Waar Komt De Naam Marathon Vandaan

De term "marathon" is vandaag de dag synoniem met een langeafstandswedloop van 42,195 kilometer, een uitputtende test van menselijk uithoudingsvermogen. Maar waar komt deze iconische naam eigenlijk vandaan? Het verhaal achter de naam marathon is doordrenkt van geschiedenis, mythologie en een snufje misverstand. Dit artikel duikt diep in de oorsprong van de naam marathon, ontleedt de historische context en schetst een helder beeld van de gebeurtenissen die tot deze onvergetelijke term hebben geleid.

De Slag bij Marathon: Een Historisch Ankerpunt

De kern van het verhaal ligt in de Slag bij Marathon, die plaatsvond in 490 v.Chr. Deze veldslag was een cruciale confrontatie tussen het Atheense leger en de Perzische strijdkrachten. De Perzen, onder leiding van koning Darius I, landden bij de vlakte van Marathon, ongeveer 42 kilometer ten noordoosten van Athene, met de intentie om de stadstaat Athene te veroveren.

De Atheners, in de minderheid, stonden moedig tegenover de Perzische invasie. Na een felle strijd behaalden de Atheners een verrassende en doorslaggevende overwinning. Dit was een monumentale prestatie, niet alleen omdat het de Perzische opmars stopte, maar ook omdat het de basis legde voor de latere Gouden Eeuw van Athene.

De Legende van Pheidippides

Na de overwinning ontstond de legende van Pheidippides (ook wel Philippides), een Atheense boodschapper of hemerodromos (dagloper). Volgens de meest gangbare versie van het verhaal werd Pheidippides naar Athene gestuurd om het nieuws van de overwinning te brengen. Hij rende de afstand van Marathon naar Athene, kondigde de overwinning aan met de woorden "Νενικήκαμεν!" ("We hebben gewonnen!"), en stortte vervolgens dood neer van uitputting. Dit heroïsche, zij het tragische, verhaal is het fundament van de marathon-legende.

Het is belangrijk op te merken dat deze specifieke versie van het verhaal van Pheidippides pas eeuwen later is opgeschreven. De vroegste verslagen van de Slag bij Marathon, zoals die van Herodotus, maken geen melding van een boodschapper die de hele afstand naar Athene rende en stierf. Herodotus beschrijft wel dat Pheidippides naar Sparta werd gestuurd voorafgaand aan de slag om hulp te vragen, een afstand van ongeveer 240 kilometer, en dat hij dit in slechts twee dagen volbracht. De latere toevoeging van het Marathon-naar-Athene scenario heeft de legende versterkt en de basis gelegd voor de moderne marathon.

De Moderne Marathon: Van Idee tot Olympische Discipline

Hoewel de legende van Pheidippides de inspiratie vormde, duurde het nog eeuwen voordat de marathon als sportieve discipline werd geboren. De moderne marathon is het resultaat van een combinatie van historische fascinatie en de opkomst van de moderne Olympische Spelen.

Michel Bréal en de Eerste Olympische Marathon

De eer voor het bedenken van de marathonwedstrijd komt toe aan de Franse filoloog Michel Bréal. Bréal, een vriend van Pierre de Coubertin, de grondlegger van de moderne Olympische Spelen, stelde voor om een hardloopwedstrijd van Marathon naar Athene op te nemen in het programma van de eerste Olympische Spelen in 1896. Hij wilde hiermee de legende van Pheidippides eren en de historische band tussen de Slag bij Marathon en Athene benadrukken.

De marathon werd meteen een sensatie tijdens de Spelen van 1896 in Athene. De Griekse loper Spyros Louis won de race, waarmee hij de nationale trots aanwakkerde en de legende van de marathon verder versterkte. De afstand van de race in 1896 was ongeveer 40 kilometer, gebaseerd op de geschatte afstand tussen Marathon en het Olympisch Stadion in Athene.

De Standaardisering van de Afstand: 42,195 Kilometer

De afstand van de marathon was in de beginjaren niet consistent. Elke organisatie stelde de afstand enigszins anders vast, afhankelijk van de lokale omstandigheden en de beschikbare routes. Het was pas in 1921 dat de Internationale Amateur Atletiek Federatie (IAAF) de afstand van 42,195 kilometer (26 mijl en 385 yards) officieel vaststelde als de standaard marathonafstand. Deze standaardisering was gebaseerd op de afstand van de marathon tijdens de Olympische Spelen van 1908 in Londen.

Waarom specifiek 42,195 kilometer voor de Olympische Spelen van 1908? Het verhaal gaat dat de Britse koninklijke familie wilde dat de race vanuit Windsor Castle zou starten, zodat de koninklijke kinderen de start konden zien. De finish werd in het Olympisch Stadion geplaatst. De exacte afstand tussen Windsor Castle en het Olympisch Stadion bleek 42,195 kilometer te zijn. Hoewel dit verhaal vaak wordt verteld, is er geen sluitend bewijs om het te bevestigen. Wat zeker is, is dat deze afstand werd vastgesteld en uiteindelijk de wereldwijde standaard werd.

Van Legende naar Wereldwijd Fenomeen

Vandaag de dag is de marathon meer dan alleen een race; het is een symbool van menselijk uithoudingsvermogen, toewijding en wilskracht. Miljoenen mensen over de hele wereld trainen en lopen marathons, van de prestigieuze World Marathon Majors (zoals Boston, Londen, Berlijn, Chicago, New York en Tokio) tot kleinere, lokale evenementen. De marathon heeft een enorme aantrekkingskracht, omdat het een uitdaging biedt die zowel fysiek als mentaal veeleisend is.

Marathon Records en Inspirerende Voorbeelden

De afgelopen decennia hebben we getuige mogen zijn van ongelooflijke prestaties in de marathon. Eliud Kipchoge, de Keniaanse marathonloper, heeft de sport revolutionair veranderd. Hij is de huidige wereldrecordhouder met een tijd van 2:01:09 (Berlijn, 2022). Daarnaast is hij de enige persoon die een marathon heeft gelopen in minder dan twee uur (1:59:40 in een niet-officiële race in Wenen in 2019). Deze prestaties laten zien waartoe de mens in staat is met de juiste training, mentaliteit en toewijding.

Naast de professionele atleten zijn er talloze amateur-lopers die inspireren met hun persoonlijke verhalen en prestaties. Mensen van alle leeftijden, achtergronden en fysieke vermogens voltooien marathons, vaak voor het goede doel of om persoonlijke obstakels te overwinnen. Deze verhalen onderstrepen de universele aantrekkingskracht van de marathon en de kracht van de menselijke geest.

Conclusie: Een Eeuwenoude Naam, Een Blijvende Betekenis

De naam "marathon" vindt zijn oorsprong in de Slag bij Marathon en de legende van Pheidippides. Hoewel de historische details misschien niet volledig overeenkomen met de moderne interpretatie, blijft de essentie van het verhaal overeind: een langeafstandloop die de overwinning en het doorzettingsvermogen symboliseert. Van de eerste Olympische marathon in 1896 tot de wereldwijde populariteit van de sport vandaag de dag, de marathon heeft een rijke en fascinerende geschiedenis.

De volgende keer dat je een marathonloper over de finish ziet komen, denk dan aan de eeuwenoude legende die deze sport inspireert. Denk aan de moed en het uithoudingsvermogen van Pheidippides, en aan de duizenden atleten die zijn voetstappen volgen. Of je nu zelf een marathon wilt lopen, of gewoon de prestaties van anderen bewondert, de marathon blijft een krachtig symbool van menselijke potentie en de triomf van de geest. Wie weet, misschien inspireert dit artikel je om je eigen grenzen te verleggen en een nieuwe uitdaging aan te gaan!