Verschil Tussen Orkaan En Tornado

Het weer kan soms extreme vormen aannemen, en twee van de meest gevreesde weersfenomenen zijn orkanen en tornado's. Hoewel beide in staat zijn tot immense verwoesting, zijn het fundamenteel verschillende gebeurtenissen met verschillende kenmerken, oorzaken en geografische locaties. Dit artikel duikt in de details en legt de belangrijkste verschillen tussen een orkaan en een tornado uit.

Verschillen in Vorming en Schaal

Ontstaan en Energiebron

Orkanen, ook wel tyfoons of cyclonen genoemd afhankelijk van hun geografische locatie, zijn grootschalige roterende storms die zich vormen boven warm oceaanwater. Hun energie halen ze uit de condensatie van waterdamp, waardoor latente warmte vrijkomt die de storm verder voedt. Een orkaan vereist water van minstens 26.5 graden Celsius om te kunnen ontstaan. Deze warme oceaan dient als een eindeloze brandstoftoevoer, waardoor de orkaan kan groeien en intensiveren.

Tornado's daarentegen zijn veel kleinschaliger en ontstaan meestal boven land. Ze zijn vaak het resultaat van hevige onweersbuien, specifiek supercellen, die ontstaan door botsingen van warme, vochtige lucht en koude, droge lucht. De rotatie ontstaat door de windschering – een verandering in windsnelheid of richting met de hoogte – binnen de onweersbui. Dit creëert een horizontale rol die door de opwaartse luchtstroom (updraft) van de onweersbui verticaal wordt getild, waardoor een roterende kolom ontstaat, de zogenaamde mesocycloon. Als deze mesocycloon zich naar de grond uitstrekt, ontstaat een tornado.

Afmetingen en Levensduur

Een cruciaal verschil is de schaal. Orkanen kunnen een diameter hebben van honderden kilometers. Hun levensduur varieert van enkele dagen tot meer dan twee weken. Ze kunnen enorme afstanden afleggen en een breed gebied treffen. Denk aan de vernietiging die orkaan Katrina in 2005 aanrichtte, of de recente schade door orkaan Ian in Florida. Deze stormen bestreken grote gebieden en hielden meerdere dagen aan.

Tornado's zijn veel kleiner, meestal slechts honderden meters in diameter, en hun levensduur is veel korter, vaak slechts enkele minuten tot maximaal een uur. Hoewel ze kleiner zijn, kunnen de windsnelheden binnen een tornado veel hoger zijn dan die van een orkaan, wat ze extreem gevaarlijk maakt in de directe omgeving.

Windsnelheden en Schade

Intensiteit en Schaalverdeling

De intensiteit van een orkaan wordt gemeten aan de hand van de Saffir-Simpson schaal, die de storm classificeert van categorie 1 (minimaal) tot categorie 5 (catastrofaal) op basis van de maximale aanhoudende windsnelheid. Een categorie 1 orkaan heeft windsnelheden van 119-153 km/u, terwijl een categorie 5 orkaan windsnelheden heeft van meer dan 252 km/u. De schade die orkanen aanrichten, is wijdverspreid en omvat overstromingen, stormvloeden, windschade aan gebouwen en infrastructuur.

De intensiteit van een tornado wordt gemeten aan de hand van de Enhanced Fujita (EF) schaal, die de storm classificeert van EF0 (zwak) tot EF5 (gewelddadig) op basis van de aangerichte schade. De schaal schat de windsnelheden op basis van de schade. Een EF0 tornado heeft windsnelheden van 105-137 km/u, terwijl een EF5 tornado windsnelheden kan bereiken van meer dan 322 km/u. De schade die tornado's aanrichten, is vaak geconcentreerd langs een smal pad, maar kan extreem verwoestend zijn. Het verschil zit hem in de focus; orkanen veroorzaken brede schade, tornado's veroorzaken intense, lokaal begrensde schade.

Soorten Schade

Orkanen veroorzaken veel waterschade door zware regenval en stormvloeden. De stormvloed, een abnormale stijging van het zeewaterniveau veroorzaakt door de winden van de orkaan, is vaak de meest dodelijke aspect. Naast waterschade veroorzaken orkanen ook aanzienlijke windschade aan gebouwen, bomen en infrastructuur. Stel je de verwoesting voor van New Orleans na orkaan Katrina, grotendeels veroorzaakt door de doorbraak van dijken en de daaropvolgende overstromingen.

Tornado's veroorzaken voornamelijk windschade. Door de extreem hoge windsnelheden kunnen huizen volledig worden weggevaagd, auto's door de lucht vliegen en bomen ontworteld worden. De schade is vaak beperkt tot een smal pad, maar binnen dat pad kan de verwoesting totaal zijn. Een goed voorbeeld is de tornado die in 2011 Joplin, Missouri trof, waarbij een groot deel van de stad werd verwoest.

Geografische Locatie en Voorspelbaarheid

Waar Ze Voorkomen

Orkanen komen voor in de tropische regio's van de wereld, over de warme oceanen. Ze worden anders genoemd afhankelijk van de locatie: orkanen in de Atlantische Oceaan en Noordoostelijke Stille Oceaan, tyfoons in de Noordwestelijke Stille Oceaan en cyclonen in de Indische Oceaan en Zuidelijke Stille Oceaan. Deze gebieden zijn vatbaar voor deze stormen vanwege de aanwezigheid van warm oceaanwater.

Tornado's komen het meest voor in de "Tornado Alley" in de Verenigde Staten, een gebied dat zich uitstrekt over de staten Texas, Oklahoma, Kansas, Nebraska, South Dakota en Iowa. Dit gebied is gunstig voor de vorming van tornado's vanwege de botsing van warme, vochtige lucht uit de Golf van Mexico met koude, droge lucht uit Canada en de Rocky Mountains. Tornado's kunnen echter ook in andere delen van de wereld voorkomen, zoals Argentinië, Bangladesh en Australië, maar in mindere mate.

Voorspellingen en Waarschuwingen

De voorspelling van orkanen is de afgelopen decennia aanzienlijk verbeterd. Met behulp van satellieten, vliegtuigen en computermodellen kunnen meteorologen de baan en intensiteit van een orkaan met redelijke nauwkeurigheid voorspellen. Dit geeft gemeenschappen de tijd om zich voor te bereiden en te evacueren. Het National Hurricane Center (NHC) in de Verenigde Staten speelt een cruciale rol bij het volgen en voorspellen van orkanen.

De voorspelling van tornado's is complexer. Hoewel meteorologen gebieden kunnen identificeren met een verhoogd risico op tornado's, is het veel moeilijker om de exacte locatie en het tijdstip van een tornado te voorspellen. Tornado-waarschuwingen worden afgegeven wanneer een tornado is waargenomen of op radar is gedetecteerd. Deze waarschuwingen geven mensen de tijd om beschutting te zoeken.

Overeenkomsten en Gemeenschappelijke Gevaren

Ondanks hun verschillen delen orkanen en tornado's ook enkele overeenkomsten. Beide zijn gewelddadige weersfenomenen die aanzienlijke schade en levensverlies kunnen veroorzaken. Beide worden gekenmerkt door sterke winden en kunnen leiden tot overstromingen (bij orkanen door zware regenval en stormvloeden, bij tornado's door zware regenval die vaak gepaard gaat met de onweersbui die de tornado veroorzaakt). Het is cruciaal om de veiligheidsrichtlijnen voor beide soorten stormen te kennen en te volgen.

Conclusie

Kortom, orkanen en tornado's zijn radicaal verschillende weersystemen. Orkanen zijn grootschalige, langdurige stormen die ontstaan boven warm oceaanwater en wijdverspreide schade veroorzaken. Tornado's zijn kleinschaliger, kortstondige wervelwinden die ontstaan door hevige onweersbuien en extreme, geconcentreerde schade veroorzaken. Het begrijpen van deze verschillen is essentieel voor het nemen van de juiste voorzorgsmaatregelen en het beschermen van uzelf en uw gemeenschap. Blijf geïnformeerd, let op de waarschuwingen en wees voorbereid. Bereid een noodpakket voor, ken veilige schuilplaatsen en zorg dat je op de hoogte bent van de actuele weerberichten in je regio.