Wat Is De Schijf Van 5

Herken je dat? Je wilt gezonder eten, maar door de bomen zie je het bos niet meer. Allerlei diëten vliegen je om de oren, elk met hun eigen, vaak tegenstrijdige, regels. Waar moet je nu beginnen? Voel je je overweldigd door alle informatie en weet je niet welke keuzes je moet maken om je echt beter te voelen? Je bent niet de enige. Gelukkig is er een handige tool die je kan helpen om een gezonde en evenwichtige voeding samen te stellen: de Schijf van Vijf.

De Schijf van Vijf is een eenvoudig en praktisch model dat is ontwikkeld door het Voedingscentrum. Het geeft je richtlijnen voor een gevarieerde en gezonde voeding, zonder ingewikkelde berekeningen of strikte regels. Zie het als een kompas dat je helpt om de juiste richting te bepalen in de wereld van voeding.

Wat is de Schijf van Vijf?

De Schijf van Vijf is een visuele weergave van de belangrijkste voedingsgroepen die je dagelijks nodig hebt voor een goede gezondheid. Het is geen dieet, maar een hulpmiddel om je te helpen de juiste keuzes te maken. De schijf is opgedeeld in vijf vakken, elk met een eigen categorie voedingsmiddelen:

1. Groente en Fruit

Dit is misschien wel de belangrijkste categorie. Groente en fruit zitten boordevol vitamines, mineralen, vezels en antioxidanten. Deze stoffen zijn essentieel voor een goede gezondheid en helpen je lichaam te beschermen tegen ziekten.

Hoeveel? Eet minstens 250 gram groente en 2 stuks fruit per dag. Varieer zoveel mogelijk met verschillende soorten en kleuren. Denk aan broccoli, paprika, wortels, spinazie, appels, bananen, sinaasappels, bessen enzovoort.

Praktische tips:

• Voeg groente toe aan je ontbijt, bijvoorbeeld een handje spinazie in je smoothie.
• Neem rauwkost mee naar je werk als tussendoortje.
• Maak een kleurrijke salade bij je lunch.
• Snijd 's avonds wat extra groente en bewaar het in de koelkast voor de volgende dag.

2. Brood, (Volkoren)Granen en Aardappelen

Deze categorie levert je energie in de vorm van koolhydraten. Kies bij voorkeur voor volkoren varianten, omdat deze meer vezels bevatten. Vezels zorgen voor een verzadigd gevoel, bevorderen een goede spijsvertering en helpen je bloedsuikerspiegel stabiel te houden.

Hoeveel? De aanbevolen hoeveelheid is afhankelijk van je leeftijd, geslacht en activiteitsniveau. Een goede richtlijn is om bij elke maaltijd een portie uit deze categorie te nemen.

Voorbeelden: Volkorenbrood, volkorenpasta, zilvervliesrijst, havermout, aardappelen (met schil), quinoa, bulgur.

Waarom volkoren? Onderzoek heeft aangetoond dat het eten van volkoren producten het risico op hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en bepaalde vormen van kanker kan verlagen. Volgens het Voedingscentrum consumeert de gemiddelde Nederlander te weinig vezels. Kies dus bewust voor volkoren producten!

3. Zuivel, Noten, Zaden en Peulvruchten

Deze groep is belangrijk voor de inname van eiwitten, calcium en ijzer. Eiwitten zijn de bouwstenen van je lichaam en zijn essentieel voor de opbouw en het herstel van spieren en weefsels. Calcium is belangrijk voor sterke botten en tanden. IJzer is nodig voor het transport van zuurstof in je bloed.

Hoeveel? Kies voor magere of halfvolle zuivelproducten, een handje ongebrande noten per dag, regelmatig peulvruchten (zoals linzen, kikkererwten en bonen) en zaden (zoals chiazaad, lijnzaad en zonnebloempitten).

Alternatieven: Als je geen zuivelproducten wilt of kunt eten, kies dan voor plantaardige alternatieven die zijn verrijkt met calcium en vitamine B12.

4. Vlees, Vis, Eieren en Vleesvervangers

Net als de vorige categorie, levert deze groep vooral eiwitten, ijzer en vitamine B12. Vis is bovendien een belangrijke bron van omega-3 vetzuren, die goed zijn voor je hart en bloedvaten.

Hoeveel? Eet maximaal 500 gram vlees per week (waarvan maximaal 300 gram rood vlees). Eet twee keer per week vis, waarvan ten minste één keer vette vis (zoals zalm, haring of makreel). Eet een paar eieren per week. Kies bij voorkeur voor onbewerkt vlees en let op het keurmerk 'Beter Leven'.

Vleesvervangers: Er zijn tegenwoordig veel goede vleesvervangers op de markt. Let bij de keuze op het eiwitgehalte en de toevoeging van vitamine B12 en ijzer.

5. Smeer- en Bereidingsvetten

Deze categorie levert vetten. Hoewel vetten vaak een slechte reputatie hebben, zijn ze essentieel voor een goede gezondheid. Ze leveren energie, helpen bij de opname van vetoplosbare vitamines en zijn belangrijk voor de aanmaak van hormonen.

Hoeveel? Kies voor onverzadigde vetten, zoals olijfolie, zonnebloemolie, avocado en noten. Gebruik deze vetten om in te bakken, te braden en over je salade te sprenkelen. Beperk de inname van verzadigde vetten, zoals boter, kokosolie en palmolie.

Let op verborgen vetten: Veel bewerkte producten bevatten veel verborgen vetten, zoals koekjes, gebak, snacks en sauzen. Lees de etiketten zorgvuldig en kies bewust.

Waarom is de Schijf van Vijf belangrijk?

De Schijf van Vijf biedt verschillende voordelen:

• Overzichtelijk: Het is een eenvoudig en visueel model dat je helpt om de belangrijkste voedingsgroepen te herkennen.
• Gevarieerd: Het stimuleert je om gevarieerd te eten, zodat je alle benodigde voedingsstoffen binnenkrijgt.
• Flexibel: Het is geen strikt dieet, maar een richtlijn die je kunt aanpassen aan je eigen behoeften en voorkeuren.
• Gezond: Het helpt je om gezondere keuzes te maken en het risico op chronische ziekten te verlagen.
• Duurzaam: Door te kiezen voor bepaalde producten binnen de Schijf van Vijf (bijvoorbeeld meer plantaardig en minder dierlijk), kan je ook een bijdrage leveren aan een duurzamere wereld.

Wetenschappelijk onderbouwd: De Schijf van Vijf is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en wordt regelmatig geüpdatet op basis van de laatste inzichten. Het Voedingscentrum volgt de wetenschappelijke ontwikkelingen op de voet en past de richtlijnen aan indien nodig.

Hoe pas je de Schijf van Vijf toe in je dagelijks leven?

Het toepassen van de Schijf van Vijf is niet moeilijk. Begin met kleine stapjes en maak geleidelijk aan gezondere keuzes. Hier zijn enkele praktische tips:

• Plan je maaltijden: Maak aan het begin van de week een weekmenu en zorg ervoor dat elke maaltijd ingrediënten uit verschillende vakken van de Schijf van Vijf bevat.
• Lees etiketten: Kijk naar de voedingswaarde van producten en kies voor varianten met minder suiker, zout en verzadigde vetten.
• Kook zelf: Door zelf te koken heb je controle over de ingrediënten en kun je gezondere maaltijden bereiden.
• Maak gezonde snacks: Vervang ongezonde snacks door fruit, groente, noten of yoghurt.
• Drink voldoende water: Drink minstens 1,5 tot 2 liter water per dag.

Maak het leuk! Experimenteer met nieuwe recepten en ingrediënten. Betrek je gezin bij het koken en maak er een gezellige activiteit van.

Conclusie

De Schijf van Vijf is een waardevol hulpmiddel om een gezonde en evenwichtige voeding samen te stellen. Het is geen dieet, maar een richtlijn die je helpt om de juiste keuzes te maken. Door de Schijf van Vijf toe te passen in je dagelijks leven, kun je je gezonder, fitter en energieker voelen. Begin vandaag nog met kleine stapjes en ontdek zelf de voordelen van een gezonde voeding!

Vergeet niet: Het gaat om een balans. Af en toe een uitzondering maken is geen probleem. Het belangrijkste is dat je over het algemeen gezonde keuzes maakt en goed voor jezelf zorgt.