Management Accounting Berekenen Beslissen En Beheersen

Stel je voor: je staat aan het roer van een bloeiend bedrijf. Orders stromen binnen, de werknemers zijn gemotiveerd, en de toekomst ziet er rooskleurig uit. Maar hoe weet je zeker dat je de juiste beslissingen neemt? Hoe zorg je ervoor dat je winstgevend blijft en je concurrenten voor blijft? Het antwoord ligt in management accounting. Deze discipline, cruciaal voor elk bedrijf dat wil groeien en slagen, helpt je met berekenen, beslissen en beheersen.

Dit artikel is bedoeld voor ondernemers, managers, controllers en studenten die meer willen weten over management accounting en hoe het kan helpen om betere strategische en operationele beslissingen te nemen. We zullen de basisprincipes uitleggen, concrete voorbeelden geven en laten zien hoe je deze technieken in de praktijk kunt toepassen. We richten ons specifiek op hoe je management accounting kunt gebruiken voor berekenen, beslissen en beheersen.

Wat is Management Accounting?

Management accounting, ook wel interne rapportage genoemd, is het proces van het identificeren, meten, analyseren, interpreteren en communiceren van financiële informatie aan managers voor het plannen, evalueren en beheersen van een organisatie. In tegenstelling tot financial accounting, dat gericht is op externe rapportage (zoals de jaarrekening), is management accounting ontworpen voor intern gebruik. De focus ligt op het leveren van relevante en tijdige informatie die managers helpt bij het nemen van weloverwogen beslissingen.

Kortom, management accounting beantwoordt vragen als:

• Wat kost het om een bepaald product te produceren?
• Welke afdeling is het meest winstgevend?
• Hoe kunnen we onze efficiëntie verbeteren?
• Welke investeringen moeten we doen?
• Hoe kunnen we onze prestaties meten en evalueren?

Het Verschil tussen Financial Accounting en Management Accounting

Hoewel beide disciplines zich bezighouden met financiële informatie, zijn er cruciale verschillen:

• Doel: Financial accounting is gericht op het verstrekken van informatie aan externe belanghebbenden (investeerders, crediteuren, etc.), terwijl management accounting is gericht op het verstrekken van informatie aan interne managers.
• Regels: Financial accounting volgt strikte regels en standaarden (zoals IFRS of Dutch GAAP), terwijl management accounting flexibeler is en kan worden aangepast aan de specifieke behoeften van een organisatie.
• Focus: Financial accounting richt zich op historische data, terwijl management accounting zich richt op zowel historische data als toekomstige voorspellingen.
• Tijdigheid: Financial accounting rapporten worden doorgaans periodiek (bijvoorbeeld jaarlijks of kwartaalsgewijs) opgesteld, terwijl management accounting rapporten vaak ad hoc worden opgesteld, afhankelijk van de behoeften van de managers.

Berekenen: Kostenberekening en Budgettering

Een belangrijk onderdeel van management accounting is het berekenen van kosten. Het correct in kaart brengen van kosten is essentieel voor prijsbepaling, winstgevendheidsanalyse en het identificeren van mogelijkheden voor kostenbesparing. Er zijn verschillende methoden voor kostenberekening, waaronder:

• Absorptie kostencalculatie (Absorption Costing): Alle productiekosten (zowel vaste als variabele) worden toegewezen aan de producten.
• Variabele kostencalculatie (Variable Costing): Alleen de variabele productiekosten worden toegewezen aan de producten. Vaste productiekosten worden als periodekosten behandeld.
• Activity-Based Costing (ABC): Kosten worden toegewezen aan activiteiten, en vervolgens worden de kosten van activiteiten toegewezen aan producten of diensten op basis van hun gebruik van die activiteiten.

Budgettering is een ander cruciaal aspect van management accounting. Een budget is een financieel plan dat de verwachte inkomsten en uitgaven voor een bepaalde periode weergeeft. Budgetten helpen managers om doelen te stellen, resources te alloceren en prestaties te meten. Er zijn verschillende soorten budgetten, waaronder:

• Operationeel budget: Richt zich op de dagelijkse activiteiten van de organisatie (bijvoorbeeld verkoopbudget, productiebudget, direct materiaal budget).
• Financieel budget: Richt zich op de financiële positie van de organisatie (bijvoorbeeld cashflow budget, investeringsbudget).
• Master budget: Een samenvatting van alle andere budgetten.

Voorbeeld: Kostenberekening in een Bakkerij

Stel je voor dat je een bakkerij runt. Je wilt de kostprijs van een brood berekenen. Met behulp van absorptie kostencalculatie neem je alle productiekosten mee: de kosten van bloem, gist, water, energie, de huur van de bakkerij, en het salaris van de bakker. Met variabele kostencalculatie neem je alleen de direct materiaal kosten (bloem, gist, water) en de directe loonkosten van de bakker mee. De huur en de energie worden als periodekosten behandeld.

Door de kostprijs te berekenen, kun je bepalen welke verkoopprijs je moet hanteren om winst te maken. Je kunt ook bepalen of het rendabel is om bepaalde broden te bakken, of dat je je beter kunt focussen op andere producten. Dit inzicht is essentieel voor het nemen van de juiste beslissingen.

Beslissen: Strategische en Operationele Beslissingen

Management accounting helpt managers bij het nemen van zowel strategische als operationele beslissingen. Strategische beslissingen zijn lange-termijn beslissingen die de richting van de organisatie bepalen, terwijl operationele beslissingen korte-termijn beslissingen zijn die de dagelijkse activiteiten van de organisatie beïnvloeden.

Enkele voorbeelden van beslissingen waarbij management accounting van pas komt:

• Investeringsbeslissingen: Moeten we investeren in een nieuwe machine? Moeten we een nieuw filiaal openen?
• Maak-of-koop beslissingen: Moeten we een bepaald product zelf produceren, of moeten we het uitbesteden?
• Prijsbeslissingen: Welke prijs moeten we hanteren voor onze producten of diensten?
• Productmix beslissingen: Welke producten moeten we aanbieden?
• Afstoten van bedrijfsonderdelen: Moeten we een bepaald bedrijfsonderdeel verkopen?

Relevantie Kosten en Opbrengsten

Bij het nemen van beslissingen is het cruciaal om te focussen op de relevante kosten en opbrengsten. Relevante kosten en opbrengsten zijn de kosten en opbrengsten die verschillen tussen de verschillende alternatieven. Irrelevante kosten, zoals sunk costs (kosten die al zijn gemaakt en niet meer kunnen worden teruggedraaid), moeten worden genegeerd.

Voorbeeld: Maak-of-Koop Beslissing

Stel, een bedrijf produceert een onderdeel zelf voor €5 per stuk. Een leverancier biedt aan om het onderdeel te leveren voor €4 per stuk. Op het eerste gezicht lijkt het logisch om het onderdeel te kopen, omdat het goedkoper is. Echter, een analyse van de kosten laat zien dat van de €5 per stuk, €2 vaste kosten zijn die blijven bestaan, ongeacht of het bedrijf het onderdeel zelf produceert of koopt. De relevante kosten van het zelf produceren zijn dus slechts €3 per stuk. In dit geval is het dus voordeliger om het onderdeel zelf te blijven produceren.

Beheersen: Prestatie Meting en Evaluatie

Management accounting speelt ook een cruciale rol bij het beheersen van de organisatie. Dit omvat het meten van prestaties, het evalueren van de resultaten en het nemen van corrigerende maatregelen indien nodig. Een belangrijk instrument hiervoor is het gebruik van key performance indicators (KPI's).

KPI's zijn meetbare waarden die aangeven hoe goed een organisatie presteert ten opzichte van haar doelstellingen. Voorbeelden van KPI's zijn:

• Omzetgroei
• Winstmarge
• Klanttevredenheid
• Marktaandeel
• Productiviteit

Door KPI's te monitoren, kunnen managers trends identificeren, problemen opsporen en de effectiviteit van hun strategieën evalueren.

Variance Analyse

Een ander belangrijk instrument voor prestatie evaluatie is variance analyse. Variance analyse vergelijkt de werkelijke resultaten met de gebudgetteerde resultaten. Een positieve variance betekent dat de werkelijke resultaten beter zijn dan verwacht, terwijl een negatieve variance betekent dat de werkelijke resultaten slechter zijn dan verwacht.

Door variance analyse uit te voeren, kunnen managers de oorzaken van afwijkingen achterhalen en corrigerende maatregelen nemen om de prestaties te verbeteren.

Voorbeeld: Prestatie Meting in een Retailwinkel

Een retailwinkel gebruikt de KPI 'omzet per vierkante meter' om de prestaties van haar winkels te meten. Als de omzet per vierkante meter in een bepaalde winkel significant lager is dan het gemiddelde, kan de manager onderzoeken wat de oorzaak is. Is de inrichting van de winkel niet optimaal? Is er te weinig personeel? Worden de producten niet goed gepromoot? Door de oorzaak te achterhalen, kan de manager maatregelen nemen om de prestaties te verbeteren.

Conclusie

Management accounting is veel meer dan alleen maar het berekenen van kosten. Het is een krachtig instrument dat managers helpt bij het nemen van betere beslissingen, het verbeteren van de prestaties en het beheersen van de organisatie. Door de principes van management accounting toe te passen, kunnen bedrijven efficiënter werken, winstgevender zijn en hun concurrentiepositie versterken.

Het beheersen van berekenen, beslissen en beheersen door middel van management accounting stelt u in staat om:

• Inzicht te krijgen in de kostenstructuur van uw bedrijf.
• Weloverwogen strategische en operationele beslissingen te nemen.
• Prestaties te meten en te evalueren.
• Processen te optimaliseren en kosten te besparen.
• Risico's te beheersen en kansen te benutten.

Investeer in uw kennis van management accounting en zie hoe uw bedrijf floreert! De tools en technieken die we in dit artikel hebben besproken, zijn slechts het begin. Blijf leren en experimenteren om de beste benadering voor uw specifieke bedrijf te vinden. De mogelijkheden zijn eindeloos, en de voordelen zijn aanzienlijk. Succes!