Hoe Lang Is Levenslang In Duitsland

Je zit er middenin. Misschien overweeg je een verhuizing naar Duitsland, of heb je een dierbare die daar in aanraking is gekomen met justitie. Een vraag brandt dan vaak: Hoe lang duurt levenslang eigenlijk in Duitsland? Het is een complexe vraag, met nuances die essentieel zijn om te begrijpen. We duiken er diep in, zodat je helderheid krijgt over dit belangrijke onderwerp.

Levenslang in Duitsland: Een introductie

De term "lebenslange Freiheitsstrafe", of levenslange gevangenisstraf, klinkt definitief en uitzichtloos. Toch is het belangrijk te weten dat het Duitse rechtssysteem een mechanisme kent waardoor levenslang veroordeelden, onder bepaalde voorwaarden, in aanmerking kunnen komen voor vervroegde vrijlating. Levenslang betekent dus niet per se 'de rest van je leven' achter de tralies.

De basis: Artikel 57a van het Duitse Wetboek van Strafrecht (StGB)

Artikel 57a van het Strafgesetzbuch (StGB) is cruciaal. Dit artikel beschrijft de voorwaarden waaronder een levenslange gevangenisstraf kan worden opgeschort, oftewel: de veroordeelde kan op proef vrijkomen. De belangrijkste vereiste is dat de veroordeelde minimaal 15 jaar van zijn straf heeft uitgezeten.

Na die 15 jaar bekijkt de rechtbank (Strafvollstreckungskammer) of er reden is om de straf op te schorten. Dit is een zeer individuele beoordeling, waarbij verschillende factoren een rol spelen.

Factoren die een rol spelen bij vervroegde vrijlating

De beslissing tot vervroegde vrijlating is geen automatisme. De rechtbank weegt een aantal cruciale elementen:

• De ernst van het misdrijf: Hoe gruwelijker de daad, hoe moeilijker het wordt om vervroegd vrij te komen. De rechtbank kijkt naar de aard en omstandigheden van het misdrijf.
• Het gedrag van de veroordeelde in de gevangenis: Goed gedrag, deelname aan therapieën en het tonen van berouw zijn positieve signalen. Slecht gedrag kan een vrijlating juist in de weg staan.
• De resocialisatiekansen: Is de veroordeelde in staat om een leven te leiden zonder opnieuw in de criminaliteit te vervallen? Heeft hij een plan voor zijn toekomst, bijvoorbeeld een woning en een baan?
• Het gevaar voor de samenleving: Vormt de veroordeelde nog steeds een bedreiging voor de maatschappij? Dit wordt vaak beoordeeld door middel van psychologische rapporten.

Het draait dus om een complexe afweging tussen enerzijds de bescherming van de samenleving en anderzijds de mogelijkheid tot resocialisatie van de veroordeelde. Een positief psychologisch rapport is cruciaal. Deze rapporten beoordelen de kans op recidive.

Voorbeelden die het verschil maken

Stel je voor: Twee personen zijn veroordeeld tot levenslang voor moord. Persoon A heeft tijdens zijn gevangenschap actief deelgenomen aan therapieën, zijn spijt betuigd en een concrete plan ontwikkeld voor zijn leven na vrijlating. Hij heeft een woning aangeboden gekregen en een baanaanbod in de wacht staan. Zijn psycholoog concludeert dat het risico op recidive laag is.

Persoon B daarentegen heeft zich in de gevangenis weinig coöperatief getoond, geen spijt betuigd en geen concrete plannen voor de toekomst. Zijn psycholoog ziet nog steeds een hoog risico op recidive.

De kans is groot dat persoon A na 15 jaar in aanmerking komt voor vervroegde vrijlating, terwijl persoon B nog veel langer in de gevangenis zal moeten blijven.

De rol van de "besondere Schwere der Schuld" (bijzondere ernst van de schuld)

Er is nog een belangrijke uitzondering: de "besondere Schwere der Schuld". Dit betekent "bijzondere ernst van de schuld". Als de rechtbank van mening is dat de schuld van de dader buitengewoon zwaar weegt, kan zij bepalen dat vervroegde vrijlating na 15 jaar niet mogelijk is.

Dit komt vooral voor bij zeer gruwelijke misdrijven, zoals moorden met sadistische kenmerken, kindermoorden of moorden gepleegd met extreem geweld. In deze gevallen kan de veroordeelde veel langer, soms zelfs tot zijn dood, in de gevangenis blijven.

De "besondere Schwere der Schuld" wordt expliciet in het vonnis vermeld. Als dit niet het geval is, dan is vervroegde vrijlating na 15 jaar in principe mogelijk, mits aan de overige voorwaarden is voldaan.

Wat gebeurt er na de opschorting van de straf?

Als de straf wordt opgeschort, betekent dit dat de veroordeelde op proef vrijkomt. Dit houdt in dat hij zich aan bepaalde voorwaarden moet houden, zoals:

• Regelmatig contact met een reclasseringsmedewerker.
• Het volgen van therapieën.
• Het vermijden van contact met bepaalde personen.
• Het niet plegen van nieuwe strafbare feiten.

Als de veroordeelde zich niet aan deze voorwaarden houdt, kan de opschorting worden ingetrokken en moet hij terug naar de gevangenis om de rest van zijn straf uit te zitten. De proeftijd kan variëren, maar duurt vaak enkele jaren. Na succesvolle afronding van de proeftijd wordt de straf definitief kwijtgescholden.

Levenslang zonder vervroegde vrijlating: De "Sicherungsverwahrung"

Naast de levenslange gevangenisstraf bestaat in Duitsland de "Sicherungsverwahrung". Dit is geen straf, maar een beveiligingsmaatregel die kan worden opgelegd aan daders die na het uitzitten van hun straf nog steeds een groot gevaar vormen voor de samenleving. De "Sicherungsverwahrung" kan direct na een (levenslange) gevangenisstraf worden aangevangen.

In de praktijk komt het erop neer dat de dader na het uitzitten van zijn (levenslange) straf niet vrijkomt, maar in een speciale inrichting wordt geplaatst. Hij blijft daar vastzitten totdat hij niet langer als een gevaar wordt beschouwd. Dit kan dus betekenen dat iemand daadwerkelijk de rest van zijn leven achter de tralies doorbrengt.

De "Sicherungsverwahrung" is omstreden, omdat het in feite een levenslange opsluiting betekent, ook al is het geen straf in juridische zin. De regels rondom de "Sicherungsverwahrung" zijn in de loop der jaren aangescherpt, en er is veel discussie over de rechtmatigheid ervan.

Wat betekent dit in de praktijk?

De realiteit is dat het uitzitten van een levenslange straf in Duitsland een lang en zwaar proces is. Hoewel er de mogelijkheid is tot vervroegde vrijlating, is dit geen garantie. De beslissing hangt af van vele factoren, en de rechtbank zal altijd de bescherming van de samenleving vooropstellen.

Het is belangrijk om te onthouden dat elke zaak uniek is. De kansen op vervroegde vrijlating variëren sterk, afhankelijk van de aard van het misdrijf, het gedrag van de veroordeelde en de beschikbare begeleiding en ondersteuning.

Conclusie: Hoop, maar geen garantie

Hoe lang duurt levenslang in Duitsland? Het antwoord is genuanceerd. In theorie kan een levenslange gevangenisstraf na 15 jaar worden opgeschort. In de praktijk is dit echter geen automatisme en zijn er veel factoren die een rol spelen. De "besondere Schwere der Schuld" kan vervroegde vrijlating uitsluiten, en de "Sicherungsverwahrung" kan leiden tot een levenslange opsluiting, zelfs na het uitzitten van de oorspronkelijke straf.

Er is dus hoop op vervroegde vrijlating, maar zeker geen garantie. Het is essentieel om de complexiteit van het Duitse rechtssysteem te begrijpen en de individuele omstandigheden van de zaak in overweging te nemen.

Hopelijk heeft dit artikel je meer inzicht gegeven in de betekenis van levenslang in Duitsland. Het is een complex onderwerp, maar met de juiste informatie kun je een beter beeld vormen van de werkelijkheid achter de tralies.