Regel Van 9 Bij Brandwonden

Je schrikt je rot. Iemand in je omgeving heeft zich verbrand. Misschien is het een klein ongelukje met de barbecue, een hete kop koffie die over je heen gaat, of erger. In de eerste momenten is de paniek groot. Hoe ernstig is de brandwond? Wat moet je doen? Een van de eerste dingen die je moet inschatten, is hoe groot het verbrande oppervlak is. Hier komt de Regel van Negen om de hoek kijken.

De Regel van Negen: Een Snelle Inschatting

De Regel van Negen, bedacht door Alexander Wallace in 1951, is een snelle en handige manier om het percentage van het totale lichaamsoppervlak (TBSA – Total Body Surface Area) dat verbrand is, in te schatten. Het is geen exacte wetenschap, maar het geeft je een idee en helpt professionals bij het bepalen van de ernst van de brandwond en de benodigde behandeling.

Hoe Werkt de Regel van Negen?

De Regel van Negen verdeelt het lichaam in gebieden die, je raadt het al, ongeveer 9% van het totale lichaamsoppervlak vertegenwoordigen (of veelvouden daarvan):

• Hoofd en nek: 9%
• Elke arm: 9%
• Voorkant van de romp: 18%
• Achterkant van de romp: 18%
• Elk been: 18%
• Genitaliën (perineum): 1%

Stel je voor dat iemand zijn hele linkerarm en de voorkant van zijn romp heeft verbrand. Dan zou je inschatten: linkerarm (9%) + voorkant romp (18%) = 27% verbrand oppervlak. Dit is een belangrijke indicatie voor de medische hulpverleners.

Waarom is de Grootte van de Brandwond Belangrijk?

De grootte van de brandwond is een cruciale factor bij het bepalen van de ernst. Een klein brandwondje is vervelend, maar een groot verbrand oppervlak kan levensbedreigend zijn. Waarom?

Ten eerste, een beschadigde huid verliest zijn barrièrefunctie. Hierdoor kan het lichaam vocht verliezen, wat kan leiden tot dehydratatie en een lage bloeddruk (shock). Hoe groter het verbrande oppervlak, hoe meer vocht er verloren gaat.

Ten tweede, de beschadigde huid biedt geen bescherming meer tegen infecties. Bacteriën kunnen gemakkelijk binnendringen en een ernstige infectie veroorzaken. Brandwondenpatiënten zijn hierdoor extra kwetsbaar, en het is daarom cruciaal om de wond schoon te houden.

Ten derde, grote brandwonden veroorzaken een systemische reactie in het lichaam. Het immuunsysteem raakt overbelast, en er kunnen ontstekingsstoffen vrijkomen die andere organen aantasten. Dit kan leiden tot complicaties zoals acute respiratory distress syndrome (ARDS) en nierfalen.

"De regel van negen is een onmisbaar instrument voor de eerste beoordeling van brandwonden," zegt Dr. Annelies de Vries, brandwondenspecialist in het brandwondencentrum van Groningen. "Het helpt ons snel de ernst van de situatie in te schatten en de juiste behandeling te starten. Snel handelen is cruciaal."

Belangrijke Kanttekeningen bij de Regel van Negen

Hoewel de Regel van Negen een nuttig hulpmiddel is, zijn er een paar belangrijke dingen om in gedachten te houden:

• Kinderen: De Regel van Negen is minder nauwkeurig bij kinderen, vooral bij baby's en jonge kinderen. De verhoudingen van hun lichaam zijn anders dan bij volwassenen. Hun hoofd is relatief groter, en hun benen kleiner. Er zijn speciale brandwondkaarten voor kinderen die rekening houden met deze verschillen. Zoals de Lund-Browder chart.
• Obesitas: Bij mensen met obesitas kan het lastiger zijn om een accurate inschatting te maken met de Regel van Negen. De vetverdeling kan de verhoudingen veranderen.
• Alleen voor tweedegraads en derdegraads brandwonden: De Regel van Negen is bedoeld om de grootte van tweedegraads en derdegraads brandwonden in te schatten. Eerstegraads brandwonden (zoals een lichte zonnebrand) worden niet meegerekend, omdat ze alleen de buitenste huidlaag aantasten.
• Diepte is belangrijker: Naast de grootte is de diepte van de brandwond minstens zo belangrijk. Een kleine, diepe brandwond kan ernstiger zijn dan een grote, oppervlakkige brandwond.

Wat te Doen Voordat de Hulp Diensten Eruit Zijn

Voordat de ambulance arriveert zijn er een paar belangrijke stappen om te volgen:

1. Stop het brandproces: Verwijder de persoon uit de bron van de hitte. Doof vlammen met water, een deken of een jas.
2. Koel de brandwond: Koel de brandwond minstens 10-20 minuten met lauw stromend water. Gebruik geen ijskoud water, want dat kan de schade verergeren.
3. Verwijder knellende kleding en sieraden: Doe dit zo snel mogelijk, voordat de zwelling begint.
4. Bedek de brandwond: Bedek de brandwond losjes met steriel gaas of een schone doek. Gebruik geen zalfjes, crèmes of boter.
5. Bel 112: Bel direct 112 bij grote brandwonden, brandwonden in het gezicht, de handen, de voeten, de geslachtsorganen of in de buurt van de gewrichten, of als de persoon ademhalingsproblemen heeft.

Praktische Voorbeelden

Laten we een paar voorbeelden bekijken om de Regel van Negen te illustreren:

Scenario 1: Een kind morst hete thee over zijn borst. De verbrande oppervlakte bedekt ongeveer de helft van zijn borst. In dit geval is de inschatting: 1/2 x 18% (voorkant romp) = 9%. Omdat het om een kind gaat, is het belangrijk om de brandwond door een arts te laten beoordelen.

Scenario 2: Een volwassene heeft brandwonden aan de hele achterkant van zijn linkerbeen. De inschatting is: 18% (een been). Dit is een serieuze brandwond die medische behandeling vereist.

Scenario 3: Iemand heeft een kleine brandwond aan zijn handpalm, ongeveer ter grootte van zijn hand. Omdat de handpalm ongeveer 1% van het lichaamsoppervlak is, is de inschatting: 1%. Hoewel de brandwond klein is, is het belangrijk om hem schoon te houden en te verzorgen om infectie te voorkomen.

Brandpreventie: Voorkomen is Beter dan Genezen

Natuurlijk is het beter om brandwonden te voorkomen dan ze te moeten behandelen. Hier zijn een paar tips om brandwonden te voorkomen:

• Houd kinderen uit de buurt van hete oppervlakken: Houd pannen met hete vloeistoffen buiten bereik van kinderen. Draai de handvatten van pannen naar achteren op het fornuis.
• Test de temperatuur van het badwater: Controleer altijd de temperatuur van het badwater voordat je een kind in bad doet. De ideale temperatuur is ongeveer 37-38 graden Celsius.
• Wees voorzichtig met vuur: Houd kinderen uit de buurt van open vuur, zoals kaarsen, lucifers en aanstekers.
• Gebruik zonnebrandcrème: Bescherm je huid tegen zonnebrand door zonnebrandcrème met een hoge factor te gebruiken.
• Controleer rookmelders: Zorg ervoor dat je rookmelders hebt en dat ze regelmatig worden getest.

Conclusie

De Regel van Negen is een waardevol hulpmiddel om snel de omvang van een brandwond in te schatten. Het is echter geen vervanging voor medische expertise. Bij twijfel, aarzel niet om medische hulp in te roepen. Onthoud: snel en adequaat handelen kan het verschil maken. Leer de basisprincipes van eerste hulp bij brandwonden. Door je kennis te vergroten, kan je een verschil maken in een noodsituatie.

Hopelijk heeft dit artikel je geholpen om de Regel van Negen beter te begrijpen. Wees voorbereid, wees alert en weet wat je moet doen als er iets gebeurt. Samen kunnen we brandwonden voorkomen en de impact ervan minimaliseren.