Wat Te Doen Als Iemand Stikt

Je zit rustig te eten, gezellig met vrienden of familie. Plotseling zie je iemand in de problemen komen: de persoon maakt geen geluid meer, grijpt naar de keel, en kan duidelijk niet ademen. Stikken. Een angstaanjagend scenario, maar jouw snelle reactie kan het verschil maken tussen leven en dood.

In deze situaties telt elke seconde. Het is begrijpelijk dat je in paniek raakt, maar probeer kalm te blijven. Dit artikel geeft je de nodige informatie en stappen om effectief te handelen als iemand in je omgeving stikt.

Herkennen dat iemand stikt

Het is cruciaal om snel te herkennen dat iemand stikt. Niet iedereen die hoest, stikt. Hoesten is vaak een natuurlijke reflex om een blokkade te verwijderen. Maar er zijn duidelijke tekenen die wijzen op verstikking:

• Onvermogen om te spreken of hoesten. De persoon kan geen geluid maken, of het hoesten is zwak en ineffectief.
• Grijpen naar de keel. Dit is een universeel teken van verstikking.
• Ademhalingsproblemen. De persoon heeft moeite met ademen of maakt gierende geluiden.
• Blauwachtige verkleuring (cyanose). De lippen, huid en nagels kunnen blauw kleuren door gebrek aan zuurstof.
• Bewustzijnsverlies. In ernstige gevallen kan de persoon het bewustzijn verliezen.

Let op: bij kinderen en baby's kunnen de signalen iets anders zijn. We bespreken dit later in het artikel.

Wat te doen als iemand stikt: de stappen

Handel snel en daadkrachtig. Volg deze stappen:

Stap 1: Vraag of de persoon stikt

Vraag direct: "Stik je?". Als de persoon kan knikken, weet je zeker dat het om verstikking gaat. Als de persoon kan praten of hoesten, moedig hem dan aan om krachtig te blijven hoesten. Niet ingrijpen zolang de persoon effectief kan hoesten!

Stap 2: Rugslagen

Als de persoon niet effectief kan hoesten, begin dan met rugslagen:

1. Ga achter de persoon staan. Zorg voor een stabiele positie.
2. Ondersteun de borstkas met één hand. Buig de persoon iets voorover.
3. Geef 5 krachtige rugslagen tussen de schouderbladen met de hiel van je andere hand. Het doel is om de blokkade los te maken.

Belangrijk: Controleer na elke rugslag of de blokkade is losgekomen. Zo niet, ga dan door naar de volgende stap.

Stap 3: Heimlich-manoeuvre (buikstoten)

Als de rugslagen niet werken, voer dan de Heimlich-manoeuvre uit:

1. Ga achter de persoon staan. Plaats je armen om de middel van de persoon.
2. Maak een vuist met één hand en plaats deze met de duimzijde net boven de navel en onder het borstbeen.
3. Omvat je vuist met je andere hand.
4. Geef 5 snelle, opwaartse stoten in de buik. Het is alsof je de persoon "optilt".

Let op: De Heimlich-manoeuvre kan pijnlijk zijn en ribben breken. Gebruik deze techniek alleen als de persoon daadwerkelijk stikt en niet kan ademen.

Stap 4: Wissel rugslagen en Heimlich-manoeuvre af

Blijf afwisselen tussen 5 rugslagen en 5 Heimlich-manoeuvres totdat de blokkade is losgekomen of de persoon bewusteloos raakt.

Stap 5: Bel 112 (of laat iemand anders bellen)

Bel direct 112 of laat iemand anders bellen. Vertel de centralist dat iemand stikt en geef de locatie door. Ook al is de blokkade losgekomen, het is belangrijk om de persoon door een arts te laten onderzoeken. Er kan sprake zijn van interne schade.

Stap 6: Als de persoon bewusteloos raakt

Als de persoon bewusteloos raakt, leg hem dan voorzichtig op de grond. Start met reanimatie (hartmassage en beademing). Controleer de mond op een blokkade voordat je begint met beademen. Belangrijk: de meldkamer van 112 kan je hierbij begeleiden!

Wat te doen bij een baby die stikt (jonger dan 1 jaar)

Bij baby's zijn de technieken iets anders, omdat hun lichaam kleiner en kwetsbaarder is. Bel direct 112 of laat iemand anders bellen.

1. Ondersteun de baby over je onderarm, met het gezicht naar beneden. Ondersteun de kaak en zorg dat het hoofd lager is dan het lichaam.
2. Geef 5 rugslagen tussen de schouderbladen met de hiel van je hand.
3. Draai de baby om op je andere onderarm, met het gezicht omhoog. Ondersteun het hoofd.
4. Geef 5 borststoten met twee vingers in het midden van de borstkas, net onder de tepellijn.
5. Wissel rugslagen en borststoten af totdat de blokkade is losgekomen of de baby bewusteloos raakt.

Als de baby bewusteloos raakt, start met reanimatie (hartmassage en beademing) en controleer de mond op een blokkade voordat je begint met beademen. De meldkamer van 112 kan je hierbij begeleiden!

Wat te doen bij een zwangere vrouw of iemand met obesitas

De Heimlich-manoeuvre kan lastig of onmogelijk zijn uit te voeren bij een zwangere vrouw of iemand met obesitas. In plaats daarvan:

1. Plaats je armen hoger rond de borstkas van de persoon.
2. Geef borststoten in plaats van buikstoten. Het principe blijft hetzelfde: geef snelle, opwaartse stoten om de blokkade los te maken.

Preventie is beter dan genezen

Hoewel het belangrijk is om te weten wat je moet doen als iemand stikt, is preventie natuurlijk nog beter. Hier zijn enkele tips:

• Eet langzaam en kauw goed. Vooral ouderen en kinderen moeten hierop letten.
• Vermijd praten of lachen tijdens het eten.
• Snijd voedsel in kleine stukjes, vooral voor kinderen en mensen met slikproblemen.
• Houd kleine objecten buiten bereik van kinderen. Denk aan knopen, muntjes, en speelgoedonderdelen.
• Leer de Heimlich-manoeuvre en reanimatie. Volg een EHBO-cursus om zelfverzekerd te kunnen handelen in noodsituaties.

EHBO-cursus: de beste voorbereiding

De beste manier om je voor te bereiden op een noodsituatie zoals verstikking, is het volgen van een EHBO-cursus. Tijdens zo'n cursus leer je niet alleen de Heimlich-manoeuvre en reanimatie, maar ook hoe je andere levensreddende handelingen kunt verrichten. Je leert hoe je de situatie beoordeelt, 112 belt, en de persoon geruststelt. Een EHBO-cursus geeft je het zelfvertrouwen en de vaardigheden om effectief te handelen in een noodsituatie.

Stikken is een serieuze situatie, maar met de juiste kennis en een snelle reactie kun je levens redden. Zorg dat je goed voorbereid bent en wees niet bang om in te grijpen. Jouw actie kan het verschil maken!