Waar Komt Sint Nicolaas Vandaan

Kent u het gevoel? De opwinding van kinderen die vol verwachting hun schoen zetten, hopend op een klein cadeautje van Sinterklaas. Maar heeft u zich ooit afgevraagd waar deze geliefde kindervriend eigenlijk vandaan komt? Het verhaal achter Sinterklaas is rijker en complexer dan u wellicht denkt, een fascinerende reis door de tijd en verschillende culturen.

De Historische Basis: Nicolaas van Myra

De wortels van Sinterklaas liggen in de 4e eeuw in Turkije, in de stad Myra (het huidige Demre). Daar leefde Nicolaas van Myra, een bisschop die bekend stond om zijn grote vrijgevigheid en goede daden. Er zijn verschillende legendes over hem overgeleverd, die het fundament vormen van het Sinterklaasverhaal zoals wij dat nu kennen.

Een van de bekendste verhalen is die van de drie arme meisjes die door hun vader aan de prostitutie dreigden te worden verkocht. Nicolaas zou hen in het geheim hebben geholpen door 's nachts drie zakken goud door het raam (of de schoorsteen, in sommige versies) te gooien, genoeg als bruidsschat. Dit verhaal is een belangrijk element in het beeld van Sinterklaas als de beschermer van kinderen en de helper in nood.

Na zijn dood op 6 december (een datum die nog steeds centraal staat in de Sinterklaasviering) werd Nicolaas heilig verklaard en groeide zijn reputatie als beschermheilige van onder andere kinderen, zeelieden en kooplieden. Zijn verering verspreidde zich snel over heel Europa.

De Verspreiding van de Sinterklaasviering

De verering van Sint Nicolaas kwam in de Middeleeuwen naar Nederland. Zoals historicus Herman Pleij in zijn boeken heeft beschreven, vermengde de religieuze figuur zich hier met voorchristelijke gebruiken en folklore. Dit leidde tot de ontwikkeling van de Sinterklaasviering zoals wij die nu kennen.

In de 15e en 16e eeuw was Sinterklaas al een bekende figuur in de Lage Landen. Er waren Sint Nicolaasmarkten, waar kinderen cadeautjes kregen en lekkernijen werden verkocht. Ook werden er Sinterklaasspelen opgevoerd, waarin de heilige werd geëerd.

De Reformatie in de 16e eeuw had een impact op de Sinterklaasviering. In protestantse gebieden werd de heiligenverering afgekeurd, maar de populariteit van Sinterklaas was te groot om helemaal te verdwijnen. De viering werd vaak in het geheim voortgezet, soms met een meer seculier karakter.

De Ontwikkeling van Sinterklaas in Nederland

In de 19e eeuw kreeg de Sinterklaasviering in Nederland zijn huidige vorm. De onderwijzer Jan Schenkman schreef in 1850 het boekje "Sint Nicolaas en zijn knecht", waarin hij het verhaal verder uitwerkte en elementen toevoegde die nu onlosmakelijk verbonden zijn met Sinterklaas.

Schenkman introduceerde onder andere de stoomboot uit Spanje, het paard Amerigo (oorspronkelijk Schimmel genoemd) en de figuur van Zwarte Piet. Hoewel de rol van Zwarte Piet tegenwoordig onderwerp van veel discussie is (waarover later meer), heeft Schenkman een belangrijke bijdrage geleverd aan het Sinterklaasfeest zoals we het nu kennen.

In de 20e eeuw werd de Sinterklaasviering steeds verder gecommercialiseerd. De reclame-industrie omarmde Sinterklaas en er verschenen talloze Sinterklaasproducten in de winkels. De televisie speelde ook een belangrijke rol in de verspreiding van het Sinterklaasverhaal, met bekende programma's zoals het Sinterklaasjournaal.

De Rol van Zwarte Piet: Een Pijnlijk Onderwerp

De figuur van Zwarte Piet is de laatste jaren onderwerp van intensieve discussies. Veel mensen ervaren Zwarte Piet als een racistische karikatuur van zwarte mensen, gebaseerd op koloniale stereotypen. Dit sentiment wordt ondersteund door diverse studies en rapporten van organisaties zoals de Verenigde Naties.

Anderen benadrukken de traditionele rol van Zwarte Piet als een vrolijke helper van Sinterklaas, zonder racistische intenties. Deze groep wil graag vasthouden aan de vertrouwde tradities en de beleving van de kindertijd.

Het is duidelijk dat er geen consensus is over de rol van Zwarte Piet. Veel scholen, gemeenten en winkels hebben inmiddels aanpassingen gedaan aan de uitbeelding van Zwarte Piet, bijvoorbeeld door roetveegpieten te introduceren of door de rol van Zwarte Piet helemaal te schrappen. Het is een proces van verandering en aanpassing, waarbij rekening gehouden moet worden met de gevoelens van alle betrokkenen.

Sinterklaas Wereldwijd

De Sinterklaasviering is niet uniek voor Nederland. In Vlaanderen wordt Sinterklaas ook groots gevierd. In andere landen zijn er vergelijkbare tradities, die vaak hun oorsprong vinden in de verering van Sint Nicolaas.

In Duitsland bijvoorbeeld, komt Sankt Nikolaus op 6 december langs om brave kinderen te belonen. Hij wordt vaak vergezeld door Knecht Ruprecht, een figuur die vergelijkbaar is met Zwarte Piet. In Oostenrijk is er de Krampus, een angstaanjagende figuur die stoute kinderen straft.

Ook in de Verenigde Staten is er een afgeleide van Sinterklaas: Santa Claus. Deze figuur is gebaseerd op de Nederlandse Sinterklaas, maar heeft zich in de loop der tijd ontwikkeld tot een eigen iconische figuur, die vooral bekend staat om zijn rol tijdens Kerstmis.

Sinterklaas Vandaag: Traditie en Vernieuwing

De Sinterklaasviering is een levende traditie, die voortdurend in beweging is. Er is ruimte voor vernieuwing en aanpassing, zonder de essentie van het feest te verliezen: de vrijgevigheid, de spanning en de vreugde.

Hoe kunt u zelf bijdragen aan een mooie en inclusieve Sinterklaasviering? Hier zijn een paar praktische tips:

• Wees open voor verandering: Sta open voor nieuwe manieren om Sinterklaas te vieren, die recht doen aan de gevoelens van iedereen.
• Praat met uw kinderen: Leg uit waar de discussie over Zwarte Piet over gaat en luister naar hun vragen en meningen.
• Focus op de kernwaarden: Benadruk de positieve aspecten van Sinterklaas, zoals de vrijgevigheid en het delen.
• Kies inclusieve materialen: Kies voor Sinterklaasboeken en -versieringen die een diverse representatie bieden.
• Creëer uw eigen tradities: Voel u vrij om uw eigen Sinterklaastradities te creëren, die passen bij uw gezin en uw waarden.

De Sinterklaasviering is meer dan alleen cadeautjes en snoepgoed. Het is een moment van samenzijn, van verhalen delen en van het creëren van herinneringen. Door open te staan voor vernieuwing en door de kernwaarden van het feest te koesteren, kunnen we ervoor zorgen dat Sinterklaas een feest blijft voor alle kinderen.

Dus, de volgende keer dat u de schoen van uw kind ziet staan, denk dan aan de rijke geschiedenis en de vele verhalen die schuilgaan achter deze geliefde traditie. Een traditie die, net als de kinderen zelf, voortdurend in ontwikkeling is.