Wat Betekent Alat Bij Bloedonderzoek

Voelt u zich soms moe, zwak, of heeft u last van buikpijn zonder duidelijke reden? Misschien heeft uw dokter een bloedonderzoek aangevraagd en stond daar de afkorting "ALAT" bij. Veel mensen voelen zich dan onzeker, want wat betekent dat nu eigenlijk? Geen zorgen, u bent niet de enige. In dit artikel leggen we u op een begrijpelijke manier uit wat ALAT is, wat het betekent als de waarde afwijkend is, en wat u kunt doen.

Wat is ALAT en waar wordt het voor gebruikt?

ALAT staat voor Alanine Aminotransferase, ook wel bekend als GPT (Glutamaat-pyruvaattransaminase). Het is een enzym dat voornamelijk in de lever voorkomt. Een klein beetje ALAT bevindt zich ook in de spieren en de nieren, maar de lever is de belangrijkste bron.

De voornaamste functie van ALAT is om aminozuren (de bouwstenen van eiwitten) te helpen omzetten in andere stoffen die het lichaam nodig heeft. Het speelt een cruciale rol in de stofwisseling.

Waarom wordt ALAT dan gemeten in een bloedonderzoek? Omdat het een goede indicator is voor de gezondheid van uw lever. Wanneer levercellen beschadigd raken, bijvoorbeeld door een ontsteking of een infectie, komt ALAT vrij in de bloedbaan. Een verhoogde ALAT-waarde kan dus wijzen op een probleem met uw lever.

Waarom wordt de ALAT-waarde gemeten?

Uw arts kan een ALAT-test aanvragen om verschillende redenen:

Als onderdeel van een routinecheck: Soms wordt ALAT gemeten als onderdeel van een algemeen bloedonderzoek om een beeld te krijgen van uw algehele gezondheid.
Bij vermoeden van leverproblemen: Als u symptomen heeft die kunnen wijzen op leveraandoeningen, zoals vermoeidheid, geelzucht (gele verkleuring van de huid en ogen), donkere urine, lichte ontlasting, buikpijn, of misselijkheid, kan de ALAT-waarde worden gecontroleerd.
Om het effect van medicatie te controleren: Sommige medicijnen kunnen de lever beschadigen. Als u dergelijke medicatie gebruikt, kan uw arts regelmatig uw ALAT-waarde controleren om te zien of de medicatie de lever niet aantast.
Om de voortgang van een leveraandoening te volgen: Als u al bekend bent met een leveraandoening, zoals hepatitis, kan de ALAT-waarde worden gebruikt om te zien hoe de ziekte verloopt en of de behandeling aanslaat.

Wat zijn normale ALAT-waarden?

De normale ALAT-waarde kan licht variëren afhankelijk van het laboratorium dat de test uitvoert, maar over het algemeen geldt:

Normale ALAT-waarde:

Mannen: 10-50 U/L (Units per liter)
Vrouwen: 7-35 U/L (Units per liter)

Het is belangrijk om te onthouden dat deze waarden slechts een indicatie zijn. Uw arts zal uw ALAT-waarde altijd in context bekijken, samen met andere testresultaten en uw persoonlijke gezondheidsgeschiedenis.

Wat betekent een verhoogde ALAT-waarde?

Een verhoogde ALAT-waarde betekent dat er meer ALAT in uw bloed zit dan normaal. Dit wijst meestal op een beschadiging van de levercellen. De mate van verhoging kan een indicatie geven van de ernst van de leverbeschadiging. Een licht verhoogde waarde is niet altijd reden tot paniek, maar moet wel verder onderzocht worden.

Mogelijke oorzaken van een verhoogde ALAT-waarde:

Leverontsteking (Hepatitis): Dit kan veroorzaakt worden door virussen (hepatitis A, B, C), alcoholmisbruik, auto-immuunziekten, of medicatie. Hepatitis is een van de meest voorkomende oorzaken van verhoogde ALAT-waarden.
Alcoholgebruik: Overmatig alcoholgebruik kan leiden tot leverschade en een verhoogde ALAT-waarde.
Medicatie: Sommige medicijnen, zoals paracetamol (in hoge doseringen), statines (cholesterolverlagers), en bepaalde antibiotica, kunnen de lever beschadigen en de ALAT-waarde verhogen.
Niet-alcoholische vette leverziekte (NAFLD): Dit is een aandoening waarbij er vet ophoopt in de lever, niet veroorzaakt door alcohol. Het is steeds vaker voorkomend, vooral bij mensen met overgewicht, diabetes, of een hoog cholesterolgehalte.
Levercirrose: Dit is een ernstige aandoening waarbij de lever beschadigd is en littekenweefsel vormt.
Galwegproblemen: Verstopping van de galwegen kan leiden tot een ophoping van gal in de lever, wat leverbeschadiging kan veroorzaken.
Hartfalen: Ernstig hartfalen kan leiden tot een verminderde bloedtoevoer naar de lever, wat leverbeschadiging kan veroorzaken.
Spierbeschadiging: Hoewel ALAT voornamelijk in de lever voorkomt, kan ernstige spierbeschadiging (bijvoorbeeld door intensieve training of een ongeluk) ook leiden tot een licht verhoogde ALAT-waarde.

Wat gebeurt er als mijn ALAT-waarde te hoog is?

Als uw ALAT-waarde te hoog is, zal uw arts waarschijnlijk vervolgonderzoek aanvragen om de oorzaak te achterhalen. Dit kan bijvoorbeeld een herhaling van de ALAT-test zijn, of andere bloedonderzoeken om de leverfunctie verder te beoordelen (zoals ASAT, bilirubine, alkalische fosfatase). Soms is een echo van de lever of zelfs een leverbiopsie nodig om de oorzaak vast te stellen.

De behandeling is afhankelijk van de oorzaak van de verhoogde ALAT-waarde. Als de oorzaak bijvoorbeeld alcoholmisbruik is, zal uw arts u adviseren om te stoppen met alcohol drinken. Als de oorzaak medicatie is, kan uw arts de dosering aanpassen of de medicatie vervangen. Bij hepatitis zal de behandeling afhankelijk zijn van het type hepatitis.

Wat kan ik zelf doen?

Er zijn een aantal dingen die u zelf kunt doen om uw lever gezond te houden en de ALAT-waarde te verbeteren:

Matig uw alcoholgebruik: Beperk uw alcoholinname tot de aanbevolen hoeveelheden (maximaal 1 alcoholische consumptie per dag voor vrouwen en maximaal 2 voor mannen).
Eet gezond: Kies voor een gevarieerde voeding met veel groenten, fruit en volkoren producten. Vermijd bewerkte voedingsmiddelen, suikerrijke dranken en transvetten.
Beweeg regelmatig: Regelmatige lichaamsbeweging helpt om uw gewicht op peil te houden en de leverfunctie te verbeteren.
Wees voorzichtig met medicatie: Gebruik medicatie alleen op doktersvoorschrift en volg de aanwijzingen van uw arts nauwkeurig op.
Vermijd giftige stoffen: Probeer contact met giftige stoffen, zoals pesticiden en oplosmiddelen, te vermijden.
Drink voldoende water: Voldoende water drinken is belangrijk voor de algehele gezondheid en helpt de lever om afvalstoffen af te voeren.

Samenvatting

Een verhoogde ALAT-waarde kan wijzen op een probleem met uw lever. Het is belangrijk om de oorzaak te achterhalen en de juiste behandeling te krijgen. Door een gezonde levensstijl te volgen, kunt u uw lever gezond houden en de ALAT-waarde verbeteren. Raadpleeg altijd uw arts voor een persoonlijk advies en behandeling.

Disclaimer: Dit artikel is bedoeld voor informatieve doeleinden en is geen vervanging voor professioneel medisch advies. Neem bij gezondheidsproblemen altijd contact op met uw arts.