Hoe Lang Wordt Sinterklaas Al Gevierd
De viering van Sinterklaas is een diepgewortelde traditie in Nederland en België, die elk jaar in november en december plaatsvindt. Maar hoe lang wordt Sinterklaas al eigenlijk gevierd? Het antwoord is complexer dan je wellicht denkt, en de traditie heeft zich door de eeuwen heen flink ontwikkeld. We duiken in de geschiedenis om de oorsprong en evolutie van dit geliefde kinderfeest te onderzoeken.
De Oorsprong: Sint-Nicolaas van Myra
De basis van het Sinterklaasfeest ligt bij de historische figuur van Sint-Nicolaas, een bisschop die in de 4e eeuw leefde in Myra, een stad in het huidige Turkije. Nicolaas stond bekend om zijn grote vrijgevigheid en zijn hulp aan mensen in nood, vooral kinderen. Veel legendes en wonderverhalen worden aan hem toegeschreven, waardoor hij al snel na zijn dood als heilige werd vereerd.
De verering van Sint-Nicolaas verspreidde zich snel over heel Europa, en vanaf de 14e eeuw begon zijn naamdag, 6 december, te worden gevierd. In de middeleeuwen werden er Nicolaasmarkten georganiseerd en gaven mensen elkaar cadeaus. Vooral armen en kinderen profiteerden van deze milde gever.
De Vroege Vieringen in de Lage Landen
In de Lage Landen, het gebied dat nu Nederland en België omvat, is de viering van Sint-Nicolaas waarschijnlijk al in de 14e of 15e eeuw begonnen. De vroege vieringen waren vooral religieus van aard, met kerkdiensten en processies ter ere van de heilige. Er zijn bronnen die aangeven dat in kloosters en kerken op 6 december speciaal aandacht aan kinderen werd besteed, vaak door het uitdelen van brood en snoep.
Vroege afbeeldingen van Sint-Nicolaas tonen hem als een bisschop, gekleed in een rood gewaad en met een mijter op zijn hoofd. Soms wordt hij afgebeeld met een staf of een boek. Deze beelden komen sterk overeen met de manier waarop Sinterklaas tegenwoordig nog steeds wordt voorgesteld.
De Transformatie van Heilige naar Volksfeest
Door de eeuwen heen veranderde de viering van Sint-Nicolaas geleidelijk van een religieus feest naar een meer seculier en volks feest. Dit proces werd beïnvloed door verschillende factoren, waaronder de Reformatie en de opkomst van de burgerlijke cultuur.
De Invloed van de Reformatie
De Reformatie, die in de 16e eeuw plaatsvond, had een grote impact op de religieuze praktijken in Europa. In protestantse gebieden werd de verering van heiligen, waaronder Sint-Nicolaas, afgekeurd. Toch bleef de traditie van het geven van cadeaus en het vieren van een feestdag voor kinderen bestaan, al werd de religieuze component wel minder belangrijk. In Nederland bleef de viering van Sinterklaas vooral in katholieke gebieden sterk, maar ook in protestantse kringen wist het feest zich te handhaven, zij het in een aangepaste vorm.
De Opkomst van de Burgerlijke Cultuur
Met de opkomst van de burgerlijke cultuur in de 17e en 18e eeuw werd het Sinterklaasfeest steeds meer een familiefeest. Er kwamen meer nadruk te liggen op gezelligheid, cadeaus en spelletjes. De focus verschoof van de religieuze betekenis van Sint-Nicolaas naar het plezier en de verwondering van kinderen. Dit is te zien aan de toename van gedichten en liedjes die specifiek voor kinderen werden geschreven.
De Ontwikkeling van het Moderne Sinterklaasfeest
Het moderne Sinterklaasfeest, zoals we dat nu kennen, heeft zich vooral in de 19e eeuw ontwikkeld. Belangrijke elementen zoals de stoomboot, het Grote Boek en de helpers (vaak Zwarte Pieten genoemd) kregen in deze periode vorm. De invloed van schrijvers en illustratoren, zoals Jan Schenkman, speelde hierbij een cruciale rol.
Het Boek van Jan Schenkman
In 1850 publiceerde Jan Schenkman het kinderboek "Sint Nicolaas en zijn knecht". Dit boek had een enorme invloed op de manier waarop het Sinterklaasfeest werd gevierd. Schenkman introduceerde de figuur van de knecht (de voorloper van Zwarte Piet), de stoomboot waarmee Sinterklaas uit Spanje komt en het idee dat Sinterklaas over de daken rijdt om cadeaus in de schoenen te stoppen. Deze elementen zijn tot op de dag van vandaag kenmerkend voor het Sinterklaasfeest.
De Rol van de Media
De media hebben in de 20e en 21e eeuw een grote rol gespeeld in het populariseren en verder vormgeven van het Sinterklaasfeest. Televisieprogramma's, kinderboeken, liedjes en films hebben bijgedragen aan de verspreiding van het verhaal van Sinterklaas en zijn helpers. De intocht van Sinterklaas, die sinds 1952 op televisie wordt uitgezonden, is een nationaal evenement geworden waar miljoenen mensen naar kijken.
Controverses en Veranderingen in de 21e Eeuw
In de 21e eeuw is het Sinterklaasfeest niet zonder controverses gebleven. De figuur van Zwarte Piet is onderwerp van discussie geworden vanwege de associatie met racistische stereotypen. Dit heeft geleid tot aanpassingen in de manier waarop Zwarte Piet wordt afgebeeld, waarbij steeds vaker wordt gekozen voor roetveegpieten of andere alternatieven.
De discussie over Zwarte Piet heeft geleid tot een bredere reflectie op de waarden en normen die het Sinterklaasfeest uitdraagt. Veel mensen zijn zich bewuster geworden van de noodzaak om het feest inclusiever en respectvoller te maken voor alle kinderen. Dit heeft geleid tot veranderingen in de traditionele liedjes, verhalen en afbeeldingen.
Conclusie: Een Traditie in Beweging
Het Sinterklaasfeest wordt dus al honderden jaren gevierd, maar de vorm en betekenis ervan zijn voortdurend in beweging. Van de religieuze verering van Sint-Nicolaas in de middeleeuwen tot het seculiere familiefeest van vandaag, de traditie heeft zich aangepast aan veranderende maatschappelijke omstandigheden en waarden. Het feest blijft een belangrijk onderdeel van de Nederlandse en Belgische cultuur, en het is aan ons om ervoor te zorgen dat het een feest blijft voor alle kinderen, ongeacht hun achtergrond of afkomst.
De discussie over Zwarte Piet laat zien dat tradities niet statisch zijn, maar dat ze voortdurend worden geherinterpreteerd en aangepast. Het is belangrijk om open te staan voor kritiek en om te blijven zoeken naar manieren om het Sinterklaasfeest te vieren op een manier die recht doet aan de rijke geschiedenis en tegelijkertijd respectvol is voor alle leden van de samenleving. Laten we samen werken aan een inclusief en vreugdevol Sinterklaasfeest voor de komende generaties!
