Hoe Herken Je Een Borderliner

Heb je het gevoel dat je op eieren loopt in de buurt van iemand? Zijn er intense emoties, snelle stemmingswisselingen en een angst voor verlating die je doen afvragen of er meer aan de hand is? Je bent niet alleen. Het herkennen van borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS), ook wel emotioneel instabiele persoonlijkheidsstoornis genoemd, kan lastig zijn, maar het is cruciaal voor zowel degene die eraan lijdt als de mensen om hen heen. Dit artikel helpt je de kenmerken te begrijpen, en hopelijk wat handvatten te geven.

Wat is Borderline Persoonlijkheidsstoornis?

Borderline Persoonlijkheidsstoornis (BPS) is een complexe psychische aandoening die gekenmerkt wordt door instabiliteit in relaties, zelfbeeld, stemming en gedrag. Het wordt geschat dat ongeveer 1-2% van de bevolking aan BPS lijdt, en het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. (Källa: National Institute of Mental Health)

Het belangrijkste om te onthouden is dat BPS een serieuze aandoening is die professionele hulp vereist. Dit artikel is bedoeld om te informeren, niet om een diagnose te stellen.

Symptomen van Borderline Persoonlijkheidsstoornis

De symptomen van BPS kunnen sterk variëren van persoon tot persoon. Sommige mensen ervaren vooral problemen met hun emoties, terwijl anderen meer moeite hebben met impulsief gedrag of relaties. Hier zijn enkele van de meest voorkomende symptomen:

1. Intense Angst voor Verlating

Een van de kernmerken van BPS is een intense angst om in de steek gelaten te worden, zelfs bij kleine gebeurtenissen. Dit kan zich uiten in extreme reacties op scheidingen, vertragingen of veranderingen in plannen. Iemand met BPS kan bijvoorbeeld woedend of paniekerig worden als een vriend een afspraak afzegt. Ze kunnen bang zijn dat dit het einde van de vriendschap betekent. Deze angst is vaak disproportioneel ten opzichte van de werkelijke situatie.

Voorbeeld: Iemand belt je tien keer op omdat je 20 minuten te laat bent. Niet omdat ze boos zijn, maar omdat ze bang zijn dat je er niet meer bent en dat je ze verlaat.

2. Instabiele Relaties

Mensen met BPS hebben vaak intense, maar instabiele relaties. Ze kunnen iemand idealiseren in het ene moment, en diezelfde persoon in het volgende moment verafschuwen (ook wel splitting genoemd). Dit patroon van "alles of niets" denken kan leiden tot veel conflicten en relatiebreuken.

Vaak komt dit doordat ze verwachten dat anderen hun behoeften perfect kunnen vervullen, wat onrealistisch is. Als de ander niet aan die onrealistische verwachtingen voldoet, ervaren ze dit als een persoonlijke afwijzing.

3. Identiteitsproblemen

Een wisselend zelfbeeld is ook een kenmerk van BPS. Dit kan zich uiten in vaak veranderende doelen, waarden, vrienden en zelfs seksuele geaardheid. Ze kunnen zich soms heel zelfverzekerd voelen, en op andere momenten totaal waardeloos.

Voorbeeld: De ene week willen ze kunstenaar worden, de volgende week dokter en de week daarna helemaal niets meer. Hun hele identiteit kan veranderen op basis van hun huidige emoties en relaties.

4. Impulsief Gedrag

Impulsief gedrag is een ander veelvoorkomend symptoom van BPS. Dit kan zich uiten in gokken, excessief geld uitgeven, onveilige seks, middelengebruik, roekeloos rijden, vreetbuien of zelfbeschadiging. Dit gedrag wordt vaak gebruikt om intense emoties te onderdrukken.

Let op: Zelfbeschadiging is niet per definitie een poging tot zelfdoding. Het is vaak een manier om met intense pijn om te gaan, hoewel het op lange termijn natuurlijk niet helpt en zelfs schadelijk kan zijn.

5. Zelfbeschadigend Gedrag en Suïcidale Neigingen

Zelfbeschadigend gedrag, zoals snijden of branden, en suïcidale gedachten of pogingen, komen vaak voor bij mensen met BPS. Deze gedragingen zijn vaak een uiting van intense pijn en wanhoop. Het is cruciaal om dit serieus te nemen en professionele hulp te zoeken.

6. Stemmingswisselingen

Mensen met BPS ervaren vaak intense en snelle stemmingswisselingen. Ze kunnen binnen een paar uur wisselen van intense vreugde naar diepe droefheid, woede of angst. Deze stemmingswisselingen zijn vaak reactief op gebeurtenissen in hun omgeving, maar kunnen ook zonder duidelijke aanleiding optreden.

7. Chronisch Gevoel van Leegte

Veel mensen met BPS beschrijven een chronisch gevoel van leegte. Dit gevoel kan moeilijk te verdragen zijn en kan leiden tot pogingen om het te vullen met stimulerende activiteiten, relaties of middelengebruik.

8. Intense Woede

Mensen met BPS kunnen moeite hebben om hun woede te beheersen. Ze kunnen snel boos worden, vaak over kleine dingen, en moeite hebben om hun woede te uiten op een gezonde manier. Deze woede kan gericht zijn op anderen, maar ook op zichzelf.

9. Dissociatie

In tijden van extreme stress kunnen mensen met BPS dissociatieve symptomen ervaren. Dit houdt in dat ze zich losgekoppeld voelen van hun lichaam, hun omgeving of hun eigen gedachten en gevoelens. Het kan voelen alsof ze in een droom zitten of alsof de wereld niet echt is.

Hoe Ga Je Om Met Iemand Met BPS?

Omgaan met iemand met BPS kan een uitdaging zijn, maar het is zeker mogelijk om een gezonde en ondersteunende relatie te hebben. Hier zijn een paar tips:

* Educatie: Leer zoveel mogelijk over BPS. Hoe beter je de aandoening begrijpt, hoe beter je kunt reageren op de uitdagingen die zich voordoen. * Grenzen Stellen: Het is belangrijk om duidelijke grenzen te stellen en deze te handhaven. Dit helpt de persoon met BPS om te leren dat hun gedrag consequenties heeft en dat ze verantwoordelijkheid moeten nemen voor hun acties. * Empathie en Validatie: Probeer de gevoelens van de persoon met BPS te valideren, zelfs als je het niet eens bent met hun gedrag. Laat ze weten dat je begrijpt dat ze pijn hebben en dat je er voor ze bent. Let op, dit is niet hetzelfde als het gedrag goedkeuren! * Communicatie: Communiceer helder en direct. Vermijd vaagheid of passief-agressief gedrag. * Zelfzorg: Zorg goed voor jezelf. Omgaan met iemand met BPS kan emotioneel uitputtend zijn. Zorg ervoor dat je voldoende rust krijgt, gezond eet en activiteiten onderneemt die je energie geven. * Professionele Hulp: Moedig de persoon met BPS aan om professionele hulp te zoeken. Therapie, zoals Dialectische Gedragstherapie (DGT), is zeer effectief bij de behandeling van BPS. * Wees geduldig: Verandering kost tijd. Er zullen ups en downs zijn. Blijf ondersteunend en geef niet op.

Het is belangrijk om te onthouden dat je niet verantwoordelijk bent voor de genezing van iemand met BPS. Je kunt ze wel steunen en aanmoedigen om hulp te zoeken, maar uiteindelijk is het hun eigen verantwoordelijkheid om aan hun herstel te werken.

Wanneer Professionele Hulp Zoeken?

Als je vermoedt dat jijzelf of iemand die je kent BPS heeft, is het belangrijk om professionele hulp te zoeken. Een psychiater, psycholoog of therapeut kan een diagnose stellen en een passende behandeling aanbevelen.

Zoek onmiddellijk hulp als er sprake is van zelfbeschadigend gedrag of suïcidale gedachten. Neem contact op met de huisarts, een crisisdienst of bel 113 (zelfmoordpreventie).

Behandeling van Borderline Persoonlijkheidsstoornis

BPS is behandelbaar. De meest effectieve behandelingen zijn psychotherapie, met name Dialectische Gedragstherapie (DGT), Schematherapie en Mentalization-Based Treatment (MBT). Medicatie kan ook worden voorgeschreven om specifieke symptomen, zoals depressie of angst, te verminderen.

DGT leert mensen met BPS vaardigheden om hun emoties te reguleren, hun impulsiviteit te beheersen en hun relaties te verbeteren. Schematherapie richt zich op het identificeren en veranderen van negatieve denkschema's die in de kindertijd zijn ontstaan. MBT helpt mensen om hun eigen gedachten en gevoelens, en die van anderen, beter te begrijpen.

Tot Slot

Het herkennen van BPS is de eerste stap naar herstel. Het is belangrijk om te onthouden dat mensen met BPS niet "gek" of "manipulatief" zijn. Ze lijden aan een serieuze aandoening die hun leven en relaties ernstig kan beïnvloeden. Met de juiste behandeling en ondersteuning kunnen ze echter leren om hun emoties te reguleren, gezonde relaties op te bouwen en een zinvol leven te leiden. Blijf op de hoogte, zoek steun, en geef niet op de hoop op een betere toekomst. Je bent niet alleen!