Katheter Vervangen Bij Blaasontsteking Vilans

Het vervangen van een verblijfskatheter bij een cliënt met een blaasontsteking is een handeling die zorgvuldigheid vereist. Vilans, het kenniscentrum voor de langdurende zorg, biedt hierin waardevolle richtlijnen en adviezen. In dit artikel gaan we dieper in op de belangrijkste aspecten van kathetervervanging bij blaasontstekingen, gebaseerd op de Vilans richtlijnen, en belichten we de cruciale overwegingen voor zorgprofessionals.

Belangrijke Overwegingen bij Kathetervervanging en Blaasontsteking

Het is belangrijk om te begrijpen dat een katheter een risico vormt voor het ontwikkelen van een blaasontsteking, ook wel urineweginfectie (UWI) genoemd. Een katheter biedt namelijk een directe toegang voor bacteriën tot de blaas. Daarom is een goede hygiëne en de juiste indicatie voor een katheter essentieel.

Wanneer is Kathetervervanging Nodig bij een Blaasontsteking?

Niet elke blaasontsteking vereist direct kathetervervanging. Echter, er zijn situaties waarin het wel noodzakelijk is. Vilans benadrukt dat de volgende factoren een rol spelen:

Type katheter: Bij langdurig gebruik van een katheter kunnen er biofilms ontstaan op het katheteroppervlak. Deze biofilms zijn een broedplaats voor bacteriën en kunnen de behandeling van de blaasontsteking bemoeilijken.
Frequentie van verstoppingen: Regelmatige verstoppingen van de katheter kunnen wijzen op de aanwezigheid van sediment of biofilms die de urineafvoer belemmeren.
Soort materiaal: Het materiaal van de katheter kan ook een rol spelen. Siliconen katheters hebben bijvoorbeeld de voorkeur boven latex katheters, omdat ze minder snel biofilms vormen en minder irritatie veroorzaken.
Algehele toestand van de cliënt: Is de cliënt erg ziek? Heeft de cliënt koorts? Zijn er andere complicaties? Dit beïnvloedt de beslissing.

De Rol van Antimicrobiële Katheters

Er bestaan katheters met een antimicrobiële coating. Volgens Vilans zijn er situaties waarin deze katheters overwogen kunnen worden, met name bij cliënten die frequent urineweginfecties ontwikkelen ondanks optimale katheterzorg. Echter, het gebruik van antimicrobiële katheters is geen standaardprocedure en moet altijd in overleg met een arts of specialist worden bepaald. Het risico op resistentie tegen antibiotica moet ook in overweging worden genomen.

Het Vervangingsprotocol: Stappen en Aandachtspunten

Wanneer besloten is om de katheter te vervangen, is het cruciaal om een gestructureerd protocol te volgen om infecties te voorkomen en het comfort van de cliënt te waarborgen.

Voorbereiding

Een goede voorbereiding is het halve werk. Denk aan de volgende punten:

Handhygiëne: Was je handen grondig met water en zeep en gebruik handalcohol.
Steriele materialen: Zorg voor een steriele katheter, steriele handschoenen, steriel glijmiddel, een steriele urineopvangzak en steriele gaasjes.
Uitleg aan de cliënt: Leg de procedure uit aan de cliënt en vraag om medewerking. Een goede uitleg kan angst en ongemak verminderen.
Privacy: Zorg voor voldoende privacy tijdens de procedure.

De Vervangingsprocedure

Volg deze stappen tijdens de vervanging:

Trek steriele handschoenen aan.
Reinig het gebied rond de urethra zorgvuldig met een desinfecterende oplossing. Gebruik hiervoor steriele gaasjes. Veeg van binnen naar buiten.
Breng steriel glijmiddel aan op de punt van de nieuwe katheter.
Breng de katheter voorzichtig in de urethra. Forceer nooit!
Schuif de katheter op tot er urine komt.
Blaas de ballon op met de voorgeschreven hoeveelheid steriel water.
Trek de katheter voorzichtig terug tot je weerstand voelt. Dit bevestigt dat de ballon goed in de blaas zit.
Sluit de urineopvangzak aan.
Fixeer de katheter op het been van de cliënt om trekken te voorkomen.

Nazorg

Na de vervanging is het belangrijk om de volgende punten in acht te nemen:

Observeer de urine: Let op de kleur, geur en hoeveelheid urine. Rapporteer afwijkingen.
Controleer de insteekplaats: Let op roodheid, zwelling of pijn.
Handhygiëne: Was je handen opnieuw.
Documentatie: Noteer de datum, tijd, type katheter en eventuele bijzonderheden in het zorgdossier.

Preventie van Blaasontstekingen: Vilans Richtlijnen

Preventie is altijd beter dan genezen. Vilans benadrukt de volgende preventieve maatregelen om blaasontstekingen bij kathetergebruik te minimaliseren:

Beperk de Indicatie voor Kathetergebruik

De belangrijkste preventieve maatregel is om kathetergebruik alleen in te zetten wanneer het strikt noodzakelijk is. Onderzoek alternatieve methoden, zoals intermitterend katheteriseren of continentiematerialen. Evalueer regelmatig of de katheter nog steeds nodig is.

Goede Hygiëne en Katheterzorg

Goede hygiëne is essentieel. Dit omvat:

Handhygiëne: Goede handhygiëne voor en na elke handeling aan de katheter.
Reinigen van de insteekplaats: Dagelijks reinigen van de insteekplaats met water en zeep.
Gesloten systeem: Zorg ervoor dat het urineopvangsysteem gesloten blijft. Vermijd het onnodig loskoppelen van de katheter.
Juiste fixatie: Zorg voor een goede fixatie van de katheter om trekken en irritatie te voorkomen.

Voldoende Drinken

Voldoende drinken (minimaal 1,5 - 2 liter per dag, tenzij anders geadviseerd door een arts) helpt om de blaas te spoelen en de urine minder geconcentreerd te maken, wat de groei van bacteriën kan remmen.

Vermijd Routine Kathetervervangingen

Vervang de katheter alleen wanneer het nodig is, bijvoorbeeld bij verstoppingen, beschadiging of infectie. Routine kathetervervangingen zonder indicatie zijn niet aanbevolen, omdat elke vervanging een risico op infectie met zich meebrengt.

Real-World Voorbeelden en Data

Onderzoek toont aan dat een aanzienlijk percentage van de ziekenhuisinfecties wordt veroorzaakt door kathetergerelateerde urineweginfecties (KRUWI's). In Nederland zijn KRUWI's een belangrijke bron van morbiditeit en kosten in de gezondheidszorg. Data van Vilans en andere onderzoeksinstituten benadrukken de noodzaak van strikte implementatie van preventieve maatregelen om het aantal KRUWI's te verminderen.

Een voorbeeld uit de praktijk: Een verpleeghuis implementeerde een protocol gebaseerd op de Vilans richtlijnen voor katheterzorg. Hierdoor daalde het aantal blaasontstekingen bij bewoners met een verblijfskatheter significant. De focus lag op het verminderen van onnodig kathetergebruik, het verbeteren van de hygiëne en het optimaliseren van de katheterzorg.

Conclusie en Call to Action

Het vervangen van een katheter bij een blaasontsteking is een delicate handeling die nauwkeurige afwegingen vereist. De richtlijnen van Vilans bieden een waardevol kader voor zorgprofessionals om deze handeling veilig en effectief uit te voeren. Preventie van blaasontstekingen door middel van goed kathetermanagement is cruciaal.

Call to action: Zorg ervoor dat je als zorgprofessional altijd op de hoogte bent van de meest recente richtlijnen van Vilans en andere relevante organisaties op het gebied van katheterzorg. Bespreek casussen met collega's en specialisten om van elkaar te leren. Investeer in training en scholing om je kennis en vaardigheden op peil te houden. Samen kunnen we de kwaliteit van de katheterzorg verbeteren en het welzijn van onze cliënten bevorderen.