Wat Zijn Kenmerken Van Adhd

Voel je je soms alsof je gedachten alle kanten op schieten? Ben je snel afgeleid of vind je het lastig om stil te zitten? Je bent niet alleen. Veel mensen ervaren dit, maar voor sommigen, kan het wijzen op iets meer: ADHD.

Het kan frustrerend en overweldigend zijn om te leven met de symptomen van ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder). Laten we samen eens kijken naar de kenmerken van ADHD, zodat je beter kunt begrijpen wat er speelt en hopelijk ook een begin kunt maken met het vinden van de juiste hulp.

Wat is ADHD Eigenlijk?

ADHD is een neurodevelopmentele aandoening die zich meestal in de kindertijd openbaart. Het beïnvloedt hoe de hersenen zich ontwikkelen en functioneren. Hoewel de symptomen al op jonge leeftijd aanwezig zijn, wordt ADHD vaak pas later in het leven gediagnosticeerd, soms zelfs pas op volwassen leeftijd. Volgens onderzoek varieert de prevalentie van ADHD bij kinderen wereldwijd tussen de 5% en 7% (Polanczyk et al., 2007). Bij volwassenen wordt geschat dat ongeveer 2.5% van de bevolking ADHD heeft (Faraone et al., 2012).

Het is belangrijk om te onthouden dat ADHD geen tekort aan aandacht is, maar eerder een probleem met het reguleren van aandacht en impulsiviteit. Het is een verschil in de manier waarop de hersenen werken, niet een kwestie van wilskracht of intelligentie.

De Drie Hoofdtypes van ADHD

ADHD wordt doorgaans ingedeeld in drie hoofdtypen, afhankelijk van welke symptomen het meest dominant zijn:

1. Overwegend Onoplettend Type

Mensen met dit type ADHD hebben vooral moeite met aandacht en concentratie. Dit uit zich in:

Moeite met het vasthouden van de aandacht: Taken worden vaak halverwege afgebroken en er wordt snel overgestapt naar iets anders.
Snel afgeleid: Externe prikkels trekken snel de aandacht weg.
Vergeetachtigheid: Dingen kwijtraken, afspraken vergeten, etc.
Moeite met organiseren: Rommelige werkplek, chaotische planning, moeite met prioriteiten stellen.
Slecht in luisteren: Lijkt niet te luisteren als er direct tegen iemand wordt gesproken.
Vermijden van taken die langdurige mentale inspanning vereisen: Bijvoorbeeld schoolwerk of administratie.
Maakt nonchalante fouten: Slordig werken, details missen.

Een voorbeeld: Een student met dit type ADHD kan urenlang proberen een hoofdstuk te lezen, maar de informatie beklijft niet omdat de gedachten steeds afdwalen. Thuiswerken kan een uitdaging zijn omdat elk geluid of beweging de aandacht afleidt.

2. Overwegend Hyperactief-Impulsief Type

Bij dit type ADHD staan hyperactiviteit en impulsiviteit centraal. Kenmerken zijn:

Overmatig bewegen: Friemelen, wiebelen, niet stil kunnen zitten.
Moeite met stilzitten: Opstaan en rondlopen op momenten dat dit niet gepast is.
Overmatig praten: Veel praten, moeite met beurten afwachten.
Moeite met rustig spelen of ontspannen: Altijd "aan" staan.
Impulsiviteit: Onnadenkend handelen, beslissingen nemen zonder na te denken over de consequenties.
Onderbreken van anderen: In gesprekken bemoeien, antwoorden eruit flappen voordat de vraag af is.
Moeite met wachten: Ongeduldig zijn.

Een voorbeeld: Een kind met dit type ADHD kan tijdens een les steeds opstaan en rondlopen, de leerkracht onderbreken en moeite hebben met het uitvoeren van rustige activiteiten. Een volwassene kan impulsieve aankopen doen of ondoordachte beslissingen nemen in relaties.

3. Gecombineerd Type

Dit type ADHD is de meest voorkomende vorm en combineert zowel onoplettendheid als hyperactiviteit-impulsiviteit. Mensen met het gecombineerde type vertonen symptomen van beide categorieën.

Symptomen van ADHD bij Volwassenen

ADHD is niet iets dat "verdwijnt" als je ouder wordt. De symptomen kunnen veranderen en zich anders uiten dan in de kindertijd, maar de aandoening blijft aanwezig. Veel volwassenen met ADHD worstelen met:

Organisatieproblemen: Moeite met het organiseren van taken, tijd en spullen.
Procrastinatie: Uitstellen van taken, vaak tot het laatste moment.
Moeite met prioriteiten stellen: Niet weten waar te beginnen, overweldigd voelen door taken.
Impulsiviteit: Impulsieve aankopen, impulsieve beslissingen in relaties, risicovol gedrag.
Stemmingswisselingen: Snel geïrriteerd, gefrustreerd of overweldigd raken.
Relatieproblemen: Moeite met het onderhouden van relaties door impulsiviteit, vergeetachtigheid of onoplettendheid.
Slechte zelfregulatie: Moeite met het beheersen van emoties en gedrag.

Het is cruciaal om te erkennen dat deze symptomen significant van invloed kunnen zijn op iemands werk, relaties en algemeen welzijn. Een volwassene met ADHD kan bijvoorbeeld moeite hebben met het vasthouden van een baan, het nakomen van afspraken of het onderhouden van een stabiele relatie. Vaak voelen ze zich onbegrepen en bekritiseerd, wat kan leiden tot gevoelens van schaamte, angst en depressie.

Wat Nu? Stappen Naar Hulp en Ondersteuning

Als je jezelf herkent in de beschrijvingen hierboven, is het belangrijk om professionele hulp te zoeken. Een diagnose kan worden gesteld door een psycholoog, psychiater of huisarts met expertise op het gebied van ADHD. De diagnose wordt gesteld op basis van een uitgebreid onderzoek, waarbij gekeken wordt naar je symptomen, je medische geschiedenis en je functioneren in verschillende levensgebieden.

De behandeling van ADHD is vaak een combinatie van:

Medicatie: Medicijnen kunnen helpen om de aandacht te verbeteren, impulsiviteit te verminderen en hyperactiviteit te controleren. Er zijn verschillende soorten medicijnen beschikbaar, en de keuze hangt af van je individuele behoeften en symptomen.
Therapie: Cognitieve gedragstherapie (CGT) kan je helpen om strategieën te ontwikkelen om je symptomen te beheersen, je organisatievaardigheden te verbeteren en je zelfvertrouwen te vergroten.
Psycho-educatie: Leren over ADHD en hoe het je beïnvloedt, kan je helpen om jezelf beter te begrijpen en te accepteren.
Leefstijlaanpassingen: Voldoende slaap, gezonde voeding en regelmatige lichaamsbeweging kunnen een positieve invloed hebben op je symptomen.
Coaching: ADHD-coaching kan je helpen om je doelen te bereiken, je tijd te managen en je productiviteit te verhogen.

Praktische tips die je zelf kunt toepassen:

Maak gebruik van een agenda of planner: Schrijf alles op, van afspraken tot taken.
Creëer een gestructureerde omgeving: Zorg voor een opgeruimde werkplek en een vaste routine.
Deel taken op in kleinere stappen: Zo voorkom je dat je overweldigd raakt.
Stel prioriteiten: Bepaal wat echt belangrijk is en focus daarop.
Neem regelmatig pauzes: Sta op, beweeg en doe iets ontspannends.
Zoek steun bij anderen: Praat met vrienden, familie of een steungroep.

Het belangrijkste is om te onthouden dat je niet alleen bent. ADHD is een veelvoorkomende aandoening, en er is hulp beschikbaar. Met de juiste diagnose, behandeling en ondersteuning kun je leren om met je symptomen om te gaan en een succesvol en bevredigend leven te leiden.

Bronnen:

Faraone, S. V., et al. (2012). The worldwide prevalence of ADHD: is it really changing over time? Attention deficit and hyperactivity disorders, 4(3), 133-138.

Polanczyk, G., et al. (2007). The worldwide prevalence of ADHD: a systematic review and metaregression analysis. The American journal of psychiatry, 164(6), 942-948.