Wanneer Is Het Allerzielen En Allerheiligen

De overgang van oktober naar november is een periode die in veel culturen gekenmerkt wordt door bezinning en herdenking. In de katholieke traditie spelen Allerheiligen en Allerzielen hierin een cruciale rol. Vaak worden deze dagen in één adem genoemd, maar er is een significant verschil in hun betekenis en viering. Dit artikel duikt dieper in op de achtergrond van deze twee belangrijke dagen: wanneer vallen ze? Wat is de oorsprong en betekenis? En hoe worden ze tegenwoordig gevierd?

Wanneer vinden Allerheiligen en Allerzielen plaats?

Allerheiligen wordt gevierd op 1 november. Dit is een vaste datum. De dag erna, op 2 november, is het Allerzielen. Deze opeenvolging is belangrijk om de context van beide dagen te begrijpen.

Allerheiligen: Een eerbetoon aan alle heiligen

Allerheiligen, ook wel ‘hoogfeest van alle heiligen’ genoemd, is een dag waarop de Rooms-Katholieke Kerk alle heiligen eert. Het gaat niet alleen om de officieel gecanoniseerde heiligen die met naam bekend zijn, maar ook om de ontelbare ‘heiligen’ waarvan de namen niet bekend zijn. Dit zijn de mensen die een uitzonderlijk christelijk leven hebben geleid en nu in de hemel zijn. In sommige landen, waaronder delen van Duitsland, Oostenrijk en Spanje, is Allerheiligen een officiële feestdag. Dit betekent dat veel mensen vrij zijn en de gelegenheid hebben om de mis bij te wonen en hun dierbaren te bezoeken op de begraafplaats.

De oorsprong van Allerheiligen gaat terug tot de 4e eeuw. Aanvankelijk werd het gevierd op verschillende data, maar in de 8e eeuw werd 1 november officieel vastgesteld door paus Gregorius IV als de datum voor dit feest. De keuze voor deze datum zou verband kunnen houden met oude heidense gebruiken rond die tijd, zoals het Keltische Samhain-festival, waarbij de overgang van zomer naar winter werd gemarkeerd en de geesten van de overledenen werden herdacht. Door Allerheiligen rond dezelfde tijd te plaatsen, kon de Kerk deze bestaande gebruiken mogelijk een christelijke invulling geven.

Allerzielen: Gebed voor de overledenen

Allerzielen, de dag na Allerheiligen, is specifiek gewijd aan het gedenken en bidden voor de zielen van alle overledenen, met name degenen die nog niet in de hemel zijn en zich nog in het vagevuur bevinden. Het vagevuur is volgens de katholieke leer een staat van zuivering waarin de zielen van overledenen worden gereinigd van zonden voordat ze de hemel kunnen binnengaan. Door te bidden en missen op te dragen voor deze zielen, hopen gelovigen hun lijden te verzachten en hun doorgang naar de hemel te bespoedigen.

De traditie van Allerzielen dateert uit de 10e eeuw en werd geïntroduceerd door de benedictijnse abt Odilo van Cluny. Hij bepaalde dat op 2 november in alle kloosters van Cluny gebeden moest worden voor de overledenen. Dit gebruik verspreidde zich snel over de rest van de katholieke wereld. Het is een dag van sereniteit en reflectie, waarop veel mensen hun dierbaren herdenken en hun graven bezoeken. De graven worden vaak versierd met bloemen en kaarsen, symbolen van hoop en eeuwig licht.

Het onderscheid tussen Allerheiligen en Allerzielen

Hoewel beide dagen te maken hebben met de herdenking van overledenen, is het belangrijk het verschil te benadrukken: Allerheiligen eert alle heiligen, degenen die al in de hemel zijn, terwijl Allerzielen gericht is op het bidden voor de zielen van alle overledenen, met name degenen die zich nog in het vagevuur bevinden. Allerheiligen is een feestelijke dag waarop de glorie van de heiligen wordt gevierd, terwijl Allerzielen een dag van rouw en gebed is.

In de praktijk overlappen de vieringen vaak. Veel mensen bezoeken op beide dagen de begraafplaats, maar de intentie verschilt. Op Allerheiligen herdenken ze hun dierbaren als inspirerende voorbeelden, terwijl ze op Allerzielen specifiek voor hen bidden.

Hoe worden Allerheiligen en Allerzielen gevierd?

De vieringen van Allerheiligen en Allerzielen variëren van land tot land en zelfs van regio tot regio. Over het algemeen zijn er echter enkele gemeenschappelijke elementen:

• Kerkdiensten: Op beide dagen worden er speciale kerkdiensten gehouden. Op Allerheiligen worden de heiligen geëerd met lofzangen en gebeden. Op Allerzielen worden er missen opgedragen voor de overledenen en worden de namen van dierbaren herdacht.
• Bezoek aan begraafplaatsen: Het bezoeken van begraafplaatsen is een belangrijke traditie op Allerheiligen en Allerzielen. Graven worden schoongemaakt en versierd met bloemen, kransen en kaarsen.
• Kaarsen aansteken: Het aansteken van kaarsen is een symbolische handeling die vaak wordt verricht op de graven van dierbaren. De kaarsen symboliseren het eeuwige licht en de hoop op een eeuwig leven.
• Familiebijeenkomsten: In sommige culturen komen families samen om te eten en herinneringen op te halen aan overleden dierbaren. Dit kan gepaard gaan met het bekijken van foto's en het delen van verhalen.
• Speciale gerechten: In sommige regio's worden er speciale gerechten bereid ter ere van de overledenen. Dit kan variëren van koekjes in de vorm van botten tot brood dat is versierd met kruisen.

Real-world voorbeelden en data

In Polen, bijvoorbeeld, is Allerheiligen een nationale feestdag die zeer serieus wordt genomen. De begraafplaatsen zijn prachtig verlicht met duizenden kaarsen en er heerst een serene sfeer. Uit enquêtes blijkt dat meer dan 80% van de Polen op Allerheiligen de begraafplaats bezoekt.

In Mexico wordt Allerzielen gecombineerd met oude inheemse tradities en gevierd als Día de Muertos (Dag van de Doden). Families bouwen altaren (ofrendas) voor hun overleden dierbaren, versierd met foto's, bloemen (vooral goudsbloemen), kaarsen, voedsel en drank. De geesten van de overledenen worden symbolisch verwelkomd en geëerd.

In de Filipijnen is Allerzielen, of Undas zoals het lokaal bekend staat, een belangrijk familie-evenement. Families kamperen vaak op de begraafplaatsen om bij hun overleden dierbaren te zijn. Ze eten, drinken, zingen en spelen spelletjes. Het is een levendige en uitbundige viering van het leven en de herinnering aan de overledenen.

Hoewel de vieringen per land verschillen, delen ze allemaal een gemeenschappelijke basis: het herdenken van de overledenen en het koesteren van de herinnering aan hen. In een seculiere samenleving lijkt de religieuze betekenis van Allerheiligen en Allerzielen misschien minder prominent, maar de behoefte aan herdenking en rouwverwerking blijft bestaan.

Conclusie

Allerheiligen en Allerzielen zijn twee belangrijke dagen in de katholieke traditie, die respectievelijk op 1 en 2 november worden gevierd. Allerheiligen eert alle heiligen, terwijl Allerzielen gericht is op het bidden voor de zielen van de overledenen. De vieringen variëren wereldwijd, maar hebben gemeenschappelijk dat ze herdenking en respect voor de overledenen centraal stellen.

Of u nu religieus bent of niet, de periode rond Allerheiligen en Allerzielen kan een moment zijn om stil te staan bij het leven en de dood, om dierbaren te herdenken en om de betekenis van vergankelijkheid te overwegen. Neem de tijd om na te denken over de mensen die u dierbaar zijn en om de herinnering aan hen levend te houden.