Is Een Kerk Een Anbi

De vraag of een kerk een ANBI is, beroert velen, zowel binnen als buiten de kerkelijke gemeenschappen. Het is een kwestie die juridische, fiscale en ethische dimensies raakt en die een diepgaand begrip vereist van zowel de Nederlandse wetgeving als de theologische grondslagen van de kerk zelf. Laat ons diep in deze materie duiken, met precisie en respect voor alle betrokken perspectieven.

Een kerkgenootschap kan inderdaad een ANBI (Algemeen Nut Beogende Instelling) zijn. Echter, de erkenning als ANBI is geen automatische toekenning, maar een proces dat zorgvuldig en conform de gestelde eisen moet worden doorlopen. De Belastingdienst hanteert specifieke criteria waaraan voldaan moet worden, waarbij transparantie, bestuur, besteding van middelen en de daadwerkelijke uitvoering van een algemeen nuttig doel centraal staan.

De relevantie van de ANBI-status voor een kerkgenootschap is aanzienlijk. Het opent de deuren naar fiscale voordelen, zowel voor de kerk zelf als voor de donateurs. Giften aan een ANBI zijn immers aftrekbaar van de inkomstenbelasting, wat de bereidheid tot doneren kan vergroten en de financiële basis van de kerk kan versterken.

Om de status van ANBI te verkrijgen, moet een kerkgenootschap inzicht verschaffen in haar doelstellingen, activiteiten en financiële huishouding. De statuten moeten helder formuleren dat de activiteiten van de kerk primair gericht zijn op het dienen van het algemeen nut. Dit omvat doorgaans religieuze activiteiten, maar kan zich ook uitstrekken tot maatschappelijke betrokkenheid, zoals diaconale hulp, onderwijs en culturele evenementen.

De Vereisten en Verplichtingen van een Kerk-ANBI

De criteria voor een kerk om erkend te worden als ANBI zijn uitgebreid en vereisen een voortdurende inspanning om aan de gestelde eisen te voldoen. Laat ons enkele cruciale aspecten nader beschouwen:

• Doelstelling: De primaire doelstelling van de kerk moet gericht zijn op het dienen van het algemeen nut. Dit wordt doorgaans getoetst aan de hand van de statuten en de daadwerkelijke activiteiten van de kerk. Het dienen van het algemeen nut omvat niet alleen religieuze activiteiten, maar ook diaconale, educatieve en culturele inspanningen die ten goede komen aan de samenleving.

• Bestuur: Het bestuur van de kerk moet integer en verantwoordelijk handelen. Dit betekent dat er sprake moet zijn van een duidelijke scheiding tussen de bestuurders en de begiftigden van de kerk. De bestuurders mogen geen overwegend particulier belang hebben bij de activiteiten van de kerk. Er dient een adequate governance structuur te zijn die zorgt voor transparantie en controle.

• Besteding van Middelen: De middelen van de kerk moeten primair worden besteed aan de algemeen nuttige doelstellingen. Dit betekent dat er een zorgvuldige afweging moet worden gemaakt bij de besteding van de gelden en dat er geen sprake mag zijn van onredelijke beloning van bestuurders of andere betrokkenen. De Belastingdienst kan inzage eisen in de financiële administratie van de kerk om te controleren of de middelen daadwerkelijk worden besteed aan de algemeen nuttige doelstellingen.

• Transparantie: De kerk moet open en transparant zijn over haar doelstellingen, activiteiten en financiële situatie. Dit kan onder meer worden gerealiseerd door het publiceren van een jaarverslag, het openbaar maken van de statuten en het verstrekken van informatie aan belangstellenden. Transparantie is essentieel om het vertrouwen van het publiek te winnen en te behouden.

• Publicatieplicht: ANBI's zijn verplicht om bepaalde informatie openbaar te maken via internet. Deze informatie omvat onder meer de naam, het RSIN (Rechtspersonen en Samenwerkingsverbanden Informatienummer), de contactgegevens, een beschrijving van de activiteiten, de financiële verantwoording en de namen van de bestuurders. Door deze informatie openbaar te maken, wordt de transparantie van de kerk vergroot en kunnen belangstellenden zich een goed beeld vormen van de activiteiten en de financiële situatie.

De verantwoordelijkheid voor het voldoen aan deze eisen rust volledig bij het bestuur van de kerk. Zij dienen zich actief op de hoogte te stellen van de geldende wet- en regelgeving en ervoor te zorgen dat de activiteiten van de kerk hieraan voldoen.

Het is van cruciaal belang te beseffen dat de ANBI-status geen statisch gegeven is. De Belastingdienst kan periodiek controleren of een kerk nog steeds aan de gestelde eisen voldoet. Indien blijkt dat dit niet het geval is, kan de ANBI-status worden ingetrokken. Dit kan aanzienlijke gevolgen hebben voor de kerk, zowel financieel als in termen van reputatie.

De Impact van de ANBI-Status op Donateurs

De ANBI-status heeft een direct effect op de donateurs van een kerkgenootschap. Giften aan een kerk met een ANBI-status zijn, binnen bepaalde grenzen, aftrekbaar van de inkomstenbelasting. Dit maakt het voor donateurs aantrekkelijker om een bijdrage te leveren aan de kerk, omdat een deel van de gift indirect door de Belastingdienst wordt vergoed.

De aftrekbaarheid van giften is echter gebonden aan specifieke regels en voorwaarden. Zo geldt er een drempelbedrag en een maximumbedrag voor de aftrek. Het drempelbedrag is afhankelijk van het inkomen van de donateur en het maximumbedrag is gemaximeerd op een percentage van het inkomen.

Daarnaast is het van belang dat de gift aantoonbaar is. Dit kan bijvoorbeeld door middel van een bankafschrift of een kwitantie van de kerk. De donateur moet kunnen aantonen dat de gift daadwerkelijk is gedaan en dat de gift is gedaan aan een ANBI.

Voor donateurs die regelmatig giften doen aan een kerk, kan het interessant zijn om een periodieke gift overeenkomst aan te gaan. In dat geval is de gift volledig aftrekbaar, zonder drempelbedrag of maximumbedrag. Een periodieke gift overeenkomst is een schriftelijke overeenkomst tussen de donateur en de kerk, waarin is vastgelegd dat de donateur gedurende minimaal vijf jaar een vast bedrag per jaar schenkt.

De ANBI-status biedt donateurs dus aanzienlijke fiscale voordelen, waardoor het aantrekkelijker wordt om een bijdrage te leveren aan de kerk. Echter, het is van belang dat donateurs zich goed informeren over de geldende regels en voorwaarden, zodat zij optimaal kunnen profiteren van de fiscale voordelen.

De Ethische Dimensie van ANBI en Kerk

De vraag of een kerk een ANBI is, raakt ook aan de ethische dimensie van kerkelijk handelen. De ANBI-status impliceert immers dat de kerk zich inzet voor het algemeen nut. Dit roept de vraag op wat het algemeen nut precies inhoudt en hoe de kerk dit in de praktijk invulling geeft.

Vanuit theologisch perspectief kan het algemeen nut worden gezien als het bevorderen van gerechtigheid, vrede en welzijn voor alle mensen, ongeacht hun achtergrond of overtuiging. De kerk heeft een roeping om zich in te zetten voor de meest kwetsbaren in de samenleving en om een stem te geven aan degenen die geen stem hebben.

De ANBI-status kan de kerk helpen om deze roeping te vervullen, doordat het de financiële middelen vergroot en de transparantie bevordert. Echter, de ANBI-status mag niet het enige motief zijn voor kerkelijk handelen. De kerk dient zich primair te laten leiden door haar theologische overtuigingen en haar verlangen om Gods liefde en gerechtigheid in de wereld te brengen.

Het is daarom van belang dat de kerk voortdurend reflecteert op haar doelstellingen en activiteiten en dat zij zich afvraagt of deze daadwerkelijk bijdragen aan het algemeen nut. De kerk moet zich ook bewust zijn van de mogelijke risico's van de ANBI-status, zoals de verleiding om zich te conformeren aan de eisen van de Belastingdienst en het verlies van autonomie.

Uiteindelijk is de vraag of een kerk een ANBI is, een complexe vraag die geen eenvoudig antwoord kent. Het is een vraag die juridische, fiscale, ethische en theologische dimensies raakt en die een voortdurende reflectie en afweging vereist. Het is onze hoop dat deze uiteenzetting heeft bijgedragen aan een dieper inzicht in deze materie en heeft geleid tot een verhoogd bewustzijn van de verantwoordelijkheden die de ANBI-status met zich meebrengt, zowel voor de kerk als voor haar donateurs. Mogen we allen, met wijsheid en compassie, werken aan een samenleving waarin gerechtigheid en welzijn voor allen centraal staan.