Quiz Voor Ouderen Met Dementie

Het is een uitdaging, dat begrijpen we. De wereld van een geliefde met dementie verandert, en daarmee ook de manier waarop je met hen communiceert en hen stimuleert. Quizzen kunnen een verrassend effectief hulpmiddel zijn, maar dan wel op de juiste manier. Dit artikel biedt inzicht en praktische tips voor het ontwikkelen en gebruiken van quizzen voor ouderen met dementie.

Waarom een Quiz Voor Ouderen Met Dementie?

In eerste instantie lijkt het misschien vreemd: een quiz voor iemand die met geheugenverlies kampt. Toch kan het, mits goed aangepakt, een waardevolle activiteit zijn. Onderzoek wijst uit dat cognitieve stimulatie, zelfs bij gevorderde dementie, kan helpen om resterende cognitieve functies te behouden en het gevoel van eigenwaarde te versterken. Een quiz kan deze stimulatie bieden door herinneringen op te roepen, de aandacht te richten en een gevoel van succes te creëren.

Een studie gepubliceerd in het Journal of Alzheimer's Disease toonde aan dat activiteiten gericht op autobiografisch geheugen (het geheugen van persoonlijke gebeurtenissen) een positieve invloed kunnen hebben op het welzijn van mensen met dementie. Quizzen die gebruik maken van persoonlijke vragen en herinneringen sluiten hier naadloos op aan.

De voordelen op een rijtje:

• Cognitieve stimulatie: Het oproepen van herinneringen en feiten helpt bij het activeren van de hersenen.
• Versterking van het gevoel van eigenwaarde: Juiste antwoorden geven een gevoel van succes en bekwaamheid.
• Sociale interactie: Een quiz kan een gezellige activiteit zijn om samen met familie, vrienden of verzorgenden te doen.
• Vermindering van angst en onrust: Door de focus te verleggen naar positieve herinneringen kan de quiz helpen om angst en onrust te verminderen.
• Verbetering van de communicatie: De quiz kan gesprekken op gang brengen en de communicatie tussen de persoon met dementie en hun omgeving bevorderen.

Aandachtspunten bij het Maken van een Quiz

Het succes van een quiz voor ouderen met dementie staat of valt met de juiste aanpak. Het is cruciaal om de quiz af te stemmen op de individuele behoeften en mogelijkheden van de persoon.

1. Ken de Persoon

Dit is het belangrijkste punt. Wat zijn de interesses van de persoon? Waarover praat hij/zij graag? Welke gebeurtenissen in het leven zijn belangrijk geweest? Gebruik deze informatie om de quiz persoonlijk en relevant te maken.

Voorbeelden:

• Als de persoon altijd van tuinieren heeft gehouden, kun je vragen stellen over bloemen, planten of tuingereedschap.
• Als de persoon een fervent voetballiefhebber was, kun je vragen stellen over bekende voetballers of historische voetbalwedstrijden.
• Als de persoon in de Tweede Wereldoorlog heeft gediend, kun je vragen stellen over gebeurtenissen uit die tijd (met respect en gevoeligheid natuurlijk).

2. Simpel en Duidelijk

Vermijd complexe vragen en lange zinnen. Gebruik eenvoudige taal en spreek de persoon aan alsof je een gesprek voert. Eén vraag per keer is vaak voldoende.

Voorbeeld:

• Niet: "In welk jaar vond de bestorming van de Bastille plaats, die een belangrijke gebeurtenis was in de Franse Revolutie?"
• Wel: "Weet je nog iets over de Franse Revolutie? Wat gebeurde er in die tijd?"

3. Focus op Herinneringen, Niet op Kennis

Het doel is niet om de persoon te testen, maar om herinneringen op te roepen en een gevoel van succes te creëren. Vermijd vragen die puur feitelijke kennis vereisen en focus op persoonlijke ervaringen en gebeurtenissen.

Voorbeeld:

• Niet: "Wat is de hoofdstad van Frankrijk?"
• Wel: "Ben je wel eens in Parijs geweest? Wat vond je ervan?"

4. Gebruik Visuele Hulpmiddelen

Foto's, afbeeldingen en andere visuele hulpmiddelen kunnen enorm helpen bij het oproepen van herinneringen. Gebruik oude foto's van de persoon zelf, familieleden, vrienden of belangrijke gebeurtenissen in hun leven. Zelfs geuren kunnen een trigger zijn; denk aan de geur van lavendel of versgebakken brood.

Voorbeeld:

Laat een foto zien van de persoon als kind en vraag: "Wie is dit? Waar is deze foto genomen? Wat deed je graag als kind?"

5. Positieve Bevestiging en Geduld

Geef altijd positieve bevestiging, ongeacht of het antwoord correct is of niet. Complimenteer de persoon voor hun inzet en enthousiasme. Wees geduldig en geef de persoon de tijd om na te denken. Forceer geen antwoorden.

Voorbeeld:

• Zelfs als de persoon het antwoord niet weet, kun je zeggen: "Wat fijn dat je erover nadenkt! Het is al heel knap dat je het probeert."
• Als de persoon een correct antwoord geeft, zeg dan: "Geweldig! Dat weet je nog goed!"

6. Houd het Kort en Leuk

Een quiz moet leuk en ontspannend zijn, niet vermoeiend of frustrerend. Houd de quiz kort (10-15 minuten) en zorg voor een prettige sfeer.

7. Wees Flexibel

Pas de quiz aan aan de stemming en het energieniveau van de persoon. Als de persoon moe of gefrustreerd raakt, stop dan met de quiz.

Voorbeelden van Quizvragen

Hieronder vind je enkele voorbeelden van quizvragen, onderverdeeld in verschillende categorieën. Pas deze vragen aan aan de individuele behoeften en interesses van de persoon.

Persoonlijk Leven

• Waar ben je geboren?
• Wat was je eerste baan?
• Hoe heb je je partner ontmoet?
• Wat zijn je mooiste herinneringen aan je kinderen?
• Wat is je favoriete vakantiebestemming?
• Wat is je favoriete gerecht?
• Welke hobby's heb je altijd gehad?
• Wat is je favoriete muziek?

Algemene Kennis (Aangepast aan de Levensjaren)

• Wie was de koningin toen je jong was? (Afhankelijk van de leeftijd Koningin Wilhelmina, Juliana, Beatrix)
• Wat was er bijzonder aan de jaren '50/'60/'70? (Afhankelijk van de leeftijdscategorie)
• Welke bekende uitvindingen werden gedaan tijdens jouw jeugd?
• Weet je nog iets over de eerste maanlanding?

Visuele Vragen

• (Foto van een bekende plek in de omgeving) Waar is dit?
• (Foto van een familielid) Wie is dit?
• (Foto van een voorwerp uit het verleden) Waar werd dit voor gebruikt?

Praktische Tips voor de Uitvoering

Hier zijn een paar praktische tips om de quiz soepel te laten verlopen:

• Creëer een rustige en comfortabele omgeving. Vermijd afleiding en zorg voor voldoende licht.
• Zorg voor een goede zithouding.
• Spreek duidelijk en rustig.
• Gebruik een whiteboard of papier om de vragen op te schrijven.
• Geef de persoon de tijd om na te denken.
• Wees geduldig en begripvol.
• Maak er een leuke en ontspannen activiteit van!

Conclusie

Een quiz voor ouderen met dementie kan een waardevolle en stimulerende activiteit zijn, mits op de juiste manier aangepakt. Door de quiz af te stemmen op de individuele behoeften en mogelijkheden van de persoon, en door de focus te leggen op herinneringen en positieve bevestiging, kan de quiz helpen om resterende cognitieve functies te behouden, het gevoel van eigenwaarde te versterken en de communicatie te verbeteren. Vergeet niet: het plezier en de verbinding die de quiz oplevert zijn minstens zo belangrijk als de correcte antwoorden.

Neem de tijd, wees geduldig en geniet van de momenten samen. De glimlach op het gezicht van uw geliefde is de mooiste beloning.