een open botbreuk. Preventie door veilige werkomstandigheden en het dragen van beschermende uitrusting kan het risico op deze verwondingen verminderen.