Verschil Tussen Hypo En Hyper

Ben je bekend met diabetes? Dan heb je vast wel eens gehoord van hypo's en hypers. Maar wat betekenen die termen nu precies, en wat is het verschil ertussen? In dit artikel duiken we diep in deze cruciale aspecten van diabetesmanagement. We leggen alles uit op een begrijpelijke manier, zodat zowel mensen met diabetes als hun naasten een helder beeld krijgen van hypoglykemie (hypo) en hyperglykemie (hyper).

Wat is een Hypo?

Een hypo, kort voor hypoglykemie, betekent dat je bloedsuikerspiegel te laag is. We spreken van een hypo wanneer de bloedglucosewaarde onder de 4 mmol/L komt. Dit kan verschillende oorzaken hebben, en de symptomen variëren van mild tot ernstig. Een hypo kan erg vervelend zijn, en in extreme gevallen zelfs gevaarlijk.

Oorzaken van een Hypo

Verschillende factoren kunnen een hypo veroorzaken. Vaak is het een combinatie van factoren:

• Te veel insuline: Een te hoge dosis insuline kan de bloedsuikerspiegel te snel laten dalen.
• Overgeslagen maaltijd: Wanneer je insuline spuit maar vervolgens een maaltijd overslaat, kan je bloedsuiker te laag worden.
• Onvoldoende koolhydraten: Het eten van te weinig koolhydraten, zeker na het toedienen van insuline, kan leiden tot een hypo.
• Intensieve inspanning: Sporten of zware lichamelijke inspanning verbruikt glucose. Zonder extra koolhydraten kan dit een hypo uitlokken.
• Alcohol: Alcohol kan de werking van insuline versterken en de lever belemmeren om glucose vrij te geven.
• Sommige medicijnen: Bepaalde medicijnen kunnen de bloedsuikerspiegel verlagen.

Symptomen van een Hypo

De symptomen van een hypo kunnen per persoon verschillen en zijn afhankelijk van hoe laag de bloedsuikerspiegel is. Enkele veelvoorkomende symptomen zijn:

• Trillen: Een oncontroleerbaar trillen van de handen of het hele lichaam.
• Zweten: Overmatig zweten, ook zonder inspanning.
• Duizeligheid: Een licht gevoel in het hoofd of het gevoel flauw te vallen.
• Honger: Een knagend gevoel van honger, zelfs kort na een maaltijd.
• Hartkloppingen: Een versnelde hartslag.
• Verwardheid: Moeilijk kunnen nadenken, concentratieproblemen, desoriëntatie.
• Prikkelbaarheid: Snel boos of geïrriteerd zijn.
• Wazig zien: Slechter zien of dubbel zien.
• Hoofdpijn: Een zeurende of bonkende hoofdpijn.
• In ernstige gevallen: Bewusteloosheid, epileptische aanval.

Wat te doen bij een Hypo

Het is cruciaal om snel te handelen bij een hypo. Volg deze stappen:

1. Meet je bloedsuiker: Controleer direct je bloedsuikerspiegel om de hypo te bevestigen.
2. Neem snelwerkende koolhydraten: Eet of drink iets met snelle suikers, zoals druivensuiker (dextrose), een glas limonade (geen light!), of een paar snoepjes. Richt je op ongeveer 15-20 gram koolhydraten.
3. Wacht 15 minuten: Meet na 15 minuten opnieuw je bloedsuiker.
4. Herhaal indien nodig: Als je bloedsuiker nog steeds te laag is, herhaal stap 2 en 3.
5. Eet een langwerkende koolhydraat: Zodra je bloedsuiker weer stabiel is, eet dan iets met langzaam werkende koolhydraten, zoals een boterham of een stuk fruit, om te voorkomen dat je bloedsuiker weer daalt.
6. Informeer anderen: Vertel mensen in je omgeving dat je een hypo hebt, zodat ze kunnen helpen indien nodig.
7. Draag altijd iets bij je: Zorg dat je altijd druivensuiker, snoepjes of een andere bron van snelle suikers bij je hebt.

Wat is een Hyper?

Een hyper, kort voor hyperglykemie, betekent dat je bloedsuikerspiegel te hoog is. We spreken van een hyper wanneer de bloedglucosewaarde hoger is dan de streefwaarde die is afgesproken met je arts. Dit kan ook verschillende oorzaken hebben, en kan, net als een hypo, op de lange termijn schadelijk zijn voor je gezondheid.

Oorzaken van een Hyper

Een te hoge bloedsuikerspiegel kan verschillende oorzaken hebben:

• Te weinig insuline: Een te lage dosis insuline zorgt ervoor dat glucose niet goed wordt opgenomen in de cellen.
• Te veel koolhydraten: Het eten van een grote hoeveelheid koolhydraten in één keer kan de bloedsuikerspiegel snel laten stijgen.
• Inactiviteit: Gebrek aan lichaamsbeweging zorgt ervoor dat glucose minder goed wordt opgenomen.
• Stress: Stresshormonen kunnen de bloedsuikerspiegel verhogen.
• Ziekte: Tijdens ziekte maakt het lichaam vaak meer glucose aan.
• Sommige medicijnen: Bepaalde medicijnen, zoals corticosteroïden, kunnen de bloedsuikerspiegel verhogen.

Symptomen van een Hyper

De symptomen van een hyper kunnen zich geleidelijk ontwikkelen en zijn vaak minder direct merkbaar dan bij een hypo. Enkele veelvoorkomende symptomen zijn:

• Veel dorst: Een constant gevoel van dorst.
• Vaak plassen: Veel vaker dan normaal naar de wc moeten, vooral 's nachts.
• Vermoeidheid: Een gevoel van extreme moeheid en lusteloosheid.
• Wazig zien: Slechter zien of dubbel zien.
• Hoofdpijn: Een zeurende of bonkende hoofdpijn.
• Droge huid: Een droge en jeukende huid.
• Trage wondgenezing: Wonden die langzaam genezen.
• In ernstige gevallen: Misselijkheid, braken, buikpijn, adem die naar aceton ruikt (bij diabetes type 1).

Wat te doen bij een Hyper

Het is belangrijk om een hyper tijdig aan te pakken om complicaties te voorkomen:

1. Meet je bloedsuiker: Controleer direct je bloedsuikerspiegel om de hyper te bevestigen.
2. Dien insuline toe (indien van toepassing): Als je insuline gebruikt, dien dan een correctiedosis toe volgens het advies van je arts of diabetesverpleegkundige.
3. Drink water: Drink voldoende water om uitdroging te voorkomen.
4. Beweeg: Lichte lichaamsbeweging kan helpen om je bloedsuikerspiegel te verlagen (overleg met je arts of diabetesverpleegkundige of dit in jouw situatie geschikt is).
5. Vermijd suikerhoudende dranken en snacks: Kies voor gezonde voeding met weinig koolhydraten.
6. Monitor je bloedsuiker: Meet regelmatig je bloedsuikerspiegel om te zien of de maatregelen effect hebben.
7. Neem contact op met je arts of diabetesverpleegkundige: Als je bloedsuikerspiegel ondanks de maatregelen hoog blijft of als je je ziek voelt, neem dan contact op met je zorgverlener.

Het Verschil in een Notendop

Het belangrijkste verschil tussen een hypo en een hyper is de bloedsuikerspiegel. Bij een hypo is de bloedsuikerspiegel te laag, terwijl deze bij een hyper te hoog is. De symptomen en de behandeling van beide aandoeningen zijn dan ook verschillend.

Hier een kort overzicht:

• Hypo: Lage bloedsuikerspiegel (< 4 mmol/L), symptomen zoals trillen, zweten, duizeligheid, behandelen met snelle suikers.
• Hyper: Hoge bloedsuikerspiegel (hoger dan streefwaarde), symptomen zoals dorst, veel plassen, vermoeidheid, behandelen met insuline (indien van toepassing), water drinken, bewegen (indien van toepassing).

Belangrijk om te Onthouden

Het is essentieel om te leren herkennen wanneer je een hypo of een hyper hebt. Door je bloedsuikerspiegel regelmatig te controleren en de symptomen te leren kennen, kun je snel handelen en complicaties voorkomen. Werk nauw samen met je arts of diabetesverpleegkundige om een persoonlijk behandelplan op te stellen dat past bij jouw behoeften.

Preventie is key! Door je dieet, lichaamsbeweging en medicatie (indien van toepassing) goed in de gaten te houden, kun je de kans op hypo's en hypers aanzienlijk verkleinen. Een stabiele bloedsuikerspiegel draagt bij aan een betere levenskwaliteit en vermindert het risico op lange termijn complicaties van diabetes.

Dit artikel is bedoeld ter informatie en vervangt geen professioneel medisch advies. Raadpleeg altijd je arts of diabetesverpleegkundige voor persoonlijk advies en behandeling.