Wat Gebeurt Er Als Je Teveel Paracetamol Gebruikt

Heb je ooit hoofdpijn gehad die zo hardnekkig was dat je geneigd was om een extra paracetamol te nemen? Je bent niet de enige. Veel mensen grijpen naar paracetamol voor pijnverlichting, en terecht, het is een effectief en veilig middel als het correct wordt gebruikt. Maar wat gebeurt er echt als je de aanbevolen dosis overschrijdt? Het antwoord is ernstiger dan je misschien denkt, en het is belangrijk om de risico's te kennen.

De Kracht van Paracetamol: Wanneer is het Veilig?

Paracetamol, ook bekend als acetaminophen, is een veelgebruikte pijnstiller en koortsverlagend middel. Het werkt door de productie van prostaglandinen te remmen, stoffen die betrokken zijn bij pijn en ontsteking. Wanneer je het correct gebruikt, kan paracetamol een uitkomst zijn bij bijvoorbeeld hoofdpijn, spierpijn, menstruatiepijn en koorts.

De aanbevolen dosis voor volwassenen is meestal 500 mg tot 1000 mg per keer, met een maximum van 4000 mg per dag. Voor kinderen is de dosering afhankelijk van hun gewicht en leeftijd. Het is cruciaal om altijd de bijsluiter te lezen of je arts te raadplegen voor de juiste dosering, vooral bij kinderen.

Belangrijk: Neem paracetamol nooit langer dan een paar dagen achter elkaar zonder overleg met je arts. Chronisch gebruik, zelfs binnen de aanbevolen dosering, kan ook risico's met zich meebrengen.

Wat Er Gebeurt bij een Overdosis Paracetamol

Een overdosis paracetamol, al dan niet opzettelijk, is een ernstige medische noodsituatie. Het probleem is dat de symptomen van een overdosis in eerste instantie vaak mild en vaag zijn, waardoor het lastig kan zijn om de ernst van de situatie te herkennen.

De eerste 24 uur: Na het innemen van een te grote dosis paracetamol kunnen symptomen optreden zoals misselijkheid, braken, buikpijn en verlies van eetlust. Soms zijn er helemaal geen symptomen. Dit is juist het gevaarlijke, omdat mensen denken dat er niets aan de hand is.

De volgende 24-72 uur: In deze fase begint de ernstige schade aan de lever zich te ontwikkelen. De lever is het orgaan dat paracetamol afbreekt, en bij een overdosis kan de lever overbelast raken en beschadigd worden. Symptomen in deze fase kunnen zijn: pijn in de rechter bovenbuik, geelzucht (gele verkleuring van de huid en ogen), en vermoeidheid.

Na 72-96 uur: Dit is de kritieke fase. Leverfalen kan optreden, wat levensbedreigend is. Symptomen in deze fase kunnen zijn: verwardheid, bloedingen, coma en uiteindelijk overlijden.

Waarom is de Lever zo Kwetsbaar? Wanneer paracetamol wordt afgebroken, ontstaat er een giftige stof, NAPQI. Normaal gesproken wordt NAPQI snel onschadelijk gemaakt door een stof in de lever, glutathion. Bij een overdosis raakt de glutathionvoorraad uitgeput, waardoor NAPQI zich ophoopt en de levercellen beschadigt.

De cijfers liegen er niet om:

Paracetamol overdoseringen zijn een significant probleem. Volgens de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC) komen jaarlijks honderden mensen in het ziekenhuis terecht door een paracetamol overdosis. Helaas overlijden ook mensen aan de gevolgen van een dergelijke overdosis.

Een studie gepubliceerd in het British Journal of Clinical Pharmacology toonde aan dat zelfs herhaalde inname van marginaal hogere doses paracetamol dan aanbevolen (bijvoorbeeld 1-2 tabletten meer per dag gedurende een paar dagen) leverbeschadiging kan veroorzaken, vooral bij mensen met onderliggende leverproblemen of alcoholgebruik.

Risicofactoren voor Paracetamol Overdosis

Sommige mensen lopen een hoger risico op leverbeschadiging door paracetamol dan anderen. Factoren die het risico verhogen zijn onder meer:

• Alcoholgebruik: Alcohol kan de lever beschadigen en de afbraak van paracetamol beïnvloeden, waardoor er meer van de giftige stof NAPQI ontstaat.
• Leveraandoeningen: Mensen met bestaande leveraandoeningen, zoals hepatitis of cirrose, zijn gevoeliger voor de schadelijke effecten van paracetamol.
• Ondervoeding: Een tekort aan voedingsstoffen, met name glutathion, kan de lever minder goed in staat stellen om NAPQI onschadelijk te maken.
• Gebruik van bepaalde medicijnen: Sommige medicijnen, zoals bepaalde antibiotica en anti-epileptica, kunnen de afbraak van paracetamol beïnvloeden.
• Zelfmoordneigingen: Hoewel niet altijd het geval, is een overdosis paracetamol soms een (poging tot) zelfdoding.

Wat te Doen bij een Vermoeden van een Overdosis

Als je vermoedt dat je of iemand anders een overdosis paracetamol heeft genomen, is het cruciaal om onmiddellijk medische hulp te zoeken. Wacht niet tot de symptomen erger worden!

1. Bel direct 112: Leg de situatie uit en volg de instructies van de centralist.
2. Geef zo nauwkeurig mogelijk aan: Hoeveel paracetamol is er ingenomen, wanneer is het ingenomen en wat zijn de symptomen?
3. Neem de verpakking mee: Dit helpt de artsen om de exacte samenstelling en sterkte van de paracetamol te bepalen.

De behandeling van een paracetamol overdosis omvat meestal het toedienen van N-acetylcysteïne (NAC), een stof die de glutathionvoorraad in de lever aanvult en NAPQI onschadelijk maakt. NAC is het meest effectief als het zo snel mogelijk na de overdosis wordt toegediend, idealiter binnen 8 uur.

Afhankelijk van de ernst van de leverbeschadiging kan verdere behandeling in het ziekenhuis noodzakelijk zijn, zoals ondersteuning van de vitale functies en monitoring van de leverfunctie.

Praktische Tips om een Overdosis te Voorkomen

Voorkomen is altijd beter dan genezen. Hier zijn enkele praktische tips om een paracetamol overdosis te voorkomen:

• Lees de bijsluiter zorgvuldig: Zorg dat je de aanbevolen dosering en de maximale dagelijkse dosis begrijpt.
• Gebruik een maatbeker of doseerspuit: Vooral bij kinderen is het belangrijk om de dosis nauwkeurig af te meten.
• Combineer niet met andere paracetamol bevattende producten: Veel verkoudheidsmiddelen en pijnstillers bevatten ook paracetamol. Let hier goed op om dubbele dosering te voorkomen. Lees altijd de ingrediëntenlijst!
• Wees voorzichtig met alcohol: Vermijd alcoholgebruik tijdens het gebruik van paracetamol, of beperk het tot een minimum.
• Raadpleeg je arts of apotheker: Als je twijfelt over de juiste dosering of als je andere medicijnen gebruikt, vraag dan advies aan je arts of apotheker.
• Berg medicijnen veilig op: Bewaar paracetamol buiten bereik van kinderen, om te voorkomen dat ze per ongeluk een overdosis innemen.
• Documenteer je medicijngebruik: Noteer wanneer je paracetamol hebt ingenomen en hoeveel, om te voorkomen dat je per ongeluk te veel inneemt.

Paracetamol en Zelfmedicatie: Wees Kritisch

Paracetamol is vrij verkrijgbaar, wat het gemakkelijk maakt om te gebruiken voor zelfmedicatie. Hoewel dit handig kan zijn, is het belangrijk om kritisch te blijven en niet te vertrouwen op paracetamol als een oplossing voor elk pijntje. Als je regelmatig pijn hebt, is het belangrijk om de oorzaak van de pijn te achterhalen en een passende behandeling te zoeken.

Onthoud: Paracetamol is een symptoombestrijder, geen geneesmiddel. Het maskeert de pijn, maar pakt de onderliggende oorzaak niet aan. Chronisch gebruik van paracetamol kan er zelfs voor zorgen dat je een ernstige aandoening mist.

Conclusie

Paracetamol is een effectief en veilig middel bij correct gebruik. Een overdosis kan echter ernstige gevolgen hebben, met leverfalen en zelfs overlijden als mogelijk resultaat. Wees je bewust van de risico's, volg de aanbevolen dosering en zoek onmiddellijk medische hulp bij een vermoeden van een overdosis. Jouw gezondheid is het waard om voorzichtig mee om te gaan.

Door bewust en verantwoordelijk met paracetamol om te gaan, kun je profiteren van de pijnstillende werking zonder onnodige risico's te lopen.