Zes Dimensies Van Positieve Gezondheid

Herken je dat? Je bent niet ziek, maar je voelt je ook niet echt optimaal. Je sleept je er doorheen, maar de energie en het enthousiasme ontbreken. Veel mensen ervaren dit, en het is precies waar het concept Positieve Gezondheid op inspeelt. Het gaat niet alleen om de afwezigheid van ziekte, maar juist om een breder perspectief op welzijn en levenskwaliteit.

Stel je voor: een oudere man die dagelijks naar de lokale supermarkt wandelt, niet omdat hij zich per se fit voelt, maar omdat hij de sociale interactie met de caissière en andere klanten enorm waardeert. Of een jonge moeder die worstelt met slaaptekort, maar toch voldoening haalt uit het opvoeden van haar kinderen. Deze voorbeelden illustreren de kern van Positieve Gezondheid: hoe iemand omgaat met de uitdagingen van het leven, ondanks eventuele fysieke of mentale beperkingen.

De Zes Dimensies van Positieve Gezondheid

Het gedachtegoed van Positieve Gezondheid, ontwikkeld door arts Machteld Huber, is gebaseerd op zes dimensies die samen een holistisch beeld van welzijn vormen. Deze dimensies zijn niet los van elkaar te zien, maar beïnvloeden elkaar voortdurend. Laten we ze eens nader bekijken:

1. Lichaamsfuncties

Dit is de meest traditionele dimensie van gezondheid en omvat alles wat met je fysieke en mentale conditie te maken heeft. Denk aan je conditie, spierkracht, energielevel, maar ook aan de werking van je organen en de afwezigheid van pijn. Belangrijk: het gaat hier niet om perfectie, maar om hoe je je voelt en hoe je met eventuele klachten omgaat.

Praktisch: Probeer dagelijks voldoende te bewegen. Een korte wandeling, een fietstocht of een paar simpele oefeningen kunnen al een groot verschil maken. Focus op kleine, haalbare doelen, bijvoorbeeld 10 minuten bewegen per dag.

2. Mentaal Welbevinden

Deze dimensie gaat over je geestelijke gezondheid, je zelfvertrouwen, je veerkracht en je vermogen om met stress om te gaan. Het omvat ook je gevoel van eigenwaarde en je vermogen om nieuwe dingen te leren.

Praktisch: Probeer dagelijks tijd vrij te maken voor ontspanning. Dit kan mindfulness zijn, meditatie, het lezen van een boek of het luisteren naar muziek. Ook het bijhouden van een dankbaarheidsdagboek kan helpen om je mentaal welbevinden te verbeteren. Onderzoek toont aan dat mensen die regelmatig hun dankbaarheid uiten, zich gelukkiger voelen (Emmons & McCullough, 2003).

3. Spirituele Dimensie

Hier draait het om je waarden, je normen, je levensdoel en je verbinding met iets groters dan jezelf. Dit kan religie zijn, maar ook een gevoel van verbondenheid met de natuur, kunst of andere mensen.

Praktisch: Besteed tijd aan activiteiten die je energie geven en die aansluiten bij je waarden. Dit kan vrijwilligerswerk zijn, het beoefenen van een hobby, of het doorbrengen van tijd in de natuur. Reflecteer op je levensdoel en probeer je te richten op de dingen die er echt toe doen voor jou.

4. Kwaliteit van Leven

Deze dimensie gaat over je tevredenheid met je leven, je geluk en je vermogen om te genieten van de dingen die je doet. Het omvat ook je gevoel van controle over je eigen leven.

Praktisch: Probeer dagelijks kleine momenten van plezier te creëren. Dit kan een kop koffie in de zon zijn, een goed gesprek met een vriend, of het bekijken van een grappige video. Focus op de positieve aspecten van je leven en probeer negatieve gedachten te relativeren. Volgens onderzoek van Sonja Lyubomirsky kan het bewust beoefenen van positieve activiteiten leiden tot een toename van geluk (Lyubomirsky, 2007).

5. Sociaal Maatschappelijke Participatie

Dit gaat over je relaties met andere mensen, je sociale contacten en je vermogen om deel te nemen aan de maatschappij. Het omvat ook je gevoel van erbij horen en je vermogen om anderen te helpen.

Praktisch: Onderhoud je sociale contacten en investeer in je relaties met vrienden en familie. Neem deel aan activiteiten in je buurt of vereniging. Bied je hulp aan aan anderen die het nodig hebben. Onderzoek toont aan dat sociale verbinding een cruciale factor is voor een goede gezondheid en welzijn (Holt-Lunstad et al., 2010).

6. Dagelijks Functioneren

Deze dimensie gaat over je vermogen om je dagelijkse taken uit te voeren, zoals werken, koken, schoonmaken en jezelf verzorgen. Het omvat ook je financiële situatie en je toegang tot voorzieningen.

Praktisch: Probeer je dagelijkse taken te organiseren en te prioriteren. Vraag hulp als je het nodig hebt. Zorg voor een gezonde financiële situatie en vermijd onnodige stress. Onderzoek toont aan dat een goede organisatie en planning kunnen leiden tot een vermindering van stress en een verbetering van de productiviteit (Allen, 2001).

Positieve Gezondheid in de Praktijk

Het mooie van Positieve Gezondheid is dat het een persoonlijke benadering is. Er is geen one-size-fits-all oplossing. Het gaat erom dat je zelf onderzoekt wat voor jou belangrijk is en waar je je op wilt focussen. Dit kan je doen door de verschillende dimensies te evalueren en te kijken waar je verbeterpunten ziet.

Stel jezelf de volgende vragen:

Het beantwoorden van deze vragen kan je helpen om een persoonlijk plan te maken om je Positieve Gezondheid te verbeteren. Het is belangrijk om realistische doelen te stellen en om kleine stapjes te nemen. Verandering kost tijd en moeite, maar het is zeker de moeite waard.

Voorbeeld: Stel, je wilt meer sociaal maatschappelijk participeren. Je kunt beginnen met het bezoeken van een lokale koffieochtend, je aanmelden als vrijwilliger bij een buurthuis, of contact opnemen met een oude vriend. Kleine stapjes, maar met een groot potentieel effect op je welzijn.

Conclusie

Positieve Gezondheid is meer dan alleen de afwezigheid van ziekte. Het is een holistische benadering van welzijn die rekening houdt met alle aspecten van je leven. Door je te focussen op de zes dimensies van Positieve Gezondheid, kun je je levenskwaliteit verbeteren en een gelukkiger en gezonder leven leiden. Het is een reis, geen bestemming. Geniet ervan!

Bronnen:

• Allen, D. (2001). Getting things done: The art of stress-free productivity. Penguin Books.
• Emmons, R. A., & McCullough, M. E. (2003). Counting blessings versus burdens: An experimental investigation of gratitude and subjective well-being in daily life. Journal of Personality and Social Psychology, 84(2), 377–389.
• Holt-Lunstad, J., Smith, T. B., & Layton, J. B. (2010). Social relationships and mortality risk: a meta-analytic review. PLoS medicine, 7(7), e1000316.
• Lyubomirsky, S. (2007). The How of Happiness: A new approach to getting the life you want. Penguin Books.