Te Veel Rode Bloedcellen Oorzaak

Voel je je soms extreem moe, heb je hoofdpijn of last van een rode, jeukende huid? Het zou kunnen dat je lichaam te veel rode bloedcellen aanmaakt. Begrijpen wat dat betekent, wat de oorzaken zijn en wat je eraan kunt doen, is cruciaal voor je gezondheid. We duiken erin.

Wat zijn rode bloedcellen en waarom zijn ze belangrijk?

Rode bloedcellen, ook wel erytrocyten genoemd, zijn essentieel voor het transport van zuurstof door je lichaam. Ze bevatten hemoglobine, een eiwit dat zuurstof bindt in de longen en het afgeeft aan de verschillende weefsels en organen. Zonder voldoende rode bloedcellen krijgen je cellen niet genoeg zuurstof, wat leidt tot vermoeidheid, zwakte en andere problemen. Een tekort aan rode bloedcellen noemen we anemie. Maar, zoals met alles, kan een teveel ook problemen veroorzaken.

Wat betekent 'te veel rode bloedcellen'?

Een overschot aan rode bloedcellen wordt polycythemie genoemd. Er zijn twee hoofdtypen: primaire polycythemie (polycythemia vera) en secundaire polycythemie. Het verschil zit 'm in de oorzaak.

Primaire Polycythemie (Polycythemia Vera)

Primaire polycythemie, oftewel polycythemia vera (PV), is een zeldzame beenmergaandoening waarbij het beenmerg te veel rode bloedcellen aanmaakt, en soms ook witte bloedcellen en bloedplaatjes. Het is een chronische aandoening, wat betekent dat het langdurig is en niet zomaar verdwijnt.

Oorzaken van Polycythemia Vera

PV wordt meestal veroorzaakt door een genetische mutatie, meestal in het JAK2-gen. Deze mutatie zorgt ervoor dat de bloedcellen zich ongecontroleerd vermenigvuldigen. Het is belangrijk te weten dat deze mutatie niet erfelijk is, maar spontaan ontstaat.

Symptomen van Polycythemia Vera

De symptomen van PV kunnen variëren van mild tot ernstig en omvatten:

• Vermoeidheid: Een constant gevoel van moeheid, zelfs na rust.
• Hoofdpijn: Regelmatige of aanhoudende hoofdpijn.
• Duizeligheid: Een licht gevoel in het hoofd.
• Jeuk: Vooral na een warm bad of douche. Dit staat bekend als aquagene pruritus.
• Rode huid: Een rood of paarsachtige verkleuring van de huid, vooral in het gezicht.
• Wazig zien: Problemen met het gezichtsvermogen.
• Bloedstolsels: Verhoogd risico op bloedstolsels, wat kan leiden tot ernstige complicaties zoals een beroerte of hartaanval. Volgens een studie gepubliceerd in "The Lancet" hebben patiënten met PV een significant hoger risico op trombotische gebeurtenissen.
• Vergrote milt: De milt kan groter worden, wat kan leiden tot een vol gevoel in de buik.

Secundaire Polycythemie

Secundaire polycythemie ontstaat als reactie op een ander probleem in het lichaam. Het is dus niet een probleem in het beenmerg zelf, maar een reactie daarop.

Oorzaken van Secundaire Polycythemie

De meest voorkomende oorzaken zijn:

• Chronisch zuurstoftekort: Dit kan veroorzaakt worden door aandoeningen zoals:
  • COPD (chronische obstructieve longziekte): Een longziekte die de ademhaling bemoeilijkt.
  • Slaapapneu: Een aandoening waarbij de ademhaling tijdens de slaap herhaaldelijk stopt en begint.
  • Hartfalen: Een aandoening waarbij het hart niet genoeg bloed kan rondpompen.
  • Wonen op grote hoogte: Op grote hoogte is er minder zuurstof in de lucht, waardoor het lichaam meer rode bloedcellen aanmaakt.
• Nierproblemen: De nieren produceren erytropoëtine (EPO), een hormoon dat de aanmaak van rode bloedcellen stimuleert. Sommige nierziekten of tumoren kunnen leiden tot een overproductie van EPO.
• Anabole steroïden: Het gebruik van anabole steroïden kan de aanmaak van rode bloedcellen stimuleren.
• Roken: Roken vermindert de zuurstofopname in het bloed, waardoor het lichaam meer rode bloedcellen aanmaakt.
• Bepaalde tumoren: Sommige tumoren kunnen EPO produceren, wat leidt tot een verhoogde aanmaak van rode bloedcellen.

Symptomen van Secundaire Polycythemie

De symptomen van secundaire polycythemie zijn vaak vergelijkbaar met die van primaire polycythemie, maar kunnen ook de symptomen van de onderliggende aandoening omvatten. Je kunt dus bijvoorbeeld last hebben van:

• Vermoeidheid
• Hoofdpijn
• Duizeligheid
• Kortademigheid (vooral bij longproblemen)
• Slaapproblemen (vooral bij slaapapneu)

Diagnose

De diagnose van polycythemie wordt gesteld op basis van:

• Bloedonderzoek: Een compleet bloedbeeld (CBC) toont een verhoogd aantal rode bloedcellen, hemoglobine en hematocriet.
• Beenmergbiopsie: Om de oorzaak van de polycythemie te bepalen, vooral bij verdenking op polycythemia vera.
• EPO-niveau: Om te helpen onderscheiden tussen primaire en secundaire polycythemie. Bij primaire polycythemie is het EPO-niveau meestal laag of normaal, terwijl het bij secundaire polycythemie verhoogd kan zijn.
• Genetische testen: Om de JAK2-mutatie op te sporen bij verdenking op polycythemia vera.
• Onderzoek naar onderliggende aandoeningen: Om de oorzaak van secundaire polycythemie te achterhalen (bijvoorbeeld longfunctieonderzoek, slaaponderzoek, etc.).

Behandeling

De behandeling van polycythemie is afhankelijk van het type en de ernst van de aandoening, en van de onderliggende oorzaak.

Behandeling van Polycythemia Vera

De belangrijkste doelstellingen van de behandeling van PV zijn het verminderen van het risico op bloedstolsels en het verlichten van de symptomen.

• Aderlating (flebotomie): Dit is de meest voorkomende behandeling. Hierbij wordt een kleine hoeveelheid bloed afgenomen om het aantal rode bloedcellen te verlagen. Dit kan regelmatig nodig zijn.
• Aspirine: Lage doses aspirine kunnen helpen het risico op bloedstolsels te verminderen.
• Medicijnen: Medicijnen zoals hydroxycarbamide of ruxolitinib kunnen worden voorgeschreven om de aanmaak van rode bloedcellen te remmen, vooral bij patiënten met een hoog risico op complicaties.

Behandeling van Secundaire Polycythemie

De behandeling van secundaire polycythemie richt zich op het behandelen van de onderliggende oorzaak.

• Zuurstoftherapie: Voor patiënten met chronisch zuurstoftekort.
• Behandeling van COPD, slaapapneu of hartfalen: Om de zuurstofvoorziening te verbeteren.
• Stoppen met roken: Cruciaal voor het verbeteren van de zuurstofopname.
• Behandeling van nierproblemen of tumoren: Om de overproductie van EPO te stoppen.

Wat kun je zelf doen?

Naast de medische behandeling zijn er een aantal dingen die je zelf kunt doen om je gezondheid te verbeteren:

• Drink voldoende water: Hydratatie helpt het bloed dunner te houden.
• Vermijd lange perioden van inactiviteit: Regelmatige beweging bevordert de bloedcirculatie.
• Wees alert op symptomen: Meld nieuwe of verergerende symptomen aan je arts.
• Stop met roken: Roken heeft een negatieve invloed op de zuurstofopname.
• Eet gezond: Een evenwichtige voeding met voldoende vitamines en mineralen is belangrijk voor een goede algehele gezondheid.

Wanneer naar de dokter?

Raadpleeg een arts als je last hebt van:

• Onverklaarbare vermoeidheid
• Regelmatige hoofdpijn
• Duizeligheid
• Jeuk (vooral na een warm bad of douche)
• Rode of paarsachtige verkleuring van de huid
• Kortademigheid
• Pijn op de borst

Vroegtijdige diagnose en behandeling kunnen complicaties helpen voorkomen en je levenskwaliteit verbeteren. Neem je gezondheid serieus en aarzel niet om professioneel advies in te winnen.

Disclaimer: Dit artikel is uitsluitend bedoeld voor informatieve doeleinden en is geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg altijd een gekwalificeerde arts voor diagnose en behandeling.