Hoe Heet Een Waterkering Uit Planken Of Platen

Wanneer we spreken over waterkeringen in Nederland, denken we vaak aan de immense Deltawerken of de robuuste dijken langs de grote rivieren. Maar er zijn ook eenvoudigere, meer tijdelijke vormen van waterkeringen die van cruciaal belang kunnen zijn bij lokale overstromingen of wateroverlast. Een van deze vormen is een waterkering die is opgebouwd uit planken of platen. Maar hoe noemen we zo'n constructie eigenlijk?

De Benaming: Schotbalkkering

De meest gangbare term voor een waterkering die is opgebouwd uit planken of platen, is een schotbalkkering. Deze term omvat een breed scala aan constructies, van eenvoudige, tijdelijke barrières tot meer permanente en geavanceerde systemen.

Wat is een Schotbalkkering precies?

Een schotbalkkering bestaat fundamenteel uit verticale stijlen of palen, vaak van beton, staal of hout, waarin horizontale planken of schotten worden geplaatst. Deze schotten, traditioneel gemaakt van hout (balken), kunnen tegenwoordig ook van metaal, kunststof of composietmaterialen zijn. De planken worden in de verticale stijlen geschoven, waardoor een dichte wand ontstaat die water tegenhoudt.

De hoogte van de schotbalkkering kan worden aangepast door meer of minder planken te plaatsen, afhankelijk van de verwachte waterstand. Dit maakt schotbalkkeringen zeer flexibel inzetbaar.

Voordelen en Nadelen van Schotbalkkeringen

Net als elke waterkering heeft een schotbalkkering zijn eigen voor- en nadelen. Het is belangrijk deze goed te overwegen bij de keuze voor een waterkerende oplossing.

Voordelen

• Flexibiliteit: Zoals reeds genoemd, de hoogte kan eenvoudig worden aangepast.
• Relatieve eenvoud: De constructie is relatief eenvoudig te bouwen en te plaatsen, zeker in vergelijking met complexe dammen of dijken.
• Kosten: Afhankelijk van de gebruikte materialen, kunnen schotbalkkeringen een kosteneffectieve oplossing zijn, vooral voor tijdelijke of lokale bescherming.
• Demontabel: Ze zijn demontabel en kunnen na gebruik worden opgeslagen, wat ze ideaal maakt voor situaties waarbij de waterkering niet permanent nodig is.

Nadelen

• Beperkte hoogte: Schotbalkkeringen zijn over het algemeen niet geschikt voor zeer hoge waterstanden. De maximale hoogte wordt beperkt door de stabiliteit van de verticale stijlen en de doorbuiging van de planken.
• Lekkage: Ondanks zorgvuldige constructie kan er altijd sprake zijn van enige lekkage tussen de planken en de stijlen. Dit kan worden verminderd door afdichtingsmaterialen te gebruiken, maar volledig voorkomen is vaak lastig.
• Snelheid van opbouw: Hoewel relatief eenvoudig, kost het nog steeds tijd om een schotbalkkering op te bouwen. Dit kan een probleem zijn bij plotselinge overstromingen.
• Onderhoud: Houten schotten kunnen rotten en metalen schotten kunnen corroderen. Regelmatig onderhoud is dus noodzakelijk.

Toepassingen van Schotbalkkeringen

Schotbalkkeringen worden in diverse situaties toegepast. Hieronder enkele concrete voorbeelden:

Tijdelijke Waterkeringen bij Werkzaamheden

Bij werkzaamheden aan dijken, bruggen of waterwegen worden schotbalkkeringen vaak gebruikt om een droge werkplek te creëren. Ze worden geplaatst om het water tijdelijk te keren, zodat de werkzaamheden veilig en efficiënt kunnen worden uitgevoerd.

Bescherming van Bebouwing

In stedelijke gebieden worden schotbalkkeringen steeds vaker ingezet om kwetsbare gebouwen, zoals kelders en parkeergarages, te beschermen tegen wateroverlast. In sommige gevallen worden er zelfs permanente schotbalkkeringen geïnstalleerd die snel kunnen worden geactiveerd bij dreigende overstromingen.

Noodmaatregelen bij Overstromingen

Wanneer een dijk dreigt door te breken of een rivier buiten zijn oevers treedt, kunnen schotbalkkeringen worden gebruikt als noodmaatregel om de ergste gevolgen te beperken. Ze worden dan geplaatst om het water af te leiden of om een bepaald gebied te beschermen.

Rioolwaterzuiveringsinstallaties

Bij rioolwaterzuiveringsinstallaties worden schotbalkkeringen gebruikt om individuele tanks of bassins te isoleren voor onderhoud of reparatie, zonder de hele installatie stil te hoeven leggen.

Real-World Voorbeelden en Data

Hoewel specifieke data over het aantal gebruikte schotbalkkeringen moeilijk te verzamelen is, zijn er tal van voorbeelden te vinden in de Nederlandse waterbouw.

Zo werd in 2012 een schotbalkkering ingezet in Lobith, Gelderland, om de scheepvaart te garanderen tijdens lage waterstanden van de Rijn. De kering zorgde ervoor dat de vaargeul voldoende diep bleef.

Na de overstromingen in Limburg in 2021 werden schotbalkkeringen ingezet om beschadigde dijken tijdelijk te herstellen en te voorkomen dat het water opnieuw de getroffen gebieden zou overspoelen.

Gemeenten als Rotterdam en Amsterdam hebben noodplannen waarin het gebruik van schotbalkkeringen is opgenomen als onderdeel van hun watermanagementstrategie. Zij beschikken over voorraden schotten en stijlen die snel kunnen worden ingezet in geval van nood.

Technologische Ontwikkelingen

Ook de schotbalkkering staat niet stil qua ontwikkeling. Zo worden er steeds vaker lichtere en sterkere materialen gebruikt, zoals kunststof en composietmaterialen. Deze materialen zijn niet alleen duurzamer, maar ook gemakkelijker te hanteren en te transporteren.

Daarnaast wordt er gewerkt aan innovatieve systemen waarbij de schotbalkkering automatisch omhoog komt bij stijgend water. Dit vereist minder menselijke inspanning en zorgt voor een snellere reactie op dreigende overstromingen.

Conclusie en Oproep tot Actie

De term die je zoekt voor een waterkering uit planken of platen is dus schotbalkkering. Het is een veelzijdige en belangrijke vorm van waterkering die, ondanks haar relatieve eenvoud, een cruciale rol kan spelen bij de bescherming tegen wateroverlast.

Het is belangrijk dat gemeenten, waterschappen en particulieren zich bewust zijn van de mogelijkheden en beperkingen van schotbalkkeringen. Overweeg bij de voorbereiding op wateroverlast of het plaatsen van een schotbalkkering een geschikte oplossing is voor jouw specifieke situatie. Informeren en anticiperen is de sleutel tot een goede bescherming tegen de kracht van het water.

Wil je meer weten over schotbalkkeringen en andere vormen van waterkeringen? Neem contact op met je gemeente of waterschap voor advies en informatie. Samen kunnen we werken aan een waterveilig Nederland!