Hoe Herken Je Een Cva

Je zit rustig op de bank, misschien met een kop koffie en de krant, als het ondenkbare gebeurt. Plotseling voel je een vreemd tintelend gevoel, je arm wil niet meer meewerken, of je kunt de woorden niet meer vinden. De angst slaat toe: is dit een CVA?

Het herkennen van een CVA, oftewel een beroerte, is cruciaal voor een snelle en effectieve behandeling. Elke seconde telt, en snel handelen kan het verschil maken tussen een volledig herstel en blijvende schade. Daarom is het belangrijk om de symptomen te kennen en te weten wat je moet doen als je ze herkent bij jezelf of bij iemand anders.

Wat is een CVA eigenlijk?

Een CVA, cerebraal vasculair accident, ontstaat wanneer de bloedtoevoer naar een deel van de hersenen wordt onderbroken. Dit kan gebeuren door een verstopping (een herseninfarct, in 80% van de gevallen) of door een bloeding (een hersenbloeding). Door het zuurstoftekort raken hersencellen beschadigd of sterven af. Dit kan leiden tot verschillende uitvalsverschijnselen, afhankelijk van welk deel van de hersenen is getroffen.

Volgens de Hartstichting krijgen jaarlijks ongeveer 42.000 mensen in Nederland een CVA. Het is dus een aandoening die veel voorkomt, en waar we ons allemaal bewust van moeten zijn.

De cruciale symptomen: Hoe herken je een CVA?

De symptomen van een CVA kunnen plotseling ontstaan en variëren van mild tot ernstig. Het is belangrijk om te onthouden dat niet iedereen alle symptomen ervaart, en de ernst van de symptomen kan ook verschillen. Hier zijn enkele belangrijke signalen om op te letten:

1. Verlamming of zwakte van een arm of been

Dit is een van de meest voorkomende symptomen. Je kunt merken dat je plotseling moeite hebt om een arm of been te bewegen, of dat deze slap aanvoelt. Dit kan aan één kant van het lichaam zijn. Probeer beide armen tegelijkertijd omhoog te tillen. Als één arm wegzakt, is dat een sterk signaal.

Voorbeeld: Je wilt een kop thee pakken, maar je arm wil niet meewerken en je laat de kop vallen.

2. Moeite met spreken of begrijpen

Je kunt moeite hebben om de juiste woorden te vinden (afasie), onduidelijk spreken (dysartrie), of moeite hebben om te begrijpen wat anderen zeggen. Je kunt ook wartaal spreken of de woorden verkeerd uitspreken.

Voorbeeld: Je wilt iets vragen, maar je kunt de woorden niet vinden of je zegt iets heel anders dan je bedoelt.

3. Scheve mondhoek

Een scheve mondhoek is een ander belangrijk teken. Vraag de persoon om te lachen. Als de mondhoek aan één kant afhangt, is dit een alarmsignaal.

Voorbeeld: Je vraagt iemand om te lachen en je ziet dat de mondhoek aan één kant naar beneden hangt.

4. Plotselinge, hevige hoofdpijn

Vooral als je dit niet gewend bent en de hoofdpijn gepaard gaat met andere symptomen, kan dit wijzen op een hersenbloeding. De hoofdpijn kan aanvoelen als de ergste hoofdpijn die je ooit hebt gehad.

Voorbeeld: Je hebt nog nooit zo'n intense hoofdpijn gehad en je voelt je tegelijkertijd duizelig en misselijk.

5. Problemen met zien

Dit kan zich uiten in dubbelzien, wazig zien, of het plotselinge verlies van het zicht in één of beide ogen. Ook het wegvallen van een deel van het gezichtsveld (bijvoorbeeld het niet meer zien van de helft van wat je normaal ziet) kan een signaal zijn.

Voorbeeld: Je ziet plotseling dubbel of je ziet de helft van je gezichtsveld niet meer.

6. Evenwichts- en coördinatieproblemen

Je kunt plotseling duizelig worden, moeite hebben met lopen, of je evenwicht verliezen. Dit kan gepaard gaan met andere symptomen.

Voorbeeld: Je wilt opstaan, maar je voelt je duizelig en je valt bijna om.

De FAST-test: Een handige geheugensteun

Om de symptomen van een CVA snel te kunnen herkennen, kun je de FAST-test gebruiken. FAST staat voor:

• Face (Gezicht): Hangt de mondhoek scheef?
• Arm (Arm): Lukt het om beide armen omhoog te doen? Zakken ze weg?
• Speech (Spraak): Is de spraak onduidelijk of verward?
• Time (Tijd): Bel direct 112 als je een van deze symptomen herkent!

De FAST-test is een eenvoudige en effectieve manier om snel te beoordelen of iemand mogelijk een CVA heeft. Onthoud hem en deel hem met je familie en vrienden!

Wat moet je doen bij vermoedelijk CVA?

Elke seconde telt! Als je een van de bovenstaande symptomen herkent, of als je vermoedt dat iemand anders een CVA heeft, bel dan direct 112. Leg duidelijk uit wat je ziet en waar je bent. Wacht niet af en ga niet zelf naar het ziekenhuis. De ambulance kan de patiënt direct naar een gespecialiseerde CVA-unit brengen, waar de behandeling snel kan beginnen.

Wat kun je verder doen?

• Blijf rustig en stel de persoon gerust.
• Noteer het tijdstip waarop de symptomen begonnen. Dit is belangrijke informatie voor de artsen.
• Geef de persoon niets te eten of te drinken.
• Probeer de persoon zo comfortabel mogelijk te houden.

Risicofactoren voor een CVA

Hoewel een CVA iedereen kan overkomen, zijn er bepaalde factoren die het risico verhogen. Het is belangrijk om deze risicofactoren te kennen en er zoveel mogelijk aan te doen om ze te verminderen. Enkele belangrijke risicofactoren zijn:

• Hoge bloeddruk: Dit is een van de belangrijkste risicofactoren. Regelmatige controle en behandeling van hoge bloeddruk zijn essentieel.
• Hart- en vaatziekten: Aandoeningen zoals hartritmestoornissen (zoals atriumfibrilleren) verhogen het risico op een CVA.
• Diabetes: Diabetes kan de bloedvaten beschadigen en het risico op een CVA verhogen.
• Roken: Roken beschadigt de bloedvaten en verhoogt het risico op een CVA aanzienlijk.
• Hoog cholesterolgehalte: Een hoog cholesterolgehalte kan leiden tot verstoppingen in de bloedvaten.
• Overgewicht: Overgewicht verhoogt het risico op verschillende aandoeningen, waaronder een CVA.
• Leeftijd: Het risico op een CVA neemt toe met de leeftijd.
• Erfelijkheid: In sommige gevallen kan er een erfelijke aanleg zijn voor een CVA.

Preventie: Wat kun je zelf doen?

Je kunt zelf veel doen om het risico op een CVA te verkleinen. Een gezonde levensstijl is essentieel. Denk aan:

• Gezonde voeding: Eet gevarieerd, met veel groenten, fruit en vezels. Beperk de inname van zout, verzadigd vet en suiker.
• Regelmatige lichaamsbeweging: Beweeg minstens 30 minuten per dag.
• Niet roken: Stoppen met roken is een van de beste dingen die je kunt doen voor je gezondheid.
• Matig alcoholgebruik: Beperk de inname van alcohol tot maximaal één alcoholische consumptie per dag voor vrouwen en twee voor mannen.
• Regelmatige controle van bloeddruk en cholesterol: Laat je bloeddruk en cholesterolgehalte regelmatig controleren door je huisarts.
• Stressmanagement: Probeer stress te vermijden of er op een gezonde manier mee om te gaan.

Tot slot

Het herkennen van een CVA en snel handelen is van levensbelang. Ken de symptomen, onthoud de FAST-test en aarzel niet om 112 te bellen als je vermoedt dat iemand een CVA heeft. Met de juiste kennis en actie kunnen we de impact van een CVA aanzienlijk verminderen en de kans op herstel vergroten.

Wees alert, wees voorbereid en red levens!