Hubert Smeets De Wraak Van Poetin

De inval van Rusland in Oekraïne in februari 2022 was een waterscheiding in de Europese geschiedenis. Velen zagen het als een plotselinge, irrationele daad van agressie door Vladimir Poetin. Echter, voor wie de analyses van Hubert Smeets kent, en in het bijzonder zijn boek "De Wraak van Poetin," was de oorlog een (zij het niet onvermijdelijke) uitkomst van een langdurig proces van frustratie, ressentiment en een diepgeworteld verlangen naar herstel van Russisch aanzien.

De Diepere Gronden van Poetins "Wraak"

Hubert Smeets, een gerenommeerd Rusland-kenner, beschrijft in "De Wraak van Poetin" geen simplistische zoektocht naar landjepik, maar een complex psychologisch en ideologisch gedreven project. Centraal staat het idee dat Poetin de val van de Sovjet-Unie beschouwt als de grootste geopolitieke catastrofe van de 20e eeuw. Deze catastrofe vernederde Rusland, reduceerde haar invloedssfeer en liet miljoenen Russen achter buiten de grenzen van de Russische Federatie.

Vernedering en Verlies van Status

Poetin en zijn entourage zagen met lede ogen aan hoe het Westen, met name de Verenigde Staten en de NAVO, de ontstane machtsvacuüm vulden. De uitbreiding van de NAVO naar het oosten, tot aan de Russische grenzen, werd gezien als een directe bedreiging en een bewijs van de westerse intentie om Rusland verder te isoleren en te verzwakken. De westerse steun aan democratiseringsbewegingen in voormalige Sovjetrepublieken, zoals de Oranje Revolutie in Oekraïne in 2004, werd door het Kremlin gezien als een poging tot regime change en een directe inmening in de Russische invloedssfeer.

De Mythe van het Derde Rome

Naast geopolitieke overwegingen speelt ook een diepgewortelde ideologie een rol. Poetin en zijn ideologen koesteren een visie op Rusland als een unieke beschaving, een "Derde Rome," die een speciale missie heeft in de wereld. Dit idee, dat teruggaat tot de Byzantijnse tijd, houdt in dat Rusland de hoeder is van de ware christelijke waarden en een alternatief biedt voor de decadente westerse cultuur. Deze ideologie rechtvaardigt de autoritaire regeringsstijl van Poetin en de afwijzing van westerse liberale waarden.

De Weg naar Oorlog

Smeets beschrijft hoe Poetin in de loop der jaren steeds verder radicaliseerde. De annexatie van de Krim in 2014 was een cruciaal moment. Het was een duidelijke demonstratie van Poetins bereidheid om geweld te gebruiken om Russische belangen te verdedigen en de westerse hegemonie te trotseren. De reactie van het Westen, die weliswaar veroordelend was maar relatief mild in termen van sancties, werd door Poetin mogelijk geïnterpreteerd als een teken van zwakte.

De Propaganda Machine

Een essentieel onderdeel van Poetins "wraak" is de grootschalige propaganda die wordt ingezet om de Russische bevolking te mobiliseren en de steun voor de oorlog te legitimeren. De Russische staatsmedia presenteren een vertekend beeld van de realiteit, waarin Oekraïne wordt afgeschilderd als een nazi-regime dat de Russisch sprekende bevolking onderdrukt. De NAVO wordt beschreven als een agressieve militaire alliantie die Rusland bedreigt en de Verenigde Staten worden gezien als de kwade genius achter de anti-Russische samenzwering. Deze propaganda heeft een diepgaand effect op de publieke opinie in Rusland en draagt bij aan de polarisatie tussen Rusland en het Westen.

Economische Factoren

Hoewel ideologie een belangrijke rol speelt, zijn economische factoren ook van belang. Rusland is sterk afhankelijk van de export van olie en gas. Poetin heeft deze energiebronnen gebruikt als een politiek wapen, om druk uit te oefenen op Europese landen en om zijn eigen positie te versterken. De Nord Stream 2 pijpleiding, die rechtstreeks gas van Rusland naar Duitsland zou transporteren, was een cruciaal element in deze strategie. De sabotage van de Nord Stream pijpleidingen in 2022 was een zware slag voor Rusland en een teken van de escalerende spanningen tussen Rusland en het Westen.

Real-World Voorbeelden en Data

De uitbreiding van de NAVO is een concreet voorbeeld van een kwestie die Poetin als provocerend beschouwt. In 1999 traden Polen, Hongarije en Tsjechië toe tot de NAVO. In 2004 volgden Bulgarije, Estland, Letland, Litouwen, Roemenië, Slowakije en Slovenië. Deze uitbreidingen brachten de NAVO dichter bij de Russische grenzen en werden door het Kremlin gezien als een directe bedreiging. Oekraïne, met zijn strategische ligging en historische banden met Rusland, werd beschouwd als een rode lijn. De westerse steun aan de EuroMaidan-revolutie in 2014, die leidde tot de afzetting van de pro-Russische president Viktor Janoekovitsj, was voor Poetin de druppel die de emmer deed overlopen. De annexatie van de Krim volgde kort daarna.

De Russische propaganda machine is een ander voorbeeld van de manier waarop Poetin zijn "wraak" uitoefent. Volgens een rapport van het European External Action Service (EEAS) verspreiden Russische staatsmedia systematisch desinformatie over de oorlog in Oekraïne. Deze desinformatie is bedoeld om de Russische bevolking te mobiliseren, de westerse steun aan Oekraïne te ondermijnen en de internationale publieke opinie te beïnvloeden. De effectiviteit van deze propaganda is moeilijk te meten, maar het is duidelijk dat het een aanzienlijke impact heeft op de perceptie van de oorlog in Rusland en in sommige andere delen van de wereld.

Economische data laten zien hoe afhankelijk Rusland is van de export van fossiele brandstoffen. In 2021 vertegenwoordigden olie en gas ongeveer 60% van de Russische export. Deze afhankelijkheid maakt Rusland kwetsbaar voor economische sancties, maar het geeft Poetin ook een machtig instrument in handen om druk uit te oefenen op Europese landen. De gasprijzen stegen aanzienlijk na de inval in Oekraïne, wat leidde tot een energiecrisis in Europa. Dit demonstreert de impact van Poetins energie-diplomatie.

Conclusie en Oproep tot Actie

De oorlog in Oekraïne is geen geïsoleerde gebeurtenis, maar een gevolg van een lange periode van frustratie, ressentiment en ideologische overtuigingen binnen het Kremlin. Hubert Smeets' analyse in "De Wraak van Poetin" biedt een essentieel kader om de complexiteit van deze conflict te begrijpen. Het is cruciaal om de diepere gronden van Poetins motivaties te kennen om effectief te kunnen reageren op de Russische agressie en om een duurzame vrede in Europa te bewerkstelligen.

Wat kunnen we doen? Eerst en vooral is het noodzakelijk om de analyses van Rusland-kenners zoals Hubert Smeets te lezen en te delen. Begrip is de eerste stap naar een effectieve strategie. Ten tweede moeten we de Oekraïense bevolking blijven steunen met humanitaire en militaire hulp. Het is van vitaal belang dat Oekraïne in staat is om zich te verdedigen tegen de Russische agressie. Ten derde moeten we de economische druk op Rusland opvoeren door middel van sancties en door onze afhankelijkheid van Russische energie te verminderen. Ten slotte moeten we de westerse democratische waarden verdedigen en de verspreiding van desinformatie tegengaan. De toekomst van Europa hangt af van ons vermogen om deze uitdagingen aan te gaan.