Waar Komt Black Friday Vandaan

Black Friday, een fenomeen dat tegenwoordig niet meer weg te denken is uit het Nederlandse en Europese winkelbeeld, markeert de start van het kerstaankopenseizoen. Maar waar komt deze koopjesgekte eigenlijk vandaan? Het is meer dan alleen een dag met grote kortingen; het heeft een interessante geschiedenis die teruggaat naar de Verenigde Staten.

De Oorsprong in de Verenigde Staten

Black Friday vindt zijn oorsprong in de Verenigde Staten en is onlosmakelijk verbonden met Thanksgiving, de Amerikaanse nationale feestdag die traditioneel gevierd wordt op de vierde donderdag van november. De dag erna, de vrijdag na Thanksgiving, is in veel Amerikaanse bedrijven een 'brugdag', een dag waarop werknemers vrijaf nemen. Dit heeft geleid tot een lange weekend vol familie, eten en… winkelen!

Vroege Interpretaties: Van Crisis tot Kans

Er zijn verschillende theorieën over hoe de naam 'Black Friday' is ontstaan. Een van de oudste theorieën dateert uit de 19e eeuw, specifiek 1869. Twee speculanten, Jay Gould en James Fisk, probeerden toen de goudmarkt te manipuleren, wat resulteerde in een financiële paniek op vrijdag 24 september, die bekend werd als "Black Friday". Echter, deze gebeurtenis staat los van de Black Friday die wij kennen.

Een andere, meer gangbare theorie verwijst naar de praktijken van retailers. Vroeger werd het boekhouding van bedrijven met de hand gedaan. Rode inkt werd gebruikt om verlies te registreren, terwijl zwarte inkt winst aanduidde. De vrijdag na Thanksgiving was vaak de dag waarop retailers eindelijk van rode cijfers naar zwarte cijfers gingen, dankzij de toegenomen verkopen tijdens het Thanksgiving-weekend. Dit moment markeerde het begin van de winstgevende periode richting de feestdagen.

De Politie en de Chaos: Een Minder Rooskleurig Verhaal

Een derde theorie, afkomstig uit Philadelphia, geeft een minder rooskleurig beeld. In de jaren '50 en '60 werd de term 'Black Friday' gebruikt door de politie van Philadelphia om de chaotische verkeerssituaties te beschrijven die ontstonden door hordes shoppers die de stad binnenstroomden voor de jaarlijkse Army-Navy football game, die traditioneel op de zaterdag na Thanksgiving werd gespeeld. De politie moest lange diensten draaien om de drukte en overlast te beheersen, wat leidde tot frustratie en de negatieve connotatie van de term.

De Opkomst van Black Friday als Winkeltraditie

Ondanks de verschillende verhalen over de oorsprong, werd Black Friday in de jaren '80 en '90 steeds meer een gevestigde winkeltraditie in de Verenigde Staten. Retailers begonnen te concurreren met steeds grotere kortingen en speciale aanbiedingen om shoppers aan te trekken. Dit leidde tot lange rijen voor de winkels, soms al dagen van tevoren, en incidenten van 'doorbuster' aanbiedingen, waarbij de meest aantrekkelijke deals in beperkte aantallen beschikbaar waren.

De media speelden een cruciale rol in het populariseren van Black Friday. Televisiebeelden van hordes shoppers die winkels bestormden, creëerden een gevoel van urgentie en FOMO (fear of missing out). Het werd een onderdeel van de Amerikaanse cultuur, een ritueel dat net zo belangrijk was als de Thanksgiving-maaltijd zelf.

Cyber Monday: Het Digitale Antwoord

Met de opkomst van internet en online winkelen ontstond er een nieuwe variant: Cyber Monday. Geïntroduceerd in 2005 door Shop.org, was Cyber Monday bedoeld als de online equivalent van Black Friday. Het richtte zich op mensen die geen tijd hadden om fysiek te gaan winkelen en bood hen de mogelijkheid om online te profiteren van kortingen en aanbiedingen. Cyber Monday is inmiddels een van de grootste online winkeldagen ter wereld.

De Internationale Uitbreiding van Black Friday

Het duurde niet lang voordat Black Friday over de grenzen van de Verenigde Staten begon te reiken. Dankzij het internet en de globalisering van de retail, vonden ook andere landen hun weg naar deze dag van koopjesjacht.

Black Friday in Nederland en Europa

In Nederland en Europa is Black Friday pas in de afgelopen 10-15 jaar echt populair geworden. De introductie van grote Amerikaanse retailers zoals Amazon en Apple speelde hierbij een belangrijke rol. Deze bedrijven brachten de Black Friday-cultuur met zich mee en creëerden een hype rondom de dag. Inmiddels doen steeds meer Nederlandse en Europese winkels mee, zowel online als fysiek. De impact is aanzienlijk; in 2022 werd er in Nederland bijvoorbeeld voor meer dan 300 miljoen euro online uitgegeven tijdens Black Friday.

Aanpassingen aan de Lokale Cultuur

Hoewel Black Friday in Europa grotendeels dezelfde kenmerken heeft als in de Verenigde Staten (grote kortingen, speciale aanbiedingen), zijn er ook verschillen. Europese retailers zijn vaak terughoudender met extreem lage prijzen en richten zich meer op langdurige kortingsperiodes. Bovendien is de agressieve winkelcultuur die in de Verenigde Staten soms te zien is, minder aanwezig in Europa. De nadruk ligt meer op online winkelen en een meer georganiseerde aanpak.

Kritiek en Controverse

Black Friday is niet zonder kritiek. Consumentenorganisaties waarschuwen voor nepkortingen en impulsieve aankopen. Er is ook kritiek op de impact van de koopjesgekte op het milieu, aangezien de productie en transport van goederen aanzienlijke CO2-uitstoot veroorzaken. Daarnaast is er discussie over de arbeidsomstandigheden van werknemers in de detailhandel, die lange uren moeten draaien tijdens Black Friday.

De Impact op Kleine Bedrijven

Kleine, lokale bedrijven hebben het vaak moeilijk om te concurreren met de grote kortingen die grote retailers kunnen bieden. Sommige kleine ondernemers kiezen ervoor om niet mee te doen aan Black Friday en zich in plaats daarvan te richten op andere initiatieven, zoals 'Small Business Saturday' (de zaterdag na Thanksgiving) of 'Green Friday', waarbij de nadruk ligt op duurzaamheid en lokale producten.

Conclusie: Black Friday in Perspectief

Black Friday is geëvolueerd van een lokale Amerikaanse traditie naar een wereldwijd fenomeen. Hoewel de oorsprong ervan divers is en de dag niet zonder controverses is, blijft het een belangrijke dag voor retailers en consumenten. Of je nu meedoet aan de koopjesjacht of niet, het is belangrijk om kritisch te blijven en je bewust te zijn van de impact van je aankopen.

Wat zijn jouw plannen voor Black Friday? Ga je op zoek naar de beste deals, of vermijd je de drukte liever? Deel je mening en ervaringen met ons! En onthoud: slim winkelen begint met een goede voorbereiding en bewustwording van je eigen koopgedrag. Check de aanbiedingen vooraf, maak een lijstje en bepaal je budget. Zo voorkom je spijt en profiteer je optimaal van de kortingen!