Wat Is Het Verschil Tussen Parkinson En Parkinsonisme

Stel je voor: je merkt dat je hand begint te trillen, je bewegingen worden trager en je voelt je stijver dan normaal. Je maakt je zorgen, en terecht. Misschien heb je gehoord van de ziekte van Parkinson. Maar wat als ik je vertel dat er een verschil is tussen Parkinson en parkinsonisme? Het is een nuance die belangrijk is om te begrijpen, want de oorzaken, prognoses en behandelingen kunnen verschillen.

Wat is de Ziekte van Parkinson?

De ziekte van Parkinson is een progressieve neurologische aandoening die voornamelijk de beweging beïnvloedt. De kern van het probleem ligt in de substantia nigra, een gebied in de hersenen dat dopamine produceert. Dopamine is een neurotransmitter, een chemische boodschapper, die essentieel is voor het soepel aansturen van bewegingen.

Bij mensen met Parkinson sterven de dopamineproducerende cellen in de substantia nigra langzaam af. Dit leidt tot een tekort aan dopamine, waardoor de hersenen minder goed signalen naar de spieren kunnen sturen. Dit resulteert in de klassieke symptomen van Parkinson: trillingen, traagheid van beweging (bradykinesie), stijfheid (rigiditeit) en balansproblemen.

Kenmerkende Symptomen van Parkinson

Laten we de belangrijkste symptomen eens nader bekijken:

Trillingen (Tremor): Meestal in rust, vaak in de handen of vingers. Het kan lijken op het rollen van een pil tussen duim en wijsvinger.
Traagheid van Beweging (Bradykinesie): Bewegingen worden langzamer en moeilijker uit te voeren. Simpele taken, zoals aankleden of eten, kunnen veel langer duren.
Stijfheid (Rigiditeit): Spieren voelen stijf en gespannen aan. Dit kan leiden tot pijn en vermoeidheid.
Balansproblemen: Moeite met evenwicht houden, wat het risico op vallen vergroot.

Naast deze motorische symptomen zijn er ook niet-motorische symptomen die een grote impact kunnen hebben op de kwaliteit van leven. Denk aan:

Depressie en angst
Slaapstoornissen
Constipatie
Reukverlies
Cognitieve problemen (bijvoorbeeld geheugen- en concentratieproblemen)

Het is belangrijk om te onthouden dat de ziekte van Parkinson bij iedereen anders verloopt. De symptomen kunnen variëren in ernst en de snelheid waarmee de ziekte zich ontwikkelt.

Wat is Parkinsonisme?

Parkinsonisme is een verzamelnaam voor een groep aandoeningen die symptomen vertonen die lijken op die van de ziekte van Parkinson. Het is dus eigenlijk een syndroom, geen op zichzelf staande ziekte.

Het belangrijkste verschil is dat parkinsonisme andere oorzaken kan hebben dan de afname van dopamineproducerende cellen in de substantia nigra. Denk aan:

Medicatie: Sommige medicijnen, bijvoorbeeld antipsychotica, kunnen parkinsonisme veroorzaken als bijwerking.
Vasculaire problemen: Kleine beroertes in de hersenen kunnen schade veroorzaken die leidt tot parkinsonisme. Dit wordt ook wel vasculaire parkinsonisme genoemd.
Andere neurologische aandoeningen: Atypische parkinsonismen zoals Multi Systeem Atrofie (MSA), Progressieve Supranucleaire Parese (PSP) en Corticobasaal Syndroom (CBS) vertonen symptomen die overlappen met Parkinson, maar hebben andere onderliggende oorzaken en vaak ook andere symptomen.
Blootstelling aan giftige stoffen: Bepaalde chemicaliën, zoals mangaan, kunnen parkinsonisme veroorzaken.

Verschillen in Symptomen

Hoewel parkinsonisme symptomen deelt met Parkinson, zijn er ook belangrijke verschillen. Bij atypische parkinsonismen zien we vaak:

Snellere progressie van de symptomen
Eerdere en ernstigere balansproblemen, wat leidt tot vallen
Minder goede reactie op medicatie die gebruikt wordt voor de ziekte van Parkinson
Specifieke symptomen die niet typisch zijn voor Parkinson, zoals problemen met oogbewegingen (bij PSP) of dystonie (onwillekeurige spiersamentrekkingen) in een arm of been (bij CBS).
Autonome disfunctie (bij MSA), zoals problemen met bloeddrukregulatie, blaascontrole en seksuele functies.

Het is cruciaal om de juiste diagnose te stellen, omdat de behandeling en prognose van parkinsonisme kunnen verschillen van die van de ziekte van Parkinson.

Hoe wordt de Diagnose Gesteld?

De diagnose van Parkinson en parkinsonisme is complex en vereist een grondig neurologisch onderzoek. De neuroloog zal kijken naar de symptomen, de medische voorgeschiedenis en de reactie op medicatie. Vaak wordt ook een DaTscan uitgevoerd. Dit is een speciale scan die de hoeveelheid dopamine-transporters in de hersenen meet. Bij de ziekte van Parkinson is deze hoeveelheid verminderd, terwijl bij sommige vormen van parkinsonisme de DaTscan normaal kan zijn.

Soms zijn aanvullende onderzoeken nodig, zoals een MRI-scan van de hersenen, om andere oorzaken van parkinsonisme uit te sluiten, zoals vasculaire problemen of structurele afwijkingen.

Behandeling van Parkinson en Parkinsonisme

De behandeling van de ziekte van Parkinson is gericht op het verlichten van de symptomen en het verbeteren van de kwaliteit van leven. De belangrijkste medicijnen zijn:

Levodopa: Dit is een voorloper van dopamine die in de hersenen wordt omgezet in dopamine. Het is de meest effectieve medicatie voor de motorische symptomen van Parkinson.
Dopamine-agonisten: Deze medicijnen bootsen de werking van dopamine na.
MAO-B remmers en COMT-remmers: Deze medicijnen verlengen de werking van dopamine in de hersenen.

Naast medicatie zijn er ook andere behandelingen die kunnen helpen:

Fysiotherapie: Om de spierkracht, flexibiliteit en balans te verbeteren.
Ergotherapie: Om te leren omgaan met de beperkingen van de ziekte en om hulpmiddelen te gebruiken die het dagelijks leven makkelijker maken.
Logopedie: Om spraak- en slikproblemen te behandelen.
Deep Brain Stimulation (DBS): Een neurochirurgische ingreep waarbij elektroden in de hersenen worden geplaatst om de hersenactiviteit te reguleren. Dit kan een optie zijn voor mensen met Parkinson die niet goed reageren op medicatie.

De behandeling van parkinsonisme is afhankelijk van de oorzaak. Als de symptomen worden veroorzaakt door medicatie, kan de medicatie worden aangepast of gestopt. Bij vasculaire parkinsonisme is de behandeling gericht op het voorkomen van verdere beroertes. Bij atypische parkinsonismen zijn de behandelingsmogelijkheden vaak beperkter dan bij de ziekte van Parkinson, en is de focus vooral op het verlichten van de symptomen en het bieden van ondersteuning.

Wat Kun Je Zelf Doen?

Of je nu te maken hebt met Parkinson of parkinsonisme, er zijn een aantal dingen die je zelf kunt doen om je kwaliteit van leven te verbeteren:

Blijf actief: Regelmatige lichaamsbeweging is essentieel om de spieren sterk te houden en de balans te verbeteren. Kies een activiteit die je leuk vindt, zoals wandelen, zwemmen, fietsen of dansen.
Eet gezond: Een gezond dieet kan helpen om de symptomen te beheersen en de algehele gezondheid te verbeteren. Zorg voor voldoende vezels om constipatie te voorkomen en drink voldoende water.
Zoek steun: Praat met je familie, vrienden of een therapeut over je gevoelens. Er zijn ook veel steungroepen voor mensen met Parkinson en parkinsonisme.
Blijf betrokken: Blijf actief in je gemeenschap en doe dingen die je leuk vindt. Dit kan helpen om je stemming te verbeteren en je zelfvertrouwen te behouden.

Belangrijk: Als je vermoedt dat je symptomen hebt van Parkinson of parkinsonisme, ga dan naar je huisarts. Vroegtijdige diagnose en behandeling kunnen helpen om de progressie van de ziekte te vertragen en de kwaliteit van leven te verbeteren.

Het begrijpen van het verschil tussen Parkinson en parkinsonisme is een eerste stap op de weg naar de juiste diagnose en behandeling. Laat je informeren, zoek professionele hulp en onthoud: je staat er niet alleen voor.