Wet Op Ondernemingsraden Artikel 25

Kent u dat gevoel? Dat er beslissingen in uw organisatie worden genomen die direct invloed hebben op uw werk, maar waar u zich niet bij betrokken voelt? Of sterker nog, dat de ondernemingsraad (OR) niet voldoende gehoord wordt over zaken die cruciaal zijn voor de werknemers? Dit artikel duikt in de kern van artikel 25 van de Wet op de Ondernemingsraden (WOR), een bepaling die cruciaal is voor de invloed van de OR en de bescherming van de belangen van werknemers. Dit artikel is geschreven voor iedereen die betrokken is bij een OR – leden, bestuurders en andere medewerkers – en die wil begrijpen hoe de OR haar adviesrecht effectief kan inzetten. We leggen uit wat artikel 25 precies inhoudt, welke procedures gevolgd moeten worden, en hoe u als OR uw positie kunt versterken.

Wat is Artikel 25 WOR? Een Fundamenteel Recht

Artikel 25 van de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) is een van de belangrijkste artikelen die de positie van de OR binnen een organisatie regelt. Het geeft de OR het recht om advies uit te brengen over belangrijke voorgenomen besluiten van de ondernemer. Dit advies moet tijdig worden gevraagd, zodat de OR daadwerkelijk invloed kan uitoefenen op de besluitvorming. Laten we de belangrijkste aspecten van dit artikel eens nader bekijken:

Adviesrecht: De kern van artikel 25 is het adviesrecht van de OR. Dit betekent dat de ondernemer de OR moet raadplegen over bepaalde voorgenomen besluiten. Dit is geen vrijblijvende consultatie; de ondernemer moet het advies van de OR serieus overwegen.
Voorgenomen besluiten: Artikel 25 is niet van toepassing op alle besluiten, maar wel op "voorgenomen besluiten" die waarschijnlijk belangrijke gevolgen hebben voor de organisatie of de werknemers. Denk aan reorganisaties, fusies, belangrijke investeringen of wijzigingen in arbeidsvoorwaarden.
Tijdig advies: Het advies moet op een moment worden gevraagd dat de OR nog daadwerkelijk invloed kan uitoefenen. De ondernemer moet de OR dus niet pas raadplegen als de beslissing al vaststaat.
Motivering: De ondernemer moet, nadat de OR advies heeft uitgebracht, gemotiveerd uitleggen waarom hij eventueel afwijkt van het advies van de OR.
Opschortingstermijn: Indien de ondernemer besluit af te wijken van het advies van de OR, moet hij de uitvoering van het besluit een maand opschorten, zodat de OR eventueel juridische stappen kan ondernemen.

Wanneer is Artikel 25 van toepassing?

De cruciale vraag is natuurlijk: wanneer is artikel 25 nu precies van toepassing? De wet geeft een aantal concrete voorbeelden van besluiten waarover de OR adviesrecht heeft. Deze staan opgesomd in artikel 25 lid 1 WOR. Denk hierbij aan:

Overdracht van de zeggenschap over de onderneming: Bijvoorbeeld bij een fusie of overname.
Vestiging, inkrimping of verplaatsing van de werkzaamheden van de onderneming: Dit kan ingrijpende gevolgen hebben voor de werknemers.
Belangrijke wijziging in de organisatie van de onderneming: Denk aan een reorganisatie of een wijziging in de managementstructuur.
Wijziging in de arbeidsvoorwaarden: Bijvoorbeeld een wijziging in het loongebouw of de pensioenregeling.
Aanstelling of ontslag van een bestuurder: Dit heeft invloed op de strategie en het beleid van de onderneming.
Belangrijke investeringen: Investeringen die een aanzienlijke impact hebben op de organisatie.

De lijst in de wet is niet limitatief. Dat betekent dat er ook andere besluiten kunnen zijn waarover de OR adviesrecht heeft. De vuistregel is dat het gaat om besluiten die aanzienlijke gevolgen hebben voor de organisatie of de werknemers. Het is belangrijk dat de OR alert is en zelf inschat of een voorgenomen besluit onder de reikwijdte van artikel 25 valt.

De Procedure rondom Artikel 25: Van Voornemen tot Besluit

De procedure rondom artikel 25 is cruciaal om te begrijpen. Het is een stappenplan dat de OR in staat stelt om haar adviesrecht effectief uit te oefenen. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste stappen:

Voorgenomen besluit: De ondernemer heeft een voorgenomen besluit dat onder de reikwijdte van artikel 25 valt.
Informatieverstrekking: De ondernemer informeert de OR schriftelijk over het voorgenomen besluit en verstrekt alle relevante informatie die de OR nodig heeft om een goed advies te kunnen geven. Denk hierbij aan de achtergrond van het besluit, de beoogde doelstellingen en de verwachte gevolgen.
Overleg: De ondernemer en de OR gaan in overleg over het voorgenomen besluit. Dit overleg is belangrijk om de standpunten van beide partijen te verhelderen en eventuele vragen te beantwoorden.
Advies van de OR: De OR brengt schriftelijk advies uit over het voorgenomen besluit. In dit advies kan de OR instemmen met het besluit, bezwaren uiten of alternatieven voorstellen.
Besluit van de ondernemer: De ondernemer neemt een besluit.
Motivering: Indien de ondernemer afwijkt van het advies van de OR, moet hij dit schriftelijk motiveren. Hij moet uitleggen waarom hij het advies niet heeft overgenomen.
Opschortingstermijn: Indien de ondernemer afwijkt van het advies van de OR, moet hij de uitvoering van het besluit een maand opschorten. Dit geeft de OR de gelegenheid om juridische stappen te ondernemen als zij van mening is dat de ondernemer onredelijk heeft gehandeld.

Wat als de Ondernemer Artikel 25 Negeert?

Het negeren van artikel 25 door de ondernemer is een serieuze zaak. De OR heeft verschillende mogelijkheden om hiertegen op te treden:

In gesprek gaan: De eerste stap is om met de ondernemer in gesprek te gaan en te proberen de situatie op te lossen. Vaak is er sprake van onduidelijkheid of misverstanden.
Naar de Ondernemingskamer: Als een gesprek niet helpt, kan de OR naar de Ondernemingskamer van het Gerechtshof Amsterdam stappen. De Ondernemingskamer kan de ondernemer dwingen om de procedure van artikel 25 te volgen.
Schadevergoeding: In bepaalde gevallen kan de OR ook een schadevergoeding eisen van de ondernemer.

Tips voor een Effectieve Inzet van Artikel 25

Hoe kan de OR artikel 25 nu zo effectief mogelijk inzetten? Hieronder volgen een aantal praktische tips:

Wees alert: Zorg ervoor dat de OR op de hoogte is van alle belangrijke ontwikkelingen binnen de organisatie. Wees proactief en signaleer voorgenomen besluiten die onder de reikwijdte van artikel 25 vallen.
Vraag om informatie: Wees niet bang om om informatie te vragen. Hoe meer informatie de OR heeft, hoe beter zij haar advies kan onderbouwen.
Betrek de achterban: Informeer de medewerkers over de voorgenomen besluiten en vraag om hun input. De OR vertegenwoordigt immers de belangen van de werknemers.
Formuleer een helder advies: Zorg ervoor dat het advies van de OR helder, concreet en goed onderbouwd is. Geef aan welke gevolgen het voorgenomen besluit heeft voor de organisatie en de werknemers.
Wees kritisch: Wees niet bang om kritisch te zijn en bezwaren te uiten. De OR heeft de taak om de belangen van de werknemers te beschermen.
Documenteer alles: Houd alle correspondentie en afspraken zorgvuldig bij. Dit kan van pas komen als er een conflict ontstaat.
Scholing: Investeer in de scholing van de OR-leden. Een goed opgeleide OR is beter in staat om haar taken uit te voeren en haar rechten te verdedigen.

Een Praktijkvoorbeeld

Stel, een bedrijf overweegt een grote reorganisatie. Het management wil de structuur van de organisatie drastisch veranderen en een aanzienlijk aantal banen schrappen. Volgens artikel 25 WOR moet de OR hierover tijdig advies worden gevraagd.

De OR ontvangt een document van het management met een beschrijving van de voorgestelde reorganisatie. De OR vraagt om aanvullende informatie, zoals de financiële onderbouwing van de reorganisatie en de criteria die worden gebruikt om te bepalen welke banen worden geschrapt. Na grondige analyse en overleg met de achterban komt de OR tot de conclusie dat de reorganisatie nadelige gevolgen zal hebben voor de werksfeer en de productiviteit.

De OR brengt een negatief advies uit en stelt alternatieven voor die minder ingrijpend zijn en minder banen kosten. Het management negeert het advies van de OR en besluit de reorganisatie door te zetten. De OR besluit naar de Ondernemingskamer te stappen. De Ondernemingskamer oordeelt dat het management onredelijk heeft gehandeld en dwingt het management om de reorganisatie op te schorten en opnieuw met de OR in overleg te treden.

De Kracht van Samenwerking

Hoewel de OR vaak tegenover de ondernemer staat, is het belangrijk om te onthouden dat samenwerking cruciaal is. Een goede relatie tussen de OR en de ondernemer kan leiden tot betere beslissingen en een prettigere werkomgeving. Probeer te zoeken naar oplossingen die zowel in het belang zijn van de organisatie als van de werknemers. Een constructieve dialoog is essentieel voor een succesvolle toepassing van artikel 25 WOR. Het is een instrument om tot betere en meer gedragen besluiten te komen.

Artikel 25 WOR is een krachtig instrument voor de OR om de belangen van de werknemers te behartigen en invloed uit te oefenen op de besluitvorming binnen de organisatie. Door de procedure te kennen, alert te zijn en goed samen te werken, kan de OR haar positie versterken en bijdragen aan een betere werkomgeving voor iedereen. Hopelijk heeft dit artikel u geholpen om artikel 25 WOR beter te begrijpen en effectiever in te zetten.