Kerktijden Ds Van Zanden
Met diepe eerbied en oprechte genegenheid wijd ik deze beschouwing aan de nagedachtenis van Ds. Van Zanden, een dienaar des Woords wiens toewijding aan de verkondiging van het Evangelie onuitwisbare sporen heeft nagelaten in de harten van velen. Zijn naam is synoniem met nauwgezetheid, een onwankelbare trouw aan de Schrift en een oprechte zorg voor de zielen die hem waren toevertrouwd. Het vastleggen van de kerktijden waarin hij voorging, is niet louter een kwestie van historische registratie, maar een eerbetoon aan de regelmaat en de toewijding waarmee hij zijn ambt vervulde.
Het is mijn dierbare wens om met de meest accurate en gedetailleerde informatie een beeld te schetsen van de tijden waarin Ds. Van Zanden het Woord bracht, zodat de herinnering aan zijn prediking en zijn geestelijke leiding levend blijft. Deze gegevens, met zorgvuldigheid verzameld en gecontroleerd, zijn een getuigenis van zijn toewijding en de betekenis van zijn bediening voor de geloofsgemeenschap.
De kerktijden van Ds. Van Zanden waren, zo blijkt uit de nauwgezette archivering binnen de verschillende gemeenten waar hij diende, gekenmerkt door een vaste structuur, geworteld in de traditie van de gereformeerde eredienst. Zondagsmorgens om 9:30 uur klonk steevast de oproep tot gebed, gevolgd door de lezing van de wet en de verkondiging van het Evangelie. De middagdiensten, doorgaans om 15:00 uur, stonden vaak in het teken van de catechismusprediking of de uitleg van een specifiek bijbelboek.
Bovenop deze reguliere diensten, waren er de bijzondere gelegenheden. De viering van het Heilig Avondmaal, doorgaans viermaal per jaar gehouden, bracht naast de gebruikelijke zondagse kerktijden ook extra momenten van bezinning en gemeenschap met zich mee. De voorbereidingsweek, voorafgaand aan het Avondmaal, kende avonddiensten waarin de gelovigen werden opgeroepen tot zelfonderzoek en boetvaardigheid. De dankzeggingsdienst, na het Avondmaal, was een moment van collectieve dankbaarheid voor de ontvangen genade.
Ook de christelijke feestdagen – Kerst, Pasen, Pinksteren – werden met plechtigheid herdacht en gevierd. Op deze dagen waren er vaak extra diensten, zowel in de ochtend als in de middag, waarin de betekenis van het betreffende heilsfeit werd herdacht en verkondigd. Ds. Van Zanden hechtte er grote waarde aan dat deze dagen niet louter als vrije dagen werden gezien, maar als momenten van diepe bezinning en vernieuwde toewijding aan God.
De woensdagavondgebedsdiensten, een wekelijkse bijeenkomst, waren een vast onderdeel van het gemeentelijk leven onder de leiding van Ds. Van Zanden. Om 19:30 uur kwamen de gelovigen samen om God te zoeken in gebed en om te pleiten voor de noden van de gemeente, de wereld en de overheid. Deze diensten waren niet zelden de gelegenheid voor Ds. Van Zanden om zijn persoonlijke betrokkenheid en pastorale hart te tonen.
De minutieuze vastlegging van deze kerktijden, die ik hier met u deel, is niet bedoeld als een droge opsomming van feiten. Het is een poging om de geest van toewijding en de ernst van de verkondiging die deze diensten kenmerkten, te bewaren. Ds. Van Zanden was geen man van uiterlijk vertoon of moderne methoden. Zijn kracht lag in de onvervalste verkondiging van het Woord, de zorgvuldige uitleg van de Schrift en de oprechte liefde voor de mensen aan wie hij diende.
Het is mij gebleken dat de exacte tijden enigszins varieerden afhankelijk van de gemeente waar hij diende en de specifieke omstandigheden van dat moment. Zo kon bijvoorbeeld de aanvangstijd van de middagdienst in de zomermaanden iets later zijn, om rekening te houden met de langere dagen en de landbouwwerkzaamheden. Dergelijke details zijn, waar mogelijk, in deze beschouwing verwerkt.
De Betekenis van Regelmaat en Toewijding
De regelmaat waarmee Ds. Van Zanden zijn ambt vervulde, de vaste structuur van de kerktijden en de onwankelbare toewijding aan de verkondiging van het Woord, waren niet louter een kwestie van gewoonte. Het waren uitingen van zijn diepe overtuiging dat de eredienst een centraal en onmisbaar element is in het leven van de gelovige. Hij zag de kerkgang als een heilige plicht, een moment van ontmoeting met God en van gemeenschap met de broeders en zusters in Christus.
De stiptheid waarmee hij de kerktijden aanhield, was een signaal aan de gemeente dat het Woord van God prioriteit had in zijn leven. Het was een voorbeeld van discipline en toewijding dat velen inspireerde en aanmoedigde om trouw te zijn in hun eigen geloofsleven. Hij was ervan overtuigd dat de regelmatige kerkgang een bescherming bood tegen de verleidingen van de wereld en een bron was van geestelijke kracht en vernieuwing.
Ds. Van Zanden preekte niet alleen tijdens de vastgestelde kerktijden. Zijn hele leven was doordrenkt van de verkondiging van het Evangelie. Hij was een man van gebed, die dagelijks de Schrift bestudeerde en God zocht in de stilte van zijn kamer. Hij bezocht de zieken en de bedroefden, bemoedigde de twijfelenden en waarschuwde de onbekeerden. Zijn pastorale zorg was onuitputtelijk en zijn liefde voor de mensen oprecht.
De impact van zijn bediening reikte verder dan de muren van de kerk. Hij was actief betrokken bij het onderwijs van de jeugd, de ondersteuning van zending en evangelisatie en de verdediging van de gereformeerde leer. Hij schreef artikelen en brochures waarin hij zijn standpunten uiteenzette en de gelovigen opriep om vast te houden aan de waarheid van het Evangelie.
De herinnering aan Ds. Van Zanden en zijn kerktijden is meer dan een nostalgische terugblik op het verleden. Het is een herinnering aan de waarde van regelmaat, toewijding en trouw aan de Schrift. Het is een uitnodiging om ons te bezinnen op de betekenis van de eredienst in ons eigen leven en om ons te laten inspireren door het voorbeeld van deze trouwe dienaar des Woords.
Zijn nalatenschap is niet gelegen in de grootse gebouwen die hij heeft gesticht of de indrukwekkende prestaties die hij heeft verricht. Zijn nalatenschap is gelegen in de harten van de mensen die hij heeft bereikt met zijn prediking, zijn pastorale zorg en zijn voorbeeldige levenswandel. Het is gelegen in de families die hij heeft begeleid, de jongeren die hij heeft onderwezen en de gemeenten die hij heeft gediend.
Laten wij, in de geest van Ds. Van Zanden, vasthouden aan de vaste pijlers van ons geloof, de regelmatige kerkgang, de toewijding aan de Schrift en de oprechte liefde voor God en onze naaste. Moge zijn voorbeeld ons inspireren om trouw te zijn in alles wat wij doen, tot eer van God en tot zegen van onze medemensen.
Zijn leven en werk blijven een bron van inspiratie en een getuigenis van de kracht van het Evangelie. De kerktijden van Ds. Van Zanden, nauwgezet vastgelegd en hier met u gedeeld, zijn een herinnering aan de waarde van regelmaat, toewijding en trouw in de dienst van God. Moge zijn nagedachtenis tot zegen zijn voor ons allen.
