Hoeveel Vormen Van Autisme Zijn Er

Het is begrijpelijk dat je je afvraagt hoeveel vormen van autisme er zijn. Misschien heb je iemand in je omgeving met autisme, of herken je zelf bepaalde kenmerken. De zoektocht naar antwoorden kan verwarrend zijn, want de terminologie rondom autisme is de afgelopen jaren flink veranderd. Het is belangrijk te weten dat autisme een complex en uiteenlopend spectrum is, en dat ieders ervaring uniek is.

De Verandering van Diagnostische Categorieën

Vroeger sprak men van verschillende 'types' autisme, zoals autistische stoornis, Asperger syndroom, en pervasive developmental disorder not otherwise specified (PDD-NOS). Deze categorieën stonden beschreven in de DSM-IV (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 4e editie), een handboek dat door psychiaters en psychologen wordt gebruikt om diagnoses te stellen. Deze indeling was bedoeld om de verscheidenheid aan presentaties van autisme te vangen.

Echter, in 2013 veranderde dit met de publicatie van de DSM-5. De term 'autisme spectrum stoornis' (ASS) werd geïntroduceerd, waarbij alle voorgaande subtypen onder één noemer vielen. Deze verandering was gebaseerd op onderzoek dat aantoonde dat de grenzen tussen de verschillende subtypen vaak vaag waren en dat de indeling niet altijd even betrouwbaar was. Met andere woorden, het bleek moeilijk om een individu eenduidig in een bepaalde 'type' autisme te plaatsen.

Autisme Spectrum Stoornis (ASS): Een Spectrum, Geen Doos

De term 'autisme spectrum stoornis' benadrukt dat autisme een spectrum is. Dit betekent dat de kenmerken van autisme zich op verschillende manieren en in verschillende gradaties kunnen uiten. Sommige mensen met autisme hebben bijvoorbeeld sterke behoefte aan structuur en routine, terwijl anderen flexibeler zijn. Sommigen hebben moeite met sociale interactie en communicatie, terwijl anderen juist verbaal sterk zijn maar moeite hebben met non-verbale signalen.

Het is belangrijk te onthouden dat elke persoon met autisme uniek is. Er zijn geen twee mensen met ASS die precies dezelfde kenmerken vertonen. De term 'spectrum' is dus niet bedoeld om te suggereren dat er verschillende 'types' autisme binnen ASS bestaan, maar eerder om de enorme variëteit aan uitingen te erkennen.

Waarom de Verandering?

De overgang naar ASS was om verschillende redenen belangrijk:

Verbeterde Diagnostische Betrouwbaarheid: De DSM-5 criteria voor ASS zijn meer specifiek en betrouwbaarder dan de criteria voor de voorgaande subtypen. Dit leidt tot een meer consistente diagnose.
Focus op Individuele Sterktes en Zwaktes: De ASS diagnose moedigt zorgverleners aan om te kijken naar de individuele sterktes en zwaktes van een persoon met autisme, in plaats van zich te focussen op een algemene categorisering.
Vermindering van Stigma: De term 'Asperger syndroom' werd soms gebruikt om mensen met autisme te labelen als 'anders' of 'excentriek'. De ASS diagnose helpt om dit stigma te verminderen door te benadrukken dat autisme een spectrum is en dat iedereen op zijn eigen manier uniek is.

Niveau van Ondersteuning: Een Belangrijk Onderscheid

Binnen de ASS diagnose wordt er gekeken naar de mate van ondersteuning die iemand nodig heeft. Dit wordt uitgedrukt in drie niveaus:

Niveau 1: Vereist ondersteuning. Personen op dit niveau hebben bijvoorbeeld moeite met sociale interactie en communicatie, maar kunnen over het algemeen zelfstandig functioneren.
Niveau 2: Vereist substantiële ondersteuning. Personen op dit niveau hebben aanzienlijke moeite met sociale interactie en communicatie en hebben meer hulp nodig bij dagelijkse activiteiten.
Niveau 3: Vereist zeer substantiële ondersteuning. Personen op dit niveau hebben ernstige moeite met sociale interactie en communicatie en hebben intensieve hulp nodig bij alle aspecten van hun leven.

Het niveau van ondersteuning is een belangrijk indicator voor de impact van autisme op iemands leven en bepaalt mede welke vorm van begeleiding en behandeling het meest effectief is. Het is niet een maatstaf voor intelligentie of potentieel. Iemand met een hoog niveau van ondersteuning kan alsnog een intelligent en creatief persoon zijn.

Tegenwerpingen en Kritiek

De verandering naar ASS is niet zonder kritiek gebleven. Sommige mensen met de diagnose Asperger syndroom voelden zich bijvoorbeeld niet langer erkend in de nieuwe diagnose. Zij gaven aan dat de term Asperger syndroom een deel van hun identiteit was geworden en dat ze zich niet langer thuis voelden onder de noemer ASS.

Andere critici vonden dat de DSM-5 criteria voor ASS te streng waren, waardoor sommige mensen die voorheen de diagnose PDD-NOS kregen, nu buiten de boot vielen. Dit zou kunnen leiden tot minder toegang tot zorg en ondersteuning. Het is belangrijk om deze zorgen serieus te nemen en ervoor te zorgen dat iedereen met autisme de juiste zorg en ondersteuning krijgt, ongeacht de diagnose.

Impact op het Dagelijks Leven

De impact van autisme op het dagelijks leven is enorm en verschilt van persoon tot persoon. Sommige mensen met autisme hebben moeite met:

Sociale interactie: Het kan lastig zijn om sociale signalen te begrijpen, contact te leggen met anderen, en vriendschappen te onderhouden.
Communicatie: Moeite met verbale en non-verbale communicatie, zoals het begrijpen van sarcasme, humor, of lichaamstaal.
Sensorische prikkels: Over- of ondergevoeligheid voor prikkels zoals geluid, licht, geur, en aanraking. Dit kan leiden tot overstimulatie en stress.
Verandering: Moeite met veranderingen in routine of omgeving.
Repetitieve gedragingen: Zich herhalende gedragingen, zoals het wiegen, flapperen met de handen, of het obsessief verzamelen van bepaalde objecten.
Executieve functies: Moeite met plannen, organiseren, en taken uitvoeren.

Aan de andere kant hebben veel mensen met autisme ook sterke punten, zoals:

Aandacht voor detail: Een scherp oog voor details en een sterk geheugen.
Logisch denken: Goed in staat om logisch te denken en problemen op te lossen.
Creativiteit: Een unieke manier van denken en een sterke verbeeldingskracht.
Loyaliteit: Eerlijkheid en loyaliteit aan vrienden en familie.
Specialistische interesses: Diepgaande kennis van en passie voor bepaalde onderwerpen.

Het is belangrijk om zowel de uitdagingen als de sterke punten te erkennen en te benutten bij het bieden van ondersteuning en begeleiding.

Oplossingsgerichte Aanpak

In plaats van te focussen op 'hoeveel vormen van autisme er zijn', is het nuttiger om te kijken naar de individuele behoeften van een persoon met autisme en hoe deze het beste kunnen worden ondersteund. Een oplossingsgerichte aanpak omvat:

Vroegtijdige diagnose: Hoe eerder autisme wordt gediagnosticeerd, hoe eerder een kind de juiste ondersteuning kan krijgen.
Individuele begeleiding: Een begeleidingsplan dat is afgestemd op de specifieke behoeften van de persoon met autisme. Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit sociale vaardigheidstraining, sensorische integratietherapie, of logopedie.
Aanpassingen in de omgeving: Het creëren van een omgeving die is afgestemd op de behoeften van de persoon met autisme. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat er minder prikkels zijn, dat er duidelijke routines zijn, en dat er visuele ondersteuning wordt geboden.
Ondersteuning van de familie: Het bieden van steun en informatie aan de familie van de persoon met autisme. Dit kan bijvoorbeeld door middel van oudercursussen, gespreksgroepen, of individuele begeleiding.
Onderwijs en bewustwording: Het vergroten van de kennis en het begrip over autisme in de samenleving. Dit kan bijvoorbeeld door middel van voorlichtingscampagnes, trainingen voor professionals, en het delen van persoonlijke verhalen.

Door te focussen op deze aspecten kunnen we ervoor zorgen dat mensen met autisme hun volledige potentieel kunnen bereiken en een waardevol en betekenisvol leven kunnen leiden.

Het Belang van Acceptatie en Inclusie

Uiteindelijk gaat het niet om het label, maar om de persoon achter het label. Acceptatie en inclusie zijn essentieel voor het welzijn van mensen met autisme. Een inclusieve samenleving biedt ruimte aan diversiteit en waardeert de unieke bijdrage van elk individu. Het betekent ook dat we bereid zijn om te leren van elkaar en om onze eigen perspectieven te herzien.

Het creëren van een inclusieve samenleving begint met bewustwording. Hoe meer mensen weten over autisme, hoe beter ze in staat zijn om te begrijpen, te accepteren, en te ondersteunen. Dit kan leiden tot meer empathie, minder stigma, en een grotere kans op gelijke kansen voor mensen met autisme.

Conclusie

Hoewel de term 'vormen van autisme' niet meer de officiële terminologie is, is het duidelijk dat autisme zich op talloze manieren kan uiten. Het belangrijkste is om te kijken naar de individuele behoeften en sterke punten van elke persoon met autisme en om een omgeving te creëren waarin zij kunnen floreren. De focus moet liggen op acceptatie, inclusie, en het bieden van de juiste ondersteuning.

Wat kun jij doen om bij te dragen aan een meer inclusieve samenleving voor mensen met autisme? Ben je bereid om meer te leren over autisme en je eigen vooroordelen te herzien?