Tonisch-clonische Aanval 3 Fasen Ademhaling

Een tonisch-clonische aanval, vroeger ook wel bekend als een 'grand mal' aanval, is een type epileptische aanval dat gekenmerkt wordt door een plotseling verlies van bewustzijn en heftige spiersamentrekkingen. Deze aanvallen kunnen beangstigend zijn om te zien, zowel voor de persoon die de aanval doormaakt als voor omstanders. Eén van de meest opvallende en potentieel verontrustende aspecten van een tonisch-clonische aanval is de verandering in de ademhaling tijdens de verschillende fasen van de aanval. Dit artikel zal de drie belangrijkste fasen van een tonisch-clonische aanval en de daarmee gepaard gaande ademhalingspatronen in detail beschrijven, zonder de complexiteit te versimpelen.

De Drie Fasen van een Tonisch-Clonische Aanval en Ademhaling

Een tonisch-clonische aanval is typisch verdeeld in drie duidelijke fasen: de tonische fase, de clonische fase en de postictale fase. Elke fase heeft zijn eigen kenmerken en invloed op de ademhaling.

De Tonische Fase: Verstijving en Ademhalingsstop

De tonische fase is de eerste fase van de aanval. Tijdens deze fase trekken alle spieren in het lichaam zich plotseling en krachtig samen. Dit resulteert in een verstijving van het lichaam. Deze verstijving kan enkele seconden tot een minuut duren.

De ademhaling wordt ernstig beïnvloed tijdens de tonische fase. Door de spiercontracties, inclusief de spieren die betrokken zijn bij de ademhaling (zoals het diafragma en de borstspieren), wordt de ademhaling gestopt. Dit kan leiden tot cyanose, een blauwachtige verkleuring van de huid en slijmvliezen, als gevolg van een tekort aan zuurstof in het bloed. Het is belangrijk om te begrijpen dat deze ademhalingsstop meestal van korte duur is en dat de persoon doorgaans weer begint met ademen zodra de tonische fase voorbij is.

Data en Real-World Voorbeelden: Onderzoek toont aan dat de zuurstofsaturatie in het bloed tijdens de tonische fase significant kan dalen, soms tot onder de 80%. Dit is een alarmerend laag niveau. Een verpleegkundige kan bijvoorbeeld rapporteren dat ze tijdens de tonische fase van een aanval bij een patiënt een cyanotische verkleuring van de lippen en vingertoppen heeft waargenomen.

De Clonische Fase: Schokkende Bewegingen en Onregelmatige Ademhaling

Na de tonische fase volgt de clonische fase. Tijdens deze fase ontstaan er ritmische, schokkende bewegingen van de ledematen en het gezicht. Deze schokken worden veroorzaakt door afwisselende periodes van spiercontractie en ontspanning. De duur van de clonische fase kan variëren, maar duurt meestal niet langer dan een paar minuten.

De ademhaling tijdens de clonische fase is onregelmatig en geforceerd. De spieren die betrokken zijn bij de ademhaling blijven samentrekken en ontspannen, wat resulteert in happende of stotterende ademhaling. Er kan ook sprake zijn van overmatig speeksel, dat de ademhaling verder kan bemoeilijken. Het is ook niet ongebruikelijk dat er tijdens deze fase geluiden worden gemaakt, zoals kreunen of grommen, door de krampachtige bewegingen van de ademhalingsspieren en de lucht die geforceerd door de luchtwegen wordt geperst.

Data en Real-World Voorbeelden: EEG-onderzoek (elektro-encefalogram) tijdens de clonische fase toont vaak een patroon van pieken en golven die overeenkomen met de ritmische spiercontracties. Getuigen van een aanval beschrijven vaak dat de ademhaling 'luidruchtig' en 'moeizaam' klinkt tijdens de clonische fase. Er kan bloed vermengd zijn met speeksel als gevolg van het bijten op de tong of wang.

De Postictale Fase: Herstel en Vertraagde Ademhaling

De postictale fase is de periode na de aanval, wanneer de hersenen herstellen. Deze fase kan variëren van enkele minuten tot uren. De persoon kan verward, slaperig of gedesoriënteerd zijn. Er kan ook sprake zijn van spierpijn en vermoeidheid.

De ademhaling keert geleidelijk terug naar normaal tijdens de postictale fase, maar kan nog steeds vertraagd of oppervlakkig zijn. De persoon kan diep en zwaar ademen terwijl het lichaam probeert het zuurstoftekort dat tijdens de aanval is ontstaan, aan te vullen. Het is belangrijk om de ademhaling nauwlettend in de gaten te houden tijdens deze fase, omdat er een risico is op aspiratie (het inademen van braaksel of speeksel) als de persoon nog niet volledig bij bewustzijn is.

Data en Real-World Voorbeelden: Studies hebben aangetoond dat de cognitieve functies, zoals geheugen en aandacht, significant verminderd kunnen zijn in de postictale fase. Ambulancepersoneel zal vaak de ademhaling en zuurstofsaturatie van een patiënt monitoren gedurende de postictale fase om er zeker van te zijn dat deze stabiliseren. Ze kunnen zuurstof toedienen indien nodig.

Belangrijke Overwegingen en Eerste Hulp

Het is van cruciaal belang om te onthouden dat het niet mogelijk is om de ademhaling tijdens een tonisch-clonische aanval te stoppen. Pogingen om dit te doen kunnen leiden tot ernstig letsel. Het belangrijkste is om de persoon te beschermen tegen verwondingen. Dit kan door scherpe voorwerpen uit de buurt te verwijderen, het hoofd te beschermen en de persoon op zijn zij te leggen zodra de schokken zijn gestopt (om aspiratie te voorkomen).

Wat te doen tijdens een tonisch-clonische aanval:

Blijf kalm.
Bescherm het hoofd van de persoon.
Verwijder scherpe voorwerpen uit de buurt.
Tijd de aanval.
Draai de persoon op zijn zij nadat de schokken zijn gestopt.
Blijf bij de persoon totdat hij volledig bij bewustzijn is.
Roep 112 als de aanval langer duurt dan 5 minuten, als de persoon zich verwondt, of als er een tweede aanval direct na de eerste plaatsvindt.

Wanneer medische hulp inschakelen:

De aanval duurt langer dan 5 minuten (status epilepticus).
De persoon raakt gewond tijdens de aanval.
De persoon heeft moeite met ademhalen na de aanval.
Er vindt een tweede aanval direct na de eerste plaats.
De persoon heeft diabetes, hartproblemen of is zwanger.
Dit is de eerste aanval van de persoon.

Conclusie

De verandering in ademhaling tijdens een tonisch-clonische aanval is een direct gevolg van de ongecontroleerde spieractiviteit die kenmerkend is voor dit type aanval. Hoewel de ademhalingsstop tijdens de tonische fase en de onregelmatige ademhaling tijdens de clonische fase beangstigend kunnen zijn, is het belangrijk om te onthouden dat deze meestal van korte duur zijn en dat de persoon doorgaans weer begint met ademen zodra de aanval voorbij is. Kennis van de verschillende fasen van een tonisch-clonische aanval en de bijbehorende ademhalingspatronen stelt omstanders in staat om adequaat te reageren en de persoon te beschermen tegen verwondingen. Het is essentieel om te weten wanneer medische hulp moet worden ingeschakeld om de veiligheid en het welzijn van de persoon te waarborgen. Educatie en voorlichting zijn cruciaal om angst te verminderen en een juiste respons op een tonisch-clonische aanval te bevorderen. Spreading awareness can save lives.