Verschil Sociale Angst En Autisme

Voel je je vaak ongemakkelijk in sociale situaties? Vermijd je groepen mensen liever? Het kan zijn dat je sociale angst ervaart, maar het is ook belangrijk om te overwegen of er wellicht sprake is van autisme. Hoewel beide aandoeningen vergelijkbare symptomen kunnen vertonen, zijn de onderliggende oorzaken en de benaderingen voor behandeling vaak erg verschillend.

Wat is Sociale Angst?

Sociale angst, ook wel sociale fobie genoemd, is een angststoornis waarbij je een intense angst ervaart om beoordeeld te worden in sociale situaties. Mensen met sociale angst zijn bang om zich belachelijk te maken, negatief beoordeeld te worden of zich te vernederen in het bijzijn van anderen. Deze angst kan zo overweldigend zijn dat het dagelijkse activiteiten en relaties beïnvloedt.

Symptomen van sociale angst kunnen onder meer zijn:

Fysieke symptomen zoals blozen, zweten, trillen, misselijkheid of duizeligheid.
Psychologische symptomen zoals intense angst, paniek, gevoelens van schaamte en zelfbewustzijn.
Vermijdingsgedrag zoals het vermijden van sociale evenementen, gesprekken of nieuwe mensen.

Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 7% van de volwassenen in Nederland last heeft van sociale angst. De aandoening kan behandeld worden met therapie (zoals cognitieve gedragstherapie) en/of medicatie.

Wat is Autisme?

Autisme is een neurologische ontwikkelingsstoornis die invloed heeft op hoe iemand de wereld waarneemt en ermee omgaat. Het uit zich op verschillende manieren en in verschillende gradaties, waardoor het ook wel een autismespectrumstoornis (ASS) wordt genoemd. Het is belangrijk te onthouden dat autisme geen ziekte is, maar een andere manier van 'zijn'.

Kenmerkende aspecten van autisme kunnen zijn:

Moeite met sociale interactie en communicatie (bijvoorbeeld het begrijpen van non-verbale signalen, het starten of onderhouden van gesprekken).
Beperkte en repetitieve patronen van gedrag, interesses of activiteiten (bijvoorbeeld speciale interesses, behoefte aan routine, repetitieve bewegingen).
Sensorische gevoeligheden (bijvoorbeeld overgevoeligheid voor geluid, licht, geur of aanraking).

Volgens Autisme Nederland heeft ongeveer 1% van de Nederlandse bevolking autisme. Er is geen genezing voor autisme, maar er zijn verschillende interventies en ondersteuningsmogelijkheden die mensen met autisme kunnen helpen om hun vaardigheden te ontwikkelen en een volwaardig leven te leiden. Denk hierbij aan begeleiding, therapie (zoals sociale vaardigheidstraining) en aanpassingen in de omgeving.

De Cruciale Verschillen

Hoewel sociale angst en autisme soms vergelijkbare symptomen kunnen vertonen, is het belangrijk om de onderliggende verschillen te begrijpen:

Motivatie

Bij sociale angst is de motivatie om te socialiseren vaak aanwezig. Mensen met sociale angst *willen* graag contact maken met anderen, maar worden tegengehouden door hun angst om beoordeeld te worden. Ze zijn bang om fouten te maken of negatieve aandacht te trekken.

Bij autisme kan de motivatie om te socialiseren anders zijn. Sommige mensen met autisme *willen* graag contact, maar vinden het moeilijk om de sociale regels en signalen te begrijpen. Anderen hebben minder behoefte aan sociaal contact en vinden het prettiger om op zichzelf te zijn. De focus ligt vaak op het navigeren van sociale situaties op een manier die comfortabel en begrijpelijk is, en niet zozeer op de angst voor beoordeling.

Begrip van Sociale Cues

Bij sociale angst is het begrip van sociale cues meestal aanwezig, maar de interpretatie ervan is vaak negatief gekleurd. Ze kunnen bijvoorbeeld een neutrale blik interpreteren als afkeuring of een stiltetje als een teken van verveling.

Bij autisme is er vaak een moeite met het herkennen en interpreteren van non-verbale communicatie, zoals gezichtsuitdrukkingen, lichaamstaal en intonatie. Dit kan leiden tot misverstanden en onhandige situaties. Het is niet zozeer de angst voor beoordeling die het probleem vormt, maar het daadwerkelijk niet begrijpen van de sociale signalen.

De Rol van Speciale Interesses

Bij sociale angst zijn speciale interesses minder prominent aanwezig. De focus ligt voornamelijk op de angst in sociale situaties en de vermijding daarvan.

Bij autisme spelen speciale interesses vaak een grote rol. Deze interesses kunnen zeer intens zijn en een belangrijk onderdeel van iemands identiteit vormen. Het kan een bron van plezier en expertise zijn, maar ook leiden tot een focus die sociale interactie bemoeilijkt.

Sensorische Gevoeligheden

Bij sociale angst spelen sensorische gevoeligheden over het algemeen geen grote rol. De angst is voornamelijk gericht op sociale interactie en beoordeling.

Bij autisme komen sensorische gevoeligheden vaak voor. Dit kan zich uiten in overgevoeligheid voor geluid, licht, aanraking, geuren of smaken. Deze overgevoeligheid kan sociale situaties extra uitdagend maken, omdat de omgeving overweldigend kan aanvoelen.

Voorbeelden

Laten we een paar voorbeelden bekijken om de verschillen te illustreren:

Iemand met sociale angst vermijdt een verjaardagsfeestje omdat hij bang is om awkward gesprekken te voeren en zich voor schut te zetten. Hij *wil* er wel graag bij horen, maar de angst is te groot.
Iemand met autisme vermijdt een verjaardagsfeestje omdat de drukte, het lawaai en de sociale interactie overweldigend zijn. Hij kan moeite hebben met het volgen van de gesprekken en zich ongemakkelijk voelen door de sensorische input. Het niet-begrijpen van de sociale dynamiek speelt een grote rol.

Wat als je twijfelt?

Als je twijfelt of je sociale angst hebt of dat er sprake is van autisme, is het belangrijk om professionele hulp te zoeken. Een psycholoog of psychiater kan een grondige diagnose stellen en een passend behandelplan opstellen.

Stappen die je kunt ondernemen:

Bespreek je zorgen met je huisarts.
Zoek een psycholoog of psychiater die ervaring heeft met zowel sociale angst als autisme.
Vraag een second opinion aan als je twijfelt over de diagnose.
Lees je in over beide aandoeningen om jezelf beter te begrijpen. Websites zoals die van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) en Autisme Nederland kunnen nuttige informatie bieden.

Conclusie

Sociale angst en autisme kunnen vergelijkbare symptomen vertonen, maar de onderliggende oorzaken en benaderingen voor behandeling zijn verschillend. Het is cruciaal om een correcte diagnose te krijgen om de juiste ondersteuning te ontvangen. Onthoud dat er hulp beschikbaar is en dat je niet alleen bent. Of je nu worstelt met sociale angst, autisme of beide, er zijn manieren om je kwaliteit van leven te verbeteren en te leren omgaan met de uitdagingen die je tegenkomt. Zoek hulp, wees lief voor jezelf en focus op je sterke punten.